Zien schoolteams nog het bos door de bomen in alle zorgnoden?
Het aantal zorgnoden bij leerlingen in de klas neemt toe. Maar welke kennis ontbreekt nog om leerlingen beter te ondersteunen? Uit recent onderzoek vanuit Karel de Grote Hogeschool (KdG) en de Universiteit Antwerpen, in opdracht van kenniscentrum Leerpunt blijkt dat onderwijsprofessionals vragen naar één centraal en toegankelijk overzicht van wetenschappelijk onderbouwde methoden die hen kunnen helpen bij het ondersteunen van hun leerlingen. Ook is er meer praktijkgericht onderzoek nodig om de gaten in de bestaande kennis te vullen.
Toegenomen diversiteit aan zorgnoden
Scholen zijn verantwoordelijk voor het bieden van ‘brede basiszorg’ en ‘verhoogde zorg’ aan hun leerlingen. Dit betekent dat schoolteams een leeromgeving creëren waarin elke leerling zich optimaal kan ontwikkelen, door aanpassingen te maken voor de hele klas of voor specifieke groepen leerlingen. Dit vraagt om een systematische opvolging van iedere leerling.
Wat we vandaag duidelijk zien, is dat scholen veel inspanningen leveren om dergelijke krachtige leeromgeving voor alle leerlingen te realiseren. Alleen is dat niet meer zo evident. Het leerlingenpubliek en de noden worden steeds diverser. Dit vraagt continu om meer flexibiliteit en gerichte expertise van onze schoolteams.
Wat blijkt uit het onderzoek?
Het onderzoek van het Onderzoekscentrum Toekomstgedreven Onderwijs (Karel de Grote Hogeschool) en de onderzoeksgroep Didactica (Antwerp School of Education, Universiteit Antwerpen) toont aan dat veel schoolteams behoefte hebben aan één centraal overzicht van wetenschappelijke kennis en praktische voorbeelden van goede aanpakken. Dit zou hen kunnen helpen om evidence-informed te werken en een krachtige leeromgeving te creëren.
Onderwijsprofessionals vragen naar concrete tools om mee aan de slag te gaan. “Het is belangrijk dat schoolteams niet verloren lopen in de vele beschikbare informatie en dat ze snel de juiste kennis kunnen vinden”, klinkt het bij het onderzoeksteam.
Wat missen onderwijsprofessionals?
In een bevraging kwamen 40 onderwijsprofessionals – van (zorg)leerkrachten en directies tot pedagogisch begeleiders, CLB-actoren en leerondersteuners binnen het gewoon basis- en secundair onderwijs – overeen dat er heel wat specifieke kennis ontbreekt om sterk onderwijs te bieden voor alle leerlingen.
Enkele belangrijke kennisbehoeften die naar voren kwamen:
- Hoe kunnen leraren hun instructies aanpassen, bijvoorbeeld wanneer extra uitleg niet genoeg is of wanneer leerlingen juist meer uitdaging nodig hebben?
- Hoe kunnen schoolteams een positieve groepsdynamiek in de klas bevorderen en omgaan met (cyber)pesten?
- Hoe kunnen schoolteams op een efficiënte manier datagestuurd werken om de leeromgeving continu op te volgen en te verbeteren? En ook: hoe kunnen leerlingen zelf hun ontwikkeling volgen?
Het onderzoeksteam: “Stuk voor stuk vragen die om meer praktische ondersteuning schreeuwen. Scholen willen vooral weten: Hoe doen we dat dan concreet?”
De onderzoekers bekeken ook de bestaande nationale en internationale wetenschappelijke literatuur over dit thema. Het onderzoek wijst uit dat er al veel kwalitatieve kennis is over effectieve onderwijsaanpakken, maar dat de informatie en kwaliteit ervan vaak erg versnipperd aanvoelt en dat de meeste expertise vaak nog te algemeen gepresenteerd wordt om direct ingezet te worden in de klaspraktijk. “Het is vooral belangrijk dat individuele schoolteams zelf niet verloren lopen in de vele beschikbare informatie en dat ze snel de ‘juiste’ informatie vinden om meteen in te zetten in de praktijk”, zeggen de onderzoekers.
De onderwijsprofessionals gaven aan dat er behoefte is aan één toegankelijk centraal overzicht van de meest kwalitatieve, wetenschappelijk onderbouwde methoden, met concrete voorbeelden die direct in de klas toepasbaar zijn. Idealiter krijgen scholen toegang tot een centraal platform waar evidence-based tools gecombineerd worden met inspirerende praktijkvoorbeelden. Er is daarnaast ook vraag naar meer toegepast onderzoek dat de wetenschappelijke theorie vertaalt naar de praktijk van alledag.
Extra onderzoek
Dit onderzoek vormt voor Leerpunt de basis voor de uitrol van extra onderzoeken en leidraden. Zo zal een belangrijk deel van de kennishiaten opgevuld worden en krijgen onderwijsprofessionals meer houvast om een krachtige leeromgeving te creëren voor alle leerlingen. Zo werkt Leerpunt aan een centraal platform dat scholen helpt bij het bieden van een krachtige leeromgeving voor iedere leerling.
Eindrapport van het onderzoek van de Karel de Grote Hogeschool en Universiteit Antwerpen beschikbaar via de website van Leerpunt.
Foto: Karel de Grote Hogeschool en Universiteit Antwerpen
