Anneke Verbeeck: “We moeten rugpijn demedicaliseren”

Zelf nek- en rugklachten verhelpen

Dat een hernia heel pijnlijk is, ondervond ik als prille dertiger.

Ik tilde mijn toen tweejarig zoontje – een robuuste peuter – omhoog, voelde mijn rug kraken met hevige pijn tot gevolg. Maar ik voelde me jong en sterk, negeerde de pijn en ging nadien nog joggen. ‘s Anderdaags kon ik mijn bed niet meer uit. In de rit naar de dokter voelde elk putje in de weg aan als een messteek. Bij de herstelperiode had een goede chiropractor zoals Anneke Verbeeck me veel ellende kunnen besparen.

Toen ik mijn hernia kreeg, sprak men nog van ‘een kraker’. Ik had toen het gevoel dat ik bij de minste verkeerde beweging in een rolstoel kon terechtkomen. Naar een kraker gaan – die ik toen nog associeerde met een kwakzalver – was voor mij geen optie. Mijn verhaal is heel herkenbaar voor Anneke Verbeeck, die ik interview in haar praktijk in Gent. Aanleiding is haar vlot geschreven boek: ‘Het back-up plan, wat je zelf kan doen om je nek- en rugklachten te verhelpen’. Een boek, dat niet alleen vlot leest, maar vol handige tips en verklaringen staat. Het is leuk geïllustreerd met emmertjes die vol lopen en waarvan de laatste druppel voor problemen heeft gezorgd. Chiropractors kunnen die emmers leeggieten, maar het is de patiënt die o.m. door een andere levensstijl, moet beletten dat de emmer terug overloopt.

De onwetendheid over onze rug is heel groot

Anneke Verbeeck: “Ik ondervond dat veel van mijn patiënten weinig weten over hun rug waardoor ze in de problemen komen. Ik had het gevoel dat ik steeds dezelfde mantra moest herhalen en daarom besloot ik er een boek over te schrijven. Ik liet een allereerste versie nalezen door een aantal mensen en hun reactie was unaniem: heel interessant, maar veel te technisch en te theoretisch waardoor vele lezers zullen afhaken. Bij het herschrijven integreerde ik verhalen van mijn patiënten en heel concrete adviezen, die in de praktijk bewezen hebben dat ze werken. Twee derde van het boek schrapte ik, ook omdat wie meer wil weten deze droge neurologische informatie elders vindt. Ik maakte het geheel heel overzichtelijk met informatie, voorbeelden, getuigenissen, raadgevingen, illustraties…door verhalen van mijn patiënten te noteren, welke adviezen werken en welke niet.

Chiropractor, een nobele onbekende

Anneke Verbeeck: “In België zijn chiropractors een vrij zeldzaam ras. We zijn maar met 130. Dit is deels te verklaren door de vijfjarige universitaire opleiding, die tot op heden nog steeds niet in België of Nederland mogelijk is, maar wel in Engeland, Wales, Frankrijk, Spanje, Denemarken of Zwitserland. Velen zien dat niet zitten of hebben de financiële mogelijkheden niet. Voor patiënten kan het financiële kostenplaatje ook de reden zijn dat ze afhaken bij het behandeltraject. Kinesitherapie is opgenomen in het Riziv-systeem waardoor de mutualiteiten een heel stuk terug betalen. Wij als chiropractors zijn maar een kleine groep met meestal een drukke praktijk waardoor we niet voldoende tijd hebben om te lobbyen. Al dertig jaar betalen de mutualiteiten €10 terug voor vijf behandelingen chiropraxie binnen eenzelfde kalenderjaar. Dat bedrag is nog altijd hetzelfde en werd nooit geïndexeerd. Onze tarieven natuurlijk wel. Patiënten schakelen over op een kinesist omdat die goedkoper is. Gelukkig werken we met de meeste kinesisten goed samen. Maar het is enorm frustrerend dat er zo’n weerstand is tegen ons beroep. In Canada en Nederland bijvoorbeeld is dat heel anders. In die landen moeten mensen zich privaat verzekeren. Die privé ondernemingen kijken wel naar het financiële plaatje, lieten studies uitvoeren die uitwezen dat een paar bezoeken aan een chiropractor vaak een veel beter resultaat hadden dan maanden behandelingen bij een kinesist.

