La “S” Grand Atelier
Novê Salm
BPS22 // Charleroi
27.09.25 > 04.01.26
Van 27 september 2025 tot 4 januari 2026 wijdt het BPS22 een tentoonstelling aan de kunstenaars van La “S” Grand Atelier, centre d’art brut & d’art contemporain [centrum voor art brut en hedendaagse kunst] in Vielsalm. De tentoonstelling brengt een enorme collectie werken samen die gemaakt werden in de ateliers en tijdens residenties in een samenwerking tussen enerzijds kunstenaars die een verwantschap vertonen met art brut en anderzijds hedendaagse kunstenaars. Hij neemt het volledige museum in beslag en toont een gemengde en inclusieve kunstenaarsgemeenschap waar kunstenaars met of zonder mentale beperking, kunstenaars die begeleiding geven, vaste inwoners en gasten met elkaar in contact komen. De tentoonstelling is opgezet als een denkbeeldig dorp, Novê Salm genoemd, een bron van nieuwe perspectieven om kunst te maken en samen te leven. Zo wil de tentoonstelling de manier waarop gemeenschappen gevormd worden opnieuw vormgeven, waarbij unieke eigenschappen en engagement met elkaar gecombineerd worden.
La “S” Grand Atelier is al meer dan 30 jaar lang over de landsgrenzen heen erkend voor de geëngageerde benadering van kunstenaars met een mentale beperking. Het is een ruimte om vrij en collectief te creëren, zonder hokjesdenken, waar de normen rond hedendaagse kunst in vraag gesteld worden. La “S” is geen kunsttherapie centrum en is het niet eens met de mythe van de art brut-kunstenaar die in een isolement woont. De ruimte definieert zichzelf als een ruimte voor emancipatie waar collectief, vrij en resoluut hedendaags kunst gemaakt wordt. Mentale beperkingen zijn geen onderwerp of hindernis maar een vruchtbare bron om op plastisch vlak te experimenteren en normen in vraag te stellen.
La “S” wil de grenzen tussen art brut, hedendaagse kunst en alternatieve culturele praktijken doen vervagen. Tekenkunst, schilderkunst, textielontwerp, keramiek, video en performance worden er beoefend in een popstijl, ongeremd, kritisch, waardoor nieuwe artistieke vormen ontstaan die de manier waarop handicap, inclusie en kunst in de maatschappij bekeken worden in vraag stelt. Dit atelier neemt zeker geen marginale of folkloristische houding aan, maar verdedigt een esthetiek van de ontmoeting en dialoog, waarbij disciplines en statuten (faciliterende kunstenaars, vaste bewoners en gasten) als doorlaatbare categorieën beschouwd worden.
BPS22 heeft altijd opengestaan voor een kunstgeschiedenis die meer ondergronds gaat, op de rand van de officiële cultuur, die een ander licht toont op de wereld en de verandering ervan. Hoewel art brut en hedendaagse kunst elkaar in de loop van de 20ste eeuw wel tegengekomen zijn, is dit contact toch steeds kortstondig geweest bijvoorbeeld de tentoonstelling Open Mind, in Gent in 1989; de schenking van L’Aracine aan het LAM in 1999; of meer recent Le Palais Encyclopédique van Massimiliano Gioni tijdens de 55ste Biënnale van Venetië in 2013).
Deze situatie rechtvaardigt de keuze om Novê Salm in het BPS22 tentoon te stellen, vooral omdat het museum nog nooit art brut getoond heeft, met de uitzondering van de werken die in de collectie aanwezig zijn. Het museum is namelijk voorstander van een benadering van kunst die niet in hokjes verdeelt en heeft interesse voor vormen die verwijzen naar de kunstgeschiedenis, sociologie, antropologie, psychologie en filosofie. Naast het esthetische aspect is het museum op zoek naar een ruimere visie op de wereld, door stemmen en zienswijzen uit de marge op te nemen. Deze oriëntatie is op zoek naar kunst die een band heeft met het leven, het sociale, het politieke; een kunst die wat duidelijkheid wil verschaffen over de constant veranderende tijden waarin we leven.
De titel van de tentoonstelling, Novê Salm, is afkomstig van een reflectie van de kunstenaar Monsieur Pimpant, die verwijst naar de naam “Vielsalm” wat “oude zalm” zou betekenen, met eventueel een verband met de rivier Salm, of afgeleid zou zijn van “Vieille Salm”, met de onvermijdelijke naamsveranderingen van de stad in de loop van de geschiedenis. Novê Salm is dit nieuwe fictieve dorp waar een kunstenaarsgemeenschap alle perspectieven in vrijheid uitdrukt.
De presentatie van de tentoonstelling is een weerspiegeling van de diversiteit die typisch is voor La “S”: Net zoals in de ateliers waar kunstenaars samen werken maken, worden de werken, die soms over verschillende jaren gemaakt werden, op elkaar afgestemd in de ruimte van het museum om een nieuwe, mogelijke wereld te tonen. Novê Salm toont zo een samengaan en een artistieke vrijheid die emancipeert en inspireert.
Kunstenaars: Sarah Albert, Rita Arimont, Jean-Michel Bansart, Richard Bawin, Vincen Beeckman, Sara Bichão, Marie Bodson, Nicolas Chuard, Nicolas Clément, Robin Cools, Pascal Cornélis, Axel Cornil, Michiel De Jaeger, Sébastien Delahaye, Laura Delvaux, Éric Derochette, Simon Dureux, Elg, Gabriel Evrard, Anaïd Ferté, Émeric Florence, Jérémy Fransolet, Irène Gérard, Régis Guyaux, Alexandre Heck, Jean Leclercq, Gilles Lejeune, Pascal Leyder, Violaine Lochu, Léon Louis, Axel Luyckfasseel, Philippe Marien, Barbara Massart, Aurélie Mazaudier, Benoît Monjoie, Rémy Pierlot, Monsieur Pimpant, Émilie Raoul, Marcel Schmitz, Anaïs Schram, Dominique Théate, Laszlo Umbreit, Christian Vansteenput, Thierry Van Hasselt, Alexandre Vigneron et Nora Wagner.
Co-curatoren: Dorothée Duvivier, curator bij het BPS22, Noëlig Le Roux, onafhankelijke curator, en Anne-Françoise Rouche, oprichter en directeur van La “S” Grand Atelier.
PRAKTISCHE INFORMATIE
Locatie
BPS22
Campus Charleroi Métropole
22 Boulevard Solvay
6000 Charleroi
Data
Van 27 september 2025 tot 4 januari 2026
Openingstijden
Van dinsdag tot en met zondag, van 10:00 tot 18:00 uur
Tarieven
Volwassenen: € 6
Senioren: € 4
Studenten en werkzoekenden: € 3
Ticket Artikel 27: € 1,25
Gratis voor kinderen onder 12 en de eerste zondag van elke maand
Website
Foto: Leslie artamonow
