In februari start de restauratie van de Sint-Pauluskerk. De werken aan de beschermde kerk, die dateert uit 1571, gebeuren met de steun van Onroerend Erfgoed Vlaanderen en zullen ongeveer vier jaar duren.
AG Vespa start in samenwerking met Steenmeijer architecten en Group Monument op 3 februari de restauratiewerken op. Als alles volgens plan verloopt, zijn ze afgerond eind 2028.
De kerk krijgt een grondige restauratie aan de buitenzijde, en een groot onderhoud aan de binnenzijde:
- Aan de buitenzijde herstelt de aannemer de daken en gevels van het kerkgebouw en de toren waar nodig. Ook bij de sacristie neemt de aannemer de gevels onder handen en reconstrueert hij het dak, ter vervanging van het tijdelijke dak (dat na de brand van 1968 werd geplaatst).
- De glas-in-loodramen worden uitgenomen, gereinigd en aan de buitenzijde van beschermbeglazing voorzien. Dat geeft een drievoudige winst: het zorgt voor extra isolatie waardoor het binnenklimaat in de kerk verbetert (wat beter is voor de bezoekers én de rijke kunstcollectie), beschermt de kunstwerken tegen uv-straling, en beschermt de glasramen beter tegen weer en wind.
- Aan de binnenzijde zijn er algemene schilder- en herstellingswerken aan de muren en gewelven voorzien.
- De stabiliteit van de kerk wordt hersteld. In de Sint-Pauluskerk werden in het verleden meerdere trekankers verwijderd waardoor er stabiliteitsproblemen zijn ontstaan. Dit wordt nu verholpen door opnieuw trekankers te plaatsen en er extra toe te voegen. Trekankers vangen de krachten op die anders de pijlers onder de gewelven naar buiten duwen. Ook worden er doorheen de pijlers aan het doksaal onder het orgel micropalen geboord, om de zettingen van het doksaal te stabiliseren.
Schepen voor patrimonium Koen Kennis: “De gotische Sint-Pauluskerk stamt uit onze Gouden Eeuw en maakte in al die eeuwen heel wat mee. Vandaag start de meer dan grondige restauratie van onder andere daken, gevels, glas-in-loodramen… en werken we aan de stabiliteit van het gebouw. De werken zouden, als de planning meezit, moeten afgerond zijn in 2028, zestig jaar na de vreselijke dakbrand die deze kerk trof. Ons Antwerps patrimonium moeten we koesteren. Dankzij de steun van stad Antwerpen en Onroerend Erfgoed Vlaanderen en dankzij de expertise van het restauratieteam gaat deze kerk een mooie toekomst tegemoet.”
Schepen voor erediensten Stijn De Rooster:“In Antwerpen doen we aan monumentenzorg en zetten we ons cultuurhistorisch erfgoed niet onder een stolp maar op een voetstuk. Als één van de Grote Vijf moeten we de monumentale Sint-Pauluskerk koesteren, bewaren én benutten als een unieke plek waar religie, erfgoed, kunst en cultuur op onnavolgbare wijze samenkomen. Het resultaat van een restauratie kan echter niet fraai zijn zonder de handen vuil te maken. Erfgoed wordt dan tijdelijk “werfgoed” om het in ere te herstellen, functioneel te houden en door te geven aan de volgende generaties. Vanaf maandag gaan we met veel zorg en vakmanschap aan de slag zodat ook dit tijdloos instituut het verhaal van Antwerpen kan blijven vertellen aan iedereen die de Sint-Pauluskerk komt bezoeken en bewonderen.”
Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Ben Weyts: “Wie fier is op het Vlaamse erfgoed, verzorgt het goed. We gaan de Sint-Pauluskerk herstellen in oude glorie. Eindelijk weer een echt, mooi gerestaureerd dak op de sacristie bijvoorbeeld, nadat het ’tijdelijke’ dak er meer dan 50 jaar gelegen heeft. Daarnaast worden ook de dakbedekking en de goten van de kerk volledig vernieuwd. Deze Antwerpse parel trotseert al 450 jaar regen, wind, oorlogen en rampen: nu gaan we de kerk klaarmaken voor de komende decennia en hopelijk eeuwen. De Sint-Pauluskerk is een schatkamer met prachtige kunst en een schoon stukje Vlaamse geschiedenis. Om heel fier op te zijn: fier op dat van hier.”
Infomoment
Op donderdag 20 februari vindt er tussen 18 uur en 20 uur een infomoment plaats in de crypte van de kerk, ingang via Veemarkt. Buurtbewoners en geïnteresseerden krijgen er informatie en kunnen er met hun vragen over het restauratieproject terecht.
Toegankelijkheid en activiteiten
Om de werken voor te bereiden is de kerk gesloten tussen 3 februari en 31 maart. In die periode vinden de erediensten plaats in de crypte.
Vanaf dinsdag 1 april, bij de start van het toeristisch seizoen, is de site elke namiddag geopend voor bezoek. De ingang is dan op de hoek van Veemarkt en de Zwartzustersstraat. Tijdens de restauratie komen bezoekers uitzonderlijk oog in oog te staan met twee Vlaamse topwerken: De Geseling van Pieter Paul Rubens en De Kruisdraging van Antoon Van Dyck. Op een andere plek brengen studenten van de Antwerpse Academie voor Schone Kunsten hun interpretatie van die twee schilderijen. Deze activiteiten zijn een initiatief van de kerkfabriek, en er zal in de loop van de komende weken meer info over verschijnen op www.sintpaulusantwerpen.be.
Geschiedenis
De Sint-Pauluskerk ligt in een huizenblok tussen de Veemarkt, Nosestraat, Sint-Paulusstraat en Zwartzustersstraat. De historische kerk dateert uit 1571 en maakte deel uit van een groot kloostercomplex van de dominicanen. In 1796 besluit het Franse bewind om het klooster te ontbinden, en enkele jaren later wordt de Sint-Pauluskerk een parochiekerk. Een grote brand verwoestte in 1968 het dak van de kerk. De barokke torenbekroning brandde geheel uit en driekwart van het aanpalende kloostergebouw veranderde in een ruïne. De inboedel van de kerk bleef hierbij gelukkig gespaard.
De Sint-Pauluskerk is opgetrokken in gotische stijl, maar het meubilair en kunstwerken dateren voornamelijk uit de barokke zeventiende eeuw. Binnen kunnen bezoekers genieten van de mooie wisselwerking tussen licht en ruimte en de combinatie van strakke gotiek en weelderige barok. De calvarietuin naast de kerk is een verborgen parel. Deze beeldentuin uit de eerste helft van de achttiende eeuw bevat 63 levensgrote beelden en negen reliëfs die onder meer de heropstanding van Jezus in beeld brengen.
De kerk, klooster en calvarieberg zijn beschermd als monument sinds 1939. De tuin en het 19de-eeuws neoclassicistische poortgebouw in de Sint-Paulusstraat kregen hetzelfde statuut in het jaar 2000.
Foto: ©LUCID
