Studenten UAntwerpen deden onderzoek bij leerlingen en leerkrachten in basisscholen
Vlaamse kinderen blijken – mee dankzij #LikeMe – meer open en geïnformeerd over LGBTQ+ dan hun leerkrachten verwachten, maar onder de oppervlakte schuilen nog spanningen. Dat blijkt uit een onderzoek in basisscholen, uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen.
“Ja, iedereen mag zichzelf zijn. Als jij anders bent, dan maakt dat toch niet uit.” Het zijn woorden van een leerling uit de derde graad van een Vlaamse basisschool. Op het eerste gezicht lijken kinderen van 10 tot 12 jaar opvallend open over LGBTQ+-onderwerpen. Dat blijkt uit recent onderzoek van bachelorstudenten communicatiewetenschappen van UAntwerpen bij 55 leerlingen en 27 leerkrachten.
De leerkrachten in het onderzoek, afkomstig uit 24 basisscholen, gaven aan dat LGBTQ+ volgens hen vaak nog “serieuze onderwerpen” zijn, meer geschikt voor het secundair onderwijs. Veel onderwijzers besteden dan ook amper of geen expliciete aandacht aan het thema in hun lessen.
Jongen in een jurkje
Toch spreken kinderen zelf die terughoudendheid tegen. In focusgroepen toonden ze niet alleen verrassend veel kennis, maar ook een uitgesproken openheid voor diversiteit. Een leerling zei: “Als er een transgenderpersoon in de klas zou komen, zou ik gewoon nieuwsgierig zijn.” En over homoseksuele koppels klonk het: “Niet erg dat die twee samen zijn, ze mogen dat kiezen.”
Toch is die aanvaarding niet zonder nuance. Jongens in het bijzonder worstelen vaker met situaties die als ‘gender non-conform gedrag’ geduid kunnen worden. Zo wordt een jongen in een jurkje al snel als “raar” omschreven. “Ik vind dat niet per se erg, maar ik zou liever niet de hele dag kijken,” reageerde een leerling na het zien van een fragment met een homoseksueel koppel. Zulke reacties wijzen op onderliggende spanningen die niet louter verdwijnen met een oppervlakkige boodschap als ‘iedereen is welkom’.
Klasomgeving is cruciaal
De media, en in het bijzonder jeugdprogramma’s als #LikeMe, spelen een belangrijke rol in hoe kinderen over LGBTQ+ leren denken. De kinderen geven aan dat een weerspiegeling van de maatschappij in de media belangrijk is. “Als je dat op televisie ziet, dan kan het zijn dat je dat ineens wel durft,” zei een leerling. Volgens de onderzoekers dragen zulke programma’s bij aan een beeldvorming waarin diversiteit steeds normaler wordt.
Toch blijft de klasomgeving cruciaal. Kinderen zijn vaak nieuwsgierig, maar ook onzeker of lacherig. Zulke reacties zijn geen onwil, maar veeleer uitingen van verwarring of schroom. “Ze weerspiegelen maatschappelijke spanningsvelden,” zeggen de onderzoekers.
Om die reden is het cruciaal dat er in de klas actief gewerkt moet worden aan een veilige omgeving, waarbinnen open en met empathie over deze onderwerpen gepraat kan worden. Op deze manier kunnen kinderen leren om respectvol om te gaan met diversiteit, en zich vrij voelen om vragen te stellen, hun mening te delen en vooral om zichzelf te zijn.
Foto VRT
