Nee, op reis vertrekken naar de Elzas zit er nog niet meteen in. Maar gelukkig biedt deze prachtige Franse regio ook heel wat culinaire toppers waar we toch kunnen van genieten en zo een stukje van deze regio op ons bord en in ons glas proeven. In dit artikel nemen we je graag virtueel mee op trektocht langs een aantal van de beste wijnen uit de Elzas. Santé! Zin om ook uit te proberen? Zowel in de supermarkt als bij de (betere) wijnhandelaar vind je een mooi aanbod.

Liefhebbers van wijn moeten zeker de wijnen van de Elzas proberen. De meest noordelijk gelegen wijnstreek van Frankrijk bevindt zich tussen de Vogezen in het westen en de Rijn in het westen in de twee departementen Bas-Rhin en Haut-Rhin. Het totale wijnbouwareaal is ongeveer 15.500 hectare groot en staat vooral bekend om zijn stille witte wijnen. De mousserende wijnen(Crémant d’Alsace) nemen de laatste jaren in belang toe en er is ook een klein percentage rode wijn beschikbaar.

Route des Vins d’Alsace
De noordelijke wijngaarden van de Elzas bieden vanaf Ammerschwihr in de buurt van Colmar tot Wissembourg in het noorden en de zuidelijke wijngaarden tussen Colmar en Mulhouse een bonte mozaïek van wijnproducenten. De befaamde ‘Route des Vins d’Alsace’ belooft de liefhebber een prachtige reis doorheen pittoreske landschappen en indrukwekkende architectuur in historische steden en plekken met als beloning karaktervolle gastronomie en een geheel eigen culturele invulling en geschiedenis.
De route start aan de voet van de Vogezen en loopt over meer dan 170 kilometer doorheen een wisselend landschap. Van Marlenheim in de buurt van Straatsburg tot Thann vlakbij Mulhouse kan je op niet minder dan 103 locaties terecht om er het geheel eigen karakter van de Elzaswijnen te ontdekken.

Terroir
De natuur was de Elzas gunstig gezind en zorgt voor een uitgesproken terroir met een geheel eigen karakter, uniek voor Frankrijk. De streek ligt op een gemiddelde hoogte van 200 tot 400 meter waardoor de druiven kunnen profiteren van een semi-continentaal klimaat met de nodige zon en warmte en voldoende droogte. Het gebied wordt hierbij door de Vogezen beschut tegen al te overdadige neerslag en koelte uit het noorden en het westen.
De Elzas kent een grote variatie aan diverse bodemtypes die om de zoveel kilometer totaal kunnen verschillen. We vinden er zowel kalk, leisteen, graniet en mergel als vulkanisch gesteente in de ondergrond, een ideale voedingsbodem om de druiven optimaal te laten gedijen.

Doorgaans één druivensoort
De wijnen van de Elzas zijn doorgaans van het type monocépage, dus van één druivenras. Ze worden ook niet, zoals dat elders in Frankrijk wel het geval is, genoemd naar de naam van het dorp of de regio van productie, maar naar de gebruikte druivensoort.
Gewurztraminer, Riesling, Pinot Gris en Muscat zijn de enige druivenrassen die toegelaten zijn om het label Alsace Grand Cru d’Appellation d’Origine Contrôlée te bekomen. Er is intussen ook een aanvraag gedaan om Pinot Noir hier aan toe te voegen.

