Voor wie via de A12 naar Antwerpen rijdt is het geen onbekende: het meterhoge standbeeld ‘De Weerstander’ dat moedig omhoog kijkt vlakbij het Fort van Breendonk. Het beeld – van de hand van de Joodse kunstenaar Idel Ianchelivici – huldigt het Belgische verzet tegen de nazibezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog en staat symbool voor ieder die opkomt tegen verdrukking. Op 25 april zal het 71 jaren geleden zijn dat het beeld werd ingehuldigd, in bijzijn van koning Boudewijn en toenmalig eerste minister Achiel Van Acker.
Het Fort van Breendonk is op zoek naar miniaturen van dit beeld die begin jaren ’50 verkocht werden om de oprichting van het standbeeld mee te financieren.
Interne twist
De reden waarom het beeld wat eenzaam buiten de afsluiting van het Fort staat, is te zoeken in de periode kort na de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog kwam het beheer van het Fort, het Belgische symbool bij uitstek van de brute en niets ontziende naziterreur, in handen van een groep ex-gevangenen van Breendonk.
De polarisatie in de Belgische samenleving na ’45 – onder meer door collaboratie en repressie, de Koningskwestie en het begin van de Koude Oorlog – was ook in deze organisatie voelbaar: er kwam heibel tussen de communistische en katholieke fracties. En zo ontstond ook rond de oprichting van het standbeeld getouwtrek. De katholieken wilden niet dat dit beeld binnen de omheining van het Fort werd opgetrokken, zoals de wens was van de communisten.
Een Belgisch compromis bleek de oplossing: het beeld kreeg een plaats op het grasveld buiten het Fort.
Gezocht: standbeeld.
De Belgische staat betaalde begin jaren ’50 mee voor de oprichting van het beeld, maar de overige middelen werden onder andere bekomen door de verkoop van miniaturen van ‘De Weerstander’: een crowdfunding avant la lettre. Deze miniatuurbeeldjes bestaan ongetwijfeld nog, in het bezit van (de nazaten van) zij die het toen hebben aangekocht.
Het War Heritage Institute, dat instaat voor het beheer van het Fort van Breendonk, is nu op zoek naar een eigenaar van een dergelijk beeldje dat hier afstand van wil doen. Hebt u zo een dergelijk miniatuurbeeldje in uw bezit, of kent u iemand die het mogelijk heeft? Neem dan contact met ons op, via com@warheritage.be.
Foto: Fort Van Breendonk
