Oud-Turnhout, Schilde, Schoten, Stabroek en Wilrijk zijn de 5 lokale besturen die zich dit jaar via het onthardingstraject ‘Gemeentewegen onder de loep’ laten begeleiden door provincie Antwerpen en Breekijzer vzw.
Van juni tot september gingen de schepenen en gemeentelijke medewerkers op fietsexpeditie met experts van Breekijzer, RE-ST en Trage Wegen in hun gemeente. Ze fietsten langs overmaatse kruispunten, brede verkavelingsboulevards en eenzame opritten op zoek naar kansen en ruimte voor groen en water. Dit levert waardevolle input voor een onderbouwd en gedragen actieplan.
Gedeputeerde voor milieu, natuur en water, Jan De Haes, onderstreept het belang van deze fietstochten door de deelnemende gemeenten: “We zetten als provincie in op het vergroenen van onze gemeenten. Zo nemen dit jaar, voor de derde keer op rij, 5 gemeenten hun gemeentewegen onder de loep. Het traject maakt de onthardingskansen binnen het gemeentelijke wegpatrimonium zichtbaar en ontwikkelt een aanpak die voordelig is voor de gemeente en bewoners meeneemt. Onthardingskansen in het vizier krijgen, nemen de gemeenten letterlijk tijdens de fietsexpedities. Tijdens de tocht stoppen ze op verschillende locaties om deze door de ‘onthardingsbril’ te bekijken. Deze manier van kijken nemen ze daarna ook in andere projecten mee.”
De fietsexpeditie past in het provinciaal begeleidingstraject ‘Gemeentewegen onder de loep’. Tijdens dit traject werken 5 gemeenten in 6 stappen naar een prioriteitenlijst voor het ontharden van hun oververharde gemeentewegen. Momenteel verwerken ze de geleerde lessen van de fietsexpedities. Dit najaar vinden de laatste sessies plaats waarna ze klaar zijn voor effectieve ontharding en vergroening.
Waarom ontharden?
De verhardingsgraad in de provincie Antwerpen is erg hoog. In 2022 was 17,1% van het grondgebied afgedekt door gebouwen, wegen en andere infrastructuur. Ondanks de vele inspanningen de voorbije jaren, blijft er veel nieuwe verharding bijkomen.
Door zoveel mogelijk te ontharden en vooral daarna te vergroenen vermindert provincie Antwerpen samen met haar gemeenten het risico op wateroverlast, stijgt het grondwaterpeil en verbetert de waterkwaliteit. Te warme asfaltweg verandert zo in een aangename, verkoelende en groene plek met planten, bloemenperkjes en bijen.
Enkele reacties van de deelnemende gemeenten:
“We zullen in Oud-Turnhout massaal beton moeten opbreken om in de toekomst regelmatig waterellende te voorkomen. De juiste locaties bepalen om te ontharden doen we tijdens het traject ‘Gemeentewegen onder de loep’. Tijdens deze fietsexpeditie gingen we ter plekke kijken naar de mogelijkheden.” Freddy Gijs, schepen van openbare werken, patrimonium en vrije tijd in Oud-Turnhout.
“Met dit traject willen we letterlijk en figuurlijk ruimte maken voor groen. Minder onnodige verharding betekent meer veiligheid én meer natuur in onze straten. Want waar vandaag beton ligt zonder nut, willen we morgen gras en planten zien groeien. Zo maken we onze wegen veiliger én groener tegelijk.” Valérie Van Genechten, derde schepen in Schilde.
”De gemeente Schoten kent een hoge verhardingsgraad, wat een uitdaging vormt voor de toekomst. Het gemeentewegentraject onderzoekt de mogelijkheden voor ontharding en biedt niet alleen kansen voor meer infiltratie van regenwater en verkoeling, maar draagt ook bij aan een aangenamere en gezondere leefomgeving. Met dit traject wil de gemeente haar engagement kracht bijzetten en inwoners informeren over het belang van ontharding. Samen maken we ruimte voor groen, water en ontmoeting.” Erik Block, schepen van o.a. omgeving en duurzaamheid in Schoten.
“Ontharding is meer dan stenen weghalen; dat werd ons duidelijk tijdens de fietsexpeditie in Stabroek. Het is ruimte geven aan leven. Wat eerst een parking, een voetpad of een verharde straat was, transformeerde in onze verbeelding tot een groene zone vol mogelijkheden. We zagen plekken waar water kan infiltreren, waar bomen kunnen groeien, waar mensen elkaar ontmoeten en kinderen kunnen spelen. Elke ontharde vierkante meter is een stap richting een straat die ademt, leeft en verbindt.” Liesbeth Bardyn, Schepen voor ruimtelijke ordening, wonen, landbouw, milieu, natuur en jeugd in Stabroek.
“Dankzij de fietsexpeditie met de onthardingsexperten kijken wij met een nog bredere blik naar het detecteren van onthardingskansen in Wilrijk. Hierdoor zien wij nog meer onthardingspotentieel en leerden we verschillende tactieken kennen die we kunnen toepassen om buurten groener, gezonder en leefbaarder te maken. Een grote ambitie waar we ons alvast ten volle voor willen inzetten.” Sylvia Mortelmans, coördinator strategie en projecten district Wilrijk.
Foto: © Pieter Vandenhoudt
