Musea Brugge onthult identiteit geportretteerde man: Joseph Ducq, spilfiguur van de Brugse Academie
Een opmerkelijke kunsthistorische ontdekking bij Musea Brugge werpt nieuw licht op het oeuvre van de Franse meester Jean-Auguste-Dominique Ingres én op de internationale ambities van Brugse kunstenaars in de 19e eeuw. Een tot nu toe anoniem portret van Ingres blijkt niemand minder dan de Brugse kunstenaar Joseph Ducq (1762–1829) te tonen. De ontdekking toont aan dat de contacten van Brugse kunstenaars met het brede Europese kunstlandschap veel intenser waren dan vaak gedacht.
In 1813 maakte de Franse kunstenaar Ingres een portret van een man. Het portret is al lang gekend onder kunsthistorici, maar jarenlang was het een mysterie wie erop stond afgebeeld. In 1980 werd de geportretteerde nog voorzichtig geïdentificeerd als de Brugse politicus Charles-Bernardin-Ghislain Coppieters-Stochove. Ten onrechte, blijkt nu. Nieuw onderzoek van kunsthistoricus dr. Thijs Dekeukeleire (Musea Brugge) achterhaalde eindelijk de ware identiteit van de onbekende man. Het gaat om de Brugse kunstenaar Joseph Ducq, een getalenteerd neoclassicistische tekenaar en schilder.
De sleutel voor de ontdekking? Een prent uit het Prentenkabinet van Musea Brugge met een portret van Ducq, gemaakt door zijn leerling Adriaan Wulffaert. “De gelijkenis is zo verbluffend dat de prent alleen maar naar de originele tekening van Ingres kan zijn gemaakt. Toen ik de twee beelden naast elkaar legde, wist ik het meteen,” zegt Dekeukeleire. “Een kippenvelmoment.”
Van Brugge naar Rome
De ontdekking kadert binnen het onderzoeksproject van Musea Brugge ‘Leerling-Meester II’, dat de internationale carrières van Brugse kunstenaars in de lange 19e eeuw in kaart brengt. Ducq studeerde aan de Brugse Academie, een toonaangevende kunstinstelling in het begin van de 19e eeuw. Net als verschillende andere ambitieuze alumni trok Ducq na zijn studies naar Parijs en Rome om zich in de kunsten te vervolmaken. In Rome maakte hij deel uit van een bruisende gemeenschap van Vlaamse en Franse kunstenaars — waaronder Ingres.
Uniek portret als afscheidsgeschenk
Ingres portretteerde Ducq vlak voor zijn terugkeer naar Brugge, waar hij directeur van de Brugse Academie werd. Het portret is waarschijnlijk een afscheidsgeschenk. Hoewel Ingres tijdens zijn jaren in Italië tientallen portretten tekende van vrienden, collega’s en reizigers, portretteerde hij zelden kunstenaars uit de regio die later België zou worden. Dat maakt de tekening nagenoeg uniek in zijn oeuvre, en bewijst hoe intens de – tot nu toe onbekende – band tussen de twee kunstenaars was. De sobere lijnvoering, zachte glimlach en driekwartprofiel zijn kenmerkend voor zijn vroege Romeinse stijl. Het werk bevindt zich vandaag in de privécollectie van Marilyn en Charles Baillie in Toronto (Canada), nadat het in 2013 bij Christie’s werd geveild.
Brugge in internationaal perspectief
Schepen van Cultuur Nico Blontrock: “Deze vondst bevestigt de internationale uitstraling van de Brugse Academie en het intense contact tussen Brugge en de bredere Europese kunstwereld aan het begin van de 19e eeuw. Dit is dus een prachtig voorbeeld van hoe onze kunstenaars zich inschreven in een bredere Europese context. Het onderstreept de waarde van ons collectieonderzoek en de ambitie van Musea Brugge om in ons nieuwe onderzoekscentrum BRON in het Brugse Museumkwartier, naast kunsthal BRUSK, nog dieper te graven in de verhalen achter onze collectie.”
Musea Brugge zet het onderzoek naar Ducq en zijn kunstenaarsnetwerk intussen verder met de voorbereiding van een wetenschappelijk artikel over deze ontdekking.
Foto: Musea Brugge: Privécollectie van Marilyn en Charles Baillie, Toronto, Canada