Daarom betalen verzekeringsmaatschappijen in die landen ook veel meer terug. In veel landen is chiropraxie trouwens eerstelijnsgezondheidszorg. Net zoals je bij tandpijn rechtstreeks naar de tandarts gaat, ga je bij rugpijn onmiddellijk naar de chiropractor. “

Het mysterie van het kraken

Anneke: “Dat kraken is waarschijnlijk een van misvattingen rond ons beroep. Tijdens een behandeling bij de chiropractor kun je een licht, ploppend geluid horen. Door de vingervlugge stretchbeweging creëren we tijdelijk verlaging van de druk in je gewricht. Door deze drukverlaging worden de kleine gasbelletjes, die van nature in je gewrichtsvloeistof zitten, samengebald tot één grote gasbel. Het vormen van die grote gasbel maakt een ploppend geluid. Het is hetzelfde fysiologisch fenomeen als wanneer je een blikje frisdrank opent of een fles champagne kraakt. Het is volkomen onschuldig.”

Wat is het verschil tussen een chiropractor, een kinesist en een osteopaat?

Anneke: “Kinesitherapeuten zijn specialisten in revalidatie en oefentherapie. Ze zijn opgeleid om onder doktersvoorschrift te werken en mogen zelf geen diagnose stellen. De opleiding manuele therapie is een aanvullende opleiding waarbij kinesitherapeuten manipulatietechnieken krijgen aangeleerd. Een chiropractor heeft altijd een voltijdse vijfjarige opleiding in het buitenland achter de rug. Wij behandelen spieren en gewrichten om de functie van het zenuwstelsel te optimaliseren. Een osteopaat neemt daarbij ook de organen onder handen om de bloeddoorstroming in het lichaam te bevorderen.”

Elke pijn heeft zijn verhaal

De verhalen van patiënten in Annekes boek zijn verhelderend omdat velen er zich in herkennen. Anneke neemt dan ook uitgebreid de tijd om naar haar patiënten te luisteren. Ze vraagt door en wil hun totale verhaal horen, iets wat tegenwoordig heel uitzonderlijk is in de medische wereld. Als voorbeeld vertelt ze het verhaal van een patiënt die ooit jaren geleden zijn voet omsloeg. De patiënt deed al mankend zijn activiteiten verder. Maar toen de pijn in de voet verdween, begon hij last te krijgen van pijn in zijn heupen omdat hij zich al die tijd verkeerd had bewogen en andere spieren belast had zodat andere gewrichten het moesten opvangen. Het was een kettingreactie, die eindigde met hoofdpijn. Een oppervlakkige massage volstaat dan niet. Een chiropractor zal door manipulatie de diepere spieren losmaken zodat de gewrichten terug kunnen bewegen zoals ze moeten bewegen. Een gewricht dat blijft vastzitten, zorgt ervoor dat de spieren errond overbelast geraken, ook in kramp gaan en een kettingreactie doorheen het lichaam veroorzaken.

Pijn veroorzaakt door emoties is het moeilijkste te achterhalen

Anneke: “Mijn aanpak is, holistisch, alhoewel dat een term is dat ik niet graag gebruik omdat het zo beladen is. Het betekent gewoon dat wij naar de hele patiënt kijken, zowel op mechanisch vlak als op biochemisch en emotioneel vlak. Soms moet je nog verder kijken dan die verstuikte enkel en de kettingreactie van de spieren. Misschien eet je te veel suiker en vet waardoor je lichaam met chronische ontstekingen zit. Dat zijn kleine ontstekingen die niet te zien zijn bij een bloedonderzoek, maar toch in het lichaam woekeren en bijvoorbeeld een voetpeesontsteking of frozen shoulder kunnen veroorzaken. Maar misschien is de oorzaak van de pijn verkeerd ademen, een milde vorm van hyperventileren. Maar de Rug- of nekpijn kan ook veroorzaakt worden door emoties, stress of eenzaamheid en dat is het moeilijkst te achterhalen.”