Deze zeven druivensoorten vormen in volgorde van hoeveelheid de meest gebruikte in de Elzas:
Riesling: deze typische druivensoort uit de Rijnvallei werd al einde van de 15de eeuw in de Elzas geïntroduceerd en is er de meest aangeplante druif. Dit druivenras zorgt voor elegante, subtiele en frisse wijnen. In de keuken gaan deze wijnen samen met verfijnde gerechten die thuishoren op de betere tafels.
Pinot Blanc: deze druivensoort wordt vaak samen met Auxerrois samen als Pinot Blanc of gewoon Pinot aangeduid. Deze druif vind je vaak terug in de basiswijn van Crémant d’Alsace. Deze wijnen zijn doorgaans licht en delicaat, geschikt bij dagelijkse en minder gecompliceerde schotels.
Gewurztraminer (in Frankrijk zonder umlaut): de oudste soort van de streek met een kleine, witroze druif die enkel voor witte wijn wordt gebruikt. Resultaat zijn complexe, weelderige en aromatische wijnen met exotische, kruidige nuances. Deze wijnen vragen om schotels met karakter.
Pinot Gris: een kleine, blauwe druif die in compacte trossen groeit, vroeger ook bekend als Tokay d’Alsace. Deze naam mag sinds 2005 niet meer gebruikt worden om verwarring met de Hongaarse Tokaji te vermijden. Wijnen van deze druif zijn nobel, rond en krachtig van aard. Het karakter van deze wijnen is fluweelzacht en vult bereidingen met de nodige smaaknuances ideaal aan.
Sylvaner: deze druivensoort is oorspronkelijk uit Oostenrijk afkomstig maar wordt al sinds meerdere eeuwen in de Elzas geteeld. In de jaren 1970 nam dit ras de grootste oppervlakte van de Elzas in omdat de opbrengst erg groot was. Gaandeweg nam het belang van deze druivensoort af omdat er veel matige kwaliteit werd geproduceerd. Intussen is Sylvaner aan een inhaalbeweging bezig. Een aantal producenten beperkt bewust de opbrengst en teelt de druif weer op de juiste bodem. In de keuken kunnen de betere wijnen van dit ras moeiteloos de combinatie met verfijnde gerechten aan.
Pinot Noir: de enige toegelaten druif voor het maken van rode wijn in de Elzas. Daarnaast wordt de soort ook gebruikt voor de productie van stille wijnen, een aantal witte wijnen en rosé Crémant d’Alsace. Resultaat zijn evenwichtige wijnen met een brede potentie in de keuken.
Muscat: dit zijn twee soorten die kunnen vermengd worden voor de productie van wijnen, namelijk Muscat d’Alsace en Muscat Ottonel. Deze wijnen hebben een droog en aromatisch karakter met veel fruitige accenten. Hun delicate aard leent zich tot het aanwakkeren van de eetlust bij het aperitiefuur.
 
AOC’s
In de Elzas vinden we volgende AOC’s terug:
Alsace: bestaat sinds 1962, de basis ‘appellation’ voor de hele streek. Naast de naam van het druivenras kan ook de naam van een gemeente (11 in totaal) of een wijngaard op het etiket staan. Deze appellation staat voor zowat drievierden van de totale productie van de Elzas en ruim 90% daarvan is wit.
Alsace Grand Cru: deze appellation bestaat sinds 1975 en er worden strengere voorwaarden aan gesteld dan aan de Alsace. In totaal omvat de Alsace Grand Cru 51 geklasseerde wijngaarden waarbij de naam altijd op het etiket terug te vinden is. Ze vertegenwoordigen een jaarlijkse productie van zowat 4.5 miljoen liter, een kleine 5% van de totale productie van de Elzas.
Crémant d’Alsace: een AOC sinds 1976, bestemd voor de mousserende Elzaswijnen. Deze wijnen kennen een tweede gisting op fles en worden vooral gemaakt met Pinot Gris druiven. Deze AOC is goed voor zowat een vierde van de totale wijnproductie in de Elzas.
Buiten de AOC’s zijn er nog twee speciale types van wijnen. De ‘Vendances Tardives’ wordt gemaakt van overrijpe druiven die beschikken over de nodige restsuiker. De ‘Sélection de Grains Nobles’ is een zeldzame wijn, die enkel in goede jaren gemaakt kan worden van druiven die last hebben van ‘edele rotting’ (een grijze schimmel). Deze wijn met een uitgesproken, intense smaak is te vergelijken met de Duitse Trockenbeerenauslese.

Auteur: Stefaan Van Laere

Foto’s: www.seniorennet.be