Nathalie Roussel (UAntwerpen) gaf workshop blessurepreventie aan jonge muzikanten tijdens vijfde editie Piano LAB
Een muziekinstrument technisch beheersen vraagt uren aan intensieve oefening. Maar op termijn eist al dat repeteren zijn tol op het lichaam. Volgens professor Nathalie Roussel (Universiteit Antwerpen) kan kinesitherapie helpen om pijn tijdens het spelen te verminderen of zelfs te voorkomen. Tijdens de open dag van Piano LAB 2025 in Landcommanderij Alden Biesen gaf de wetenschapster tips aan achttien beloftevolle pianisten. “Rond pijn bij muzikanten heerst nog steeds een taboe.”
Een statige waterburcht pal in de groene long van Limburg: voor het vijfde jaar op rij vormt de kasteelsite van Alden Biesen in Bilzen-Hoeselt het charmante decor voor Piano LAB – een ‘muzieklaboratorium’ waar (inter)nationale pianisten zich een week lang onderdompelen in lessen, concerten en wederzijdse inspiratie.
Buitenstaanders kregen donderdag uitzonderlijk een blik achter de schermen. Tijdens de open dag van Piano LAB volgden de pianisten, samen met de bezoekers, een workshop over een belangrijk – maar onderbelicht – thema onder muzikanten: pijn.
Voorkomen boven genezen
Onderzoek toont aan dat 50 tot 70% van professionele pianisten pijn ervaart tijdens het spelen. Vaak beginnen klachten al op jonge leeftijd. Tijdens een workshopsessie van professor Nathalie Roussel (Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie, UAntwerpen) kregen de muzikanten praktische tips om pijn te vermijden. Haar belangrijkste boodschap: voorkomen is beter dan genezen.
“Een instrument bespelen op hoog niveau lijkt op topsport: repetitieve bewegingen, veel oefenen, intensieve inspanningen, … Die combinatie is enorm belastend voor spieren en gewrichten”, legt Roussel uit. “Blessures kan je vermijden door het lichaam aan te sterken. Vergelijk het met een olympische zwemmer: zo’n atleet verfijnt niet alleen zijn techniek in het zwembad, maar doet op het droge ook aan kracht- en mobiliteitstraining. Niet alleen om beter te presteren, maar ook om blessures te voorkomen.”
Daarnaast raadt de professor aan om met mate te spelen. “De nek, pols, hand, schouder, elleboog en rug worden het zwaarst belast tijdens het pianospel. Vooral vrouwen zijn gevoeliger voor dergelijke blessures. Mijn advies: bereid je lichaam voor op een intensieve carrière met onder meer kracht- en conditietraining. Idealiter spreid je ook de belasting: speel bijvoorbeeld niet langer dan een uur zonder pauze, beperk het oefenen tot 20 uur per week, blijf voldoende in beweging en consulteer een zorgverlener als je pijn voelt.”
Taboe
Het lichaam van een beroepspianist krijgt het zwaar te verduren. Liebrecht Vanbeckevoort, artistiek directeur Piano LAB en laureaat van de Koningin Elisabethwedstrijd, spreekt uit ervaring. “Ik herinner mij nog goed hoe mijn lichaam protesteerde toen na de wedstrijd mijn concertkalender uit zijn voegen barstte. Het was een belangrijke les voor me. Sindsdien ben ik me veel meer bewust van het belang van lichaamsbeweging, fitness en preventieve opvolgsessies bij een kinesist.”
“Onder muzikanten rust nog steeds een taboe op blessures”, gaat Vanbeckevoort verder. “Daarom vond ik het nodig om deze workshop op te nemen in het programma van Piano LAB.
We willen jonge pianisten duidelijk maken dat pijn bespreekbaar moet zijn. Al viel het me tijdens de workshop op hoe deze nieuwe generatie zich kwetsbaarder durft opstellen. Zij gaan het gesprek gemakkelijker aan. We zijn professor Roussel dan ook erg dankbaar om dit onderwerp aan te raken.”
“Open communicatie over dit thema is essentieel”, treedt Roussel hem bij. “Wanneer pijnklachten opduiken, is het cruciaal om tijdig in te grijpen. Wie wacht met een aanpak op maat, riskeert chronische klachten op te lopen. Vooral bij jonge muzikanten is blessurepreventie cruciaal. Maar dat kan alleen als ze zonder schroom aan de alarmbel kunnen trekken.”
Foto: UAntwerpen