Medicatie helpt weinig of niks tegen spierpijn

Anneke: “Het is heel frustrerend dat medicatie praktisch niet helpt tegen spierpijn. Vroeger was er nog een spierontspanner die heel goed werkte, maar die hebben ze van de markt gehaald omwille van de vele bijwerkingen. Spieren hebben meestal geen medicatie nodig, maar gewoon rustige beweging. Ik probeer dus door manipulatie de spieren hun normale functie terug te geven zodat ze kunnen doen wat ze moeten doen.”

Ik kan het niet altijd wetenschappelijk staven, maar het werkt

Annekes boek staat vol met verhalen en getuigenissen vanuit haar praktijk. Hoe patiënten van hun pijnen af geraakten door minimale aanpassingen in hun leven.

Anneke: “Vaak zijn het kleine veranderingen, die soms voor spectaculaire verbeteringen zorgen: minder snoepen, een dagelijkse korte wandeling, regelmatig opstaan van je bureau of gedeeltelijk al staande werken, de trap nemen in plaats van de lift, lid worden van een wandelclub of vrijwilligerswerk doen. Ik steek veel tijd in het meedenken met mijn patiënten en hun raad te geven. Ik wou dat ik dat allemaal wetenschappelijk kon staven, maar dat is niet te doen omdat er teveel variabelen zijn.

Er zijn zodanig veel factoren die een invloed hebben op nek- en rugpijn. Met het overzicht van de emmer en de glazen kom je al een heel eind. Toch hoop ik dat er ooit iemand een model kan ontwikkelen waarmee je dat wel kunt meten. Maar ik weet niet of iemand ooit geld wil steken in zo’n onderzoek. Mijn boek staat vol met heel eenvoudige adviezen, die niks kosten en waarin dan ook geen enkele farmareus is geïnteresseerd. We werken gewoon met onze twee handen, hebben geen meetinstrument nodig. Er is dus niemand die daar rijk van kan worden in tegenstelling tot veel wetenschappelijke studies waarbij medicatie en apparatuur centraal staan.”

We moeten rugpijn demedicaliseren

Ik vraag of Anneke nog een laatste boodschap heeft.

Anneke: “We moeten rugpijn demedicaliseren. Dus minder scans, minder (zware ) medicatie, minder operaties en andere invasieve therapieën, maar meer de nadruk leggen op lichamelijk actief blijven, leren omgaan met pijn, manuele interventies gecombineerd met oefeningen, zoeken naar wat echt helpt en het aanleren van zelfhulpstrategieën. Ik wil mijn ideeën nu ook verspreiden via workshops en samen werken met verenigingen om ons beroep meer bekendheid te geven. Mijn generatie is vooral opgeleid in Engeland, de jongere generatie in Frankrijk. We hebben nog véél meer chiropractors nodig om al die nek- en rugklachten onder handen te kunnen nemen. Vanaf september 2025 komt er een innovatieve opleiding waarbij de eerste jaren in het Engels in Parijs kunnen worden gevolgd en de stagejaren nadien in België. Ideaal voor studenten uit België en Nederland. Op termijn zou het mooi zijn als de volledige opleiding in België kunnen krijgen. In Denemarken begint de opleiding met twee jaar geneeskunde. Pas nadien moet men een richting kiezen: geneeskunde, chiropractor of tandarts. Dat is het ideaal, maar zover zijn we bij lange nog niet in België.”