De meest gestelde diagnose in huisartsenwachtposten betreft ontstekingen van de bovenste luchtwegen. Antibiotica staan aan de top van meest voorgeschreven geneesmiddelen. Deze en andere interessante medische gegevens komen uit de databank iCAREdata, een project van UAntwerpen.
De databank iCAREdata, een project van het Centrum voor Huisartsgeneeskunde van UAntwerpen, bundelt heel wat waardevolle informatie van huisartsenwachtposten, spoeddiensten en apothekers. In het kader van het wetenschappelijke onderzoeksproject worden data verzameld over patiënten buiten de kantooruren. Gegevens zoals geboortejaar, postcode, leeftijd, geslacht, reden van contact met huis- of spoedarts, diagnose en voorgeschreven behandeling worden in de databank bijgehouden. “Analyses van die data zullen ons leren hoe we de gezondheidszorg beter kunnen organiseren”, vertellen onderzoekers Hilde Philips en Stefaan Bartholomeeusen. “Zo zullen we de gezondheidszorg buiten de kantooruren kunnen optimaliseren en op die manier nog beter aan de noden van de patiënt kunnen beantwoorden.”
Heel veel jonge kinderen
Meerdere spoeddiensten van ziekenhuizen, huisartsenwachtposten en apothekers verlenen hun medewerking aan dit project. Het eerste volledige werkingsjaar leverde al meteen een schat aan informatie op. Dat blijkt uit het jaarverslag 2017: 69 199 verschillende mensen gingen langs in een van de negen deelnemende wachtposten. Dit is 6,14% van de 1 127 153 inwoners in de betrokken regio’s. Alles samen werden 81 530 patiëntcontacten geregistreerd. De wetenschappers doen enkele opvallende vaststellingen, wanneer ze de patiënten in de wachtposten vergelijken met de gehele Vlaamse bevolking. “Het aandeel kinderen tussen 0 en 4 jaar bedraagt 13,11%, terwijl deze leeftijdscategorie slechts 5,28% vertegenwoordigt in het ganse Vlaamse gewest”, vertelt Philips. “Opvallend is ook dat de piekuren van aantal patiënten per uur op zaterdag en zondag op hetzelfde moment vallen: tussen 9 en 14 uur. Tussen 10 en 11 u in de voormiddag worden telkens 10% van de totale patiëntcontacten gezien. Tussen middernacht en 6 uur ’s morgens zijn er weinig patiëntcontacten.”
Infectieziekten overheersen
De deelnemende artsen stelden vorig jaar samen 71 731 diagnoses. De top 5 van meest vastgestelde pathologieën wordt volledig ingenomen door infectieziekten.
Vijf meest gestelde diagnoses op de huisartsenwachtposten in 2017, incidentie per 100 000 inwoners per jaar

                    Diagnose                                           Aantal      Incidentie
1.       Acute infectie bovenste luchtwegen     6121          754,66
2.       Verondersteld infect gastro-enteritis    2566         316,36
3.       Acute bronchitis/bronchiolitis                   2062          254,22
4.       Cystitis/andere urineweginfectie            1934          238,44
5.       Influenza                                                           1895          233,63
In 2017 werden er 78 575 geneesmiddelenvoorschriften geschreven. Opvallend zijn het hoog aantal voorschriften voor antibiotica. “Dat heeft te maken met de hoge frequentie van infectieziekten in de wachtposten”, duidt Bartholomeeusen. “Ook pijnstillers worden frequent voorgeschreven. De plaats die paracetamol hier inneemt is wellicht een onderschatting. Vaak hebben patiënten deze medicatie in huis en wordt deze niet meer extra voorgeschreven tijdens de wachtdienst.”
Vijf meest voorgeschreven geneesmiddelen in 2017 op de huisartsenwachtposten, incidentie per 100 000 inwoners per jaar:

                    Geneesmiddel                                                Aantal      Incidentie
1.       Amoxicilline                                                      6078          749,36
2.       Ibuprofen                                                          5612          691,90
3.       Amoxicilline met enzymremmer             3107          383,06
4.       Paracetamol                                                     3062          377,51
5.       Domperidon                                                     2983          367,77
Het iCAREdata-project kan ook een krachtig wapen zijn om epidemieën op te volgen. “We vergeleken de accuraatheid van de griepregistraties in de wachtposten met de gegevens van de peilpraktijken van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV)”, legt Hilde Philips uit. “Die curves zijn nagenoeg gelijklopend, maar iCAREdata heeft de gegevens al ter beschikking meteen na het weekend. De evolutie wordt een week later bevestigd door het WIV, dat ook stalen analyseert op aanwezigheid en type van het griepvirus. Beide databanken zijn prima complementair aan elkaar.”