Prof. Annick Schramme ziet grote uitdagingen voor cultuursector
De master cultuurmanagement bestaat 25 jaar en dat wordt gevierd met – onder meer – een stripverhaal. De strip blikt terug, maar kijkt ook vooruit naar de uitdagingen van de toekomst. “En die zijn groot”, zegt prof. Annick Schramme (UAntwerpen). “De sector staat op een kantelpunt.”
Een opleiding vieren doe je niet alleen met toespraken, bloemen en bubbels. Soms doe je dat met… een stripverhaal. Om een kwarteeuw master cultuurmanagement te vieren, lanceert de Universiteit Antwerpen de strip De Kunst van het Managen, gemaakt door kunstenares Elise Talgorn. In de strip wordt het traject van de masteropleiding op creatieve wijze in beeld gebracht. Van de oprichting en de eerste generaties studenten, tot de uitdagingen en kansen van vandaag. Alumni, studenten, professoren en medewerkers komen aan het woord.
“Wat hen verbindt, is hun engagement voor cultuur én hun rol als bruggenbouwers tussen artistieke waarde en zakelijke realiteit”, legt opleidingsverantwoordelijke Annick Schramme uit. “De strip toont hoe cultuurmanagers opereren op het snijvlak van passie en professionalisering. Ze laveren tussen beleidskaders, publiekswerking, financiering en maatschappelijke noden. Ze zetten zich in als strategische denkers in een sector die continu in beweging is. Het is een ode aan de rijkdom en complexiteit van cultureel leiderschap. De strip mag dan luchtig ogen, de boodschap is ernstig: er is meer dan ooit nood aan zakelijke leiders in de culturele sector.”
Manusjes van alles
De structurele uitdagingen waarmee de culturele sector vandaag geconfronteerd worden, kwamen ook aan bod tijdens het jubileumcongres. Zo werd onder meer besproken hoe bestaande, cruciale subsidiemechanismen in de praktijk niet altijd voldoende ruimte laten voor experiment, risicobereidheid of langetermijninnovatie. Daarnaast zorgt de groeiende afhankelijkheid van aanvullende financieringsvormen – zoals crowdfunding, private partnerschappen of de taxshelter – voor fundamentele reflecties over de balans tussen autonomie, artistieke vrijheid en zakelijke haalbaarheid binnen cultuurorganisaties.
Veel cultuurmanagers worden vandaag bestempeld als ‘manusjes van alles’. Ze combineren artistiek inzicht met zakelijk leiderschap, publiekswerking, HR-beleid en beleidsstrategie. Dat doen ze met passie, maar vaak zonder duidelijke functieprofielen of voldoende ondersteuning. Volgens cijfers van ACLVB (2023) is het tekort aan werknemers in de non-profitsector nijpend. Uitval, vergrijzing, werkdruk, verloning en beperkte instroom: het zijn aspecten die duurzame loopbanen kwetsbaar maken en het potentieel van de sector afremmen. Daarom is het nodig dat de rol van cultuurmanager erkend wordt als een volwaardige leiderschapspositie.
Inspireren en implementeren
Prof. Annick Schramme vat krachtig samen: “De culturele sector staat op een kantelmoment. We worden uitgedaagd om anders te denken over leiderschap, over waardecreatie, over duurzaamheid en innovatie. De strip De Kunst van het Managen maakt die uitdagingen zichtbaar. Maar het is ook een uitnodiging. Aan beleidsmakers, aan culturele organisaties, aan partners in onderwijs en onderzoek: cultuur verdient leiders die kunnen inspireren én implementeren. Leiders die de kunst van het managen beheersen.”
Foto: UAntwerpen
