Paul Delvaux en Zijn Universum

La Boverie // Luik

04.10 > 16.03.25

Naar aanleiding van de 100ste verjaardag van het surrealisme vindt in La Boverie van 4 oktober 2024 tot 16 maart 2025 een grote tentoonstelling plaats over de Belgische kunstenaar Paul Delvaux.
Het ongewone retrospectief verloopt via drie circuits (thematisch, dialogisch en multimediaal) en biedt een volledig overzicht van het oeuvre van Paul Delvaux, waardoor zijn positie binnen het surrealisme en de brede kunstgeschiedenis duidelijk wordt.

Een volledig retrospectief, van zijn eerste tot zijn laatste werk …
De vooraanstaande kunstenaar Paul Delvaux (1897-1994) construeerde een uniek universum met krachtige, voortdurend terugkerende beeldende elementen, waardoor een picturaal gesprek ontstond. In de tentoonstelling Paul Delvaux en zijn universum, met meer dan 150 kunstwerken en voorwerpen, wordt die dialoog hervat als een fraai spel van spiegeleffecten tussen schilderijen en tekeningen.

Dit retrospectief is het eerste sinds de grote tentoonstelling in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België naar aanleiding van zijn honderdste geboortedag in 1997. Het is een unieke gelegenheid om kennis te maken met de wereld van Paul Delvaux, van het eerste tot het laatste werk (1920-1986). Het circuit, gebaseerd op de geliefde thema’s van de meester, verloopt niet strikt chronologisch, waardoor veelvoudige dwarsverbanden verschijnen. Melancholische maagden, treinen, skeletten, de in het Musée Spitzner ontdekte slapende Venus, verwijzingen naar de klassieke oudheid … het zijn maar enkele motieven die in zijn oeuvre voortdurend terugkeren.

De meesterwerken van deze internationaal vermaarde, door Andy Warhol vereeuwigde kunstfiguur waren al jaren niet meer te zien. Ze worden hier weer bij elkaar gebracht en werpeneen nieuw licht op een tijdloos en complex oeuvre, zodat de hedendaagse tentoonstellingsbezoekers ze kunnen leren kennen.

Hoewel Delvaux een creatieve einzelgänger was, schiep hij zijn universum in dialoog met zijn voorgangers en collega’s. In de tentoonstelling worden de werken van Delvaux zij aan zij getoond met die van andere grote namen, waardoor overeenkomsten en verschillen aan het licht komen. Door de band met het surrealisme ligt de vergelijking met René Magritte en Giorgio De Chirico voor de hand, maar dat gaat niet op voor andere kunstenaars. Minder bekend is dat Delvaux als beginnend schilder interesse had voor Amedeo Modigliani en onder zijn invloed resoluut voor het naakt koos. Vervolgens onderging Delvaux de invloed van het expressionisme, meer bepaald Constant Permeke en Gustave De Smet, wat ook weinig bekend is. Via zijn belangstelling voor de klassieke oudheid komen we terecht bij zijn leermeester Constant Montald en zijn geestverwant Pablo Picasso. In thematisch opzicht vormen de werken van James Ensor en Félicien Rops een boeiend vergelijkingspunt, hoewel Delvaux onderwerpen als het skelet en de ‘twee vriendinnen’ minder diabolisch vormgaf dan zijn voorgangers. Door dat spel van invloeden, ontleningen en toevalligheden wordt een tipje van de sluier gelicht, en wordt duidelijk hoe en in welke context het schijnbaar hermetische en gesloten universum van Delvaux ontstond.

De bezoekers zijn ook getuige van het scheppingsproces van Delvaux via innovatieve en interactieve multimediaopstellingen, in een drievoudige, complementaire gedaante.

Ten eerste betreden bezoekers de privéwereld van de kunstenaar via een originele reconstructie van zijn atelier. Ze zien Delvaux naar model schilderen in zijn eigen omgeving, tussen zijn geliefde voorwerpen die verband houden met de door hem geschapen picturale wereld.

