De Poolse Seweryna Szmaglewska bracht bijna drie lange jaren door als politieke gevangene in het vrouwenkamp Auschwitz-Birkenau. Vrijwel onmiddellijk nadat het kamp in januari 1945 werd bevrijd, begon ze haar herinneringen te noteren.
Haar relaas, De vrouwen van Birkenau, zou later een belangrijke getuigenis worden tijdens het Neurenbergproces. In een bijzonder verhalend perspectief, namelijk zonder de ik-vorm te gebruiken, legt ze minutieus de dagelijkse gang van zaken in het kamp vast en beschrijft ze de tragische lotgevallen van haar mede gevangenen.
Zo is er de actrice uit Vilnius die zo prachtig kan vertellen, het meisje uit Thessaloniki met haar droevige liedjes en het vrouwenorkest dat geleid wordt door een
Nederlandse dirigente. Als het oog van een camera registreert Szmaglewska de deerniswekkende toestand van de gevangenen, het harde werk en de wreedheid van de SS’ers. Maar ze toont ook hoe de vrouwen in het kamp elkaar helpen en aanmoedigen hun waardigheid en het geloof in zichzelf te behouden.
De vrouwen van Birkenau is een schokkend relaas en tegelijkertijd een krachtig pleidooi voor medemenselijkheid.
De Poolse schrijfster Seweryna Szmaglewska (1916-1992) zat van 1942 tot 1945 gevangen in het concentratiekamp Birkenau. Begin 1946 getuigde zij bij het proces van Neurenberg hoezeer het Poolse volk geleden had onder de nazi-bezetting. Vanwege de documentaire waarde werd De vrouwen van Birkenau een belangrijk bewijsstuk bij de aanklacht tegen de nazi’s. Na de oorlog groeide Szmaglewska uit tot een gevierd schrijfster. Haar memoires zijn in Polen verplichte literatuur voor leerlingen van de middelbare school.
‘Seweryna Szmaglewska vertelt over vrouwen die mens blijven in een wereld waarin de dood werd gezien als bevrijding en de rook van crematoria alomtegenwoordig was.’ Frankfurter Allgemeine Zeitung
‘Er is nauwelijks een boek denkbaar dat er zo om vraagt te worden gelezen als dit, vanwege het toenemende rechtsradicalisme en antisemitisme.’ Berliner Zeitung
Titel: De vrouwen van Birkenau
Auteur: Seweryna Szmaglewska
Uitgeverij: Alfabet uitgevers
ISBN: 9789021342214
Thema: Geschiedenis
Prijs: € 29,99
Verschijningsdatum: 15 januari 2025
Met een voorwoord van Michal Citroen
