Aan de vooravond van Wapenstilstand, op 10 november 2025, vinden dit jaar twee unieke en uitzonderlijke plechtigheden plaats. In de Dodengang in Diksmuide zal sereen afscheid worden genomen van een Belgische soldaat, gesneuveld tijdens de Eerste Wereldoorlog. Na dit afscheid worden de stoffelijke resten overgebracht naar de Belgische militaire begraafplaats in De Panne, waar deze soldaat met militaire eer begraven zal worden. Het is geleden van 2018 dat een dergelijke begrafenisplechtigheid heeft plaatsgevonden. Voordien dateert de laatste begraving van een Belgische soldaat uit de Groote Oorlog reeds van 1952.
Unieke vondst aan de IJzer
Op 23 september 2024 deed men langs de oevers van de IJzer in Diksmuide een bijzondere vondst. Bij de aanleg van een fietspad aan de IJzerdijk, op een boogscheut van de Dodengang, stootte men op menselijke resten. Snel werd duidelijk dat het een historische vondst betrof, waarop het Agentschap Onroerend Erfgoed en de Dienst Oorlogsgraven van het War Heritage Institute (WHI) werden ingeschakeld.
De bijvondsten bij het lichaam toonden aan dat het om een gesneuvelde Belgische soldaat uit de Eerste Wereldoorlog ging. Dit maakt deze vondst uitzonderlijk.
Het vinden van menselijke resten is niet ongewoon in de Westhoek: haast maandelijks treft men aan lichamen van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog. Vaak Britten, Fransen en Duitsers, tot zelfs Australiërs, Canadezen en Nieuw-Zeelanders.
Niet onlogisch: de stellingenoorlog en de moordende offensieven die de Eerste Wereldoorlog vanaf einde 1914 kenmerkten, zorgden voor een hoge concentratie aan slachtoffers op een relatief kleine oppervlakte.
Belgische soldaten vindt men veel minder terug. De laatste vondst dateert van 2016 (met herbegraving in 2018), daarvoor moeten we al terug tot 1952. De reden hiervoor is dubbel: enerzijds maakten de onderwaterzettingen rond de IJzer grote offensieven onmogelijk, anderzijds hield Albert I gedurende de hele oorlog vast aan de Belgische neutraliteit waardoor de Belgen tot 1918 ook niet deelnamen aan geallieerde offensieven. Aan het Belgische IJzerfront dus geen Somme, Verdun of Passchendaele, maar een stellingenoorlog waarin het aantal vermisten veel beperkter was. Deze toevalsvondst is dus zeer uitzonderlijk.
Een dag van herdenking
Op 10 november zal op gepaste wijze afscheid genomen worden van deze Belgische soldaat. De dag begint vroeg, om 6u ’s ochtends, nabij en aan de Dodengang in Diksmuide. Vanaf de plaats waar de stoffelijke resten gevonden werden, zal een fakkeltocht langsheen de IJzer tot aan de Dodengang gehouden worden. Daar vindt vervolgens een plechtigheid plaats bij de kist. Met muziek, licht en verhalen worden bovendien de 250 Belgische soldaten herdacht die in ’14-’18 sneuvelden in en rond de Dodengang, ‘het Laatste Appèl’.
Na deze plechtigheid vertrekt de kist bij dageraad naar de Belgische militaire begraafplaats in De Panne, de grootste van België met slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog. Het transport zal gebeuren met een authentieke ‘fourragerewagen’, getrokken door een vierspan. Dit transport, begeleid door de militaire politie, zal de afstand tussen Diksmuide en De Panne afleggen op ongeveer drie en een half uur.
Deze plechtigheid wordt gerealiseerd in samenwerking met de vzw Traditie Artillerie Vereniging (TAV), de levende geschiedenisvereniging ‘De Piotten’, de klaroenblazers The Last Post, de stad Diksmuide en Defensie.
Begraving in De Panne
In de namiddag wordt de kist opgewacht op de Belgische militaire begraafplaats in De Panne. Daar zal de Belgische soldaat begraven worden tussen zijn strijdmakkers, met militaire eer en in aanwezigheid van prominenten en publiek. Tijdens deze unieke en serene plechtigheid met militair defilé, historische en muzikale omkadering en een bloemenhulde, krijgt de gesneuvelde soldaat die in 2024 gevonden werd in Diksmuide, zijn definitieve rustplaats.
De Pannese jeugd werd ook betrokken via een artistiek scholenproject, waarbij alle lagere scholen grote en kleine vredesduiven versierden met tekeningen en vredesboodschappen.
Aangezien het antropologische en DNA-onderzoek geen uitsluitsel kon geven over de identiteit van de gesneuvelde, zal het graf gemarkeerd worden door een steen met ‘Onbekend’.
De Belgische militaire begraafplaatsen, ook deze van De Panne, worden beheerd door het War Heritage Institute.
Foto: Heritage Institute