In een andere opstelling is te zien hoe een schilderij tot stand komt. We tonen het originele Rumeurs (1980) samen met de voorbereidende tekening en een film waarin we de kunstenaar wijzigingen zien aanbrengen aan het schilderij. De film is gebaseerd op niet eerder aan het licht gekomen documenten verzameld door Paul Anrieu, een vriend van de kunstenaar. Zo kunnen we in het hoofd van de schilder kijken.

Bezoekers krijgen ook de kans om in de voetsporen van de schilder te treden en hun eigen Delvaux te maken via de interactieve opstelling ‘Teken een Delvaux’. Met beeldende elementen uit het Delvaux-vocabularium stellen ze hun eigen Delvaux samen.

In het midden van de rondleiding biedt een uitgebreide tijdlijn een perspectief op leven en werk van Paul Delvaux, de trots van de Belgische en mondiale schilderkunst.

De tentoonstelling Paul Delvaux en zijn universum werd ontworpen, gerealiseerd en geproduceerd door Tempora, in samenwerking met de Stichting Paul Delvaux, La Boverie en Demeter vzw.

Tempora is een Belgisch agentschap dat zich toelegt op het bedenken, realiseren, promoten en beheren van musea, tentoonstellingen en culturele voorzieningen. Het werd opgericht in 1998 en telt een honderdtal werknemers. In de loop der jaren heeft Tempora zich opgeworpen als een vooraanstaande culturele speler, met tentoonstellingen die Europa en de rest van de wereld rondgaan. Het kan rekenen op een geïntegreerd team (historici en architecten, scenografen, grafisch ontwerpers en multimediaspecialisten, ingenieurs en technici) dat de volledige productieketen verzekert, van ontwerp over uitvoering tot beheer. De aanpak van Tempora is gebaseerd op een aantal waarden: respect voor de specifieke plek en haar geschiedenis, het opwaarderen van collecties, een juist evenwicht tussen het ludieke, het esthetische en wetenschappelijke nauwkeurigheid, toegankelijkheid voor zo veel mogelijk mensen en pedagogische begeleiding.

De Stichting Paul Delvaux werd op 31 oktober 1979 erkend bij Koninklijk Besluit. Ze heeft als doel het oeuvre van Paul Delvaux (1897-1994) te beschermen, te verspreiden en te promoten, en kan als enige instantie toestemming verlenen voor het exploiteren daarvan, in welke vorm dan ook.

Dankzij de vrijgevigheid van de kunstenaar kon de Stichting Paul Delvaux nog tijdens zijn leven worden opgericht. Omdat Paul Delvaux en zijn echtgenote Anne-Marie de Martelaere zelf geen kinderen hadden, wensten ze een groot deel van hun nalatenschap aan de Stichting te schenken.

De Stichting Paul Delvaux bezit de grootste collectie werken van Delvaux ter wereld: meer dan 3000 werken uit alle perioden, gemaakt met verschillende technieken en met uiteenlopende onderwerpen. De collectie wordt regelmatig aangevuld met nieuwe aanwinsten en vormt de basis voor tijdelijke tentoonstellingen. Daarnaast geeft de Stichting haar goedkeuring aan vragen tot bruikleen en depot vanwege talrijke culturele instellingen in binnen- en buitenland.

De Stichting bezit ook een rijk archief met briefwisseling, handgeschreven notities, foto’s, video- en audiodocumenten enzovoort. Aanvullende informatie is te vinden in de bibliotheek van Delvaux (tijdschriften, boeken, tentoonstellings- en veilingcatalogi etc.), die voortdurend wordt aangevuld.

Sinds 1982 beschikt de Stichting dankzij het Museum Paul Delvaux in Sint-Idesbald (Koksijde) over een eigen tentoonstellingsruimte, waardoor haar collectie ook publiek toegankelijk is.

Curatoren: Camille Brasseur, Michel Draguet, Benoît Remiche, ondersteund door het hele Tempora-team.

Museum La Boverie
Parc de la Boverie 3
4020 Luik

4 oktober 2024 tot 16 maart 2025

Dinsdag to zondag: 10u – 18u
Maandag gesloten

Standaardticket: €18
Jongeren (6-25 jaar): €12
Kind (-6 jaar): gratis
Gezinspakket  (2 standaard en 2 jongeren): €54
Groepen: €16 pp (min 15 personen)
Article 27: €1,25