Een kruiswoordraadsel, woordzoeker, doorloper of legpuzzel. De naam van die puzzels geeft meteen weg wat je ermee moet doen. Maar ‘sudoku’? Daar weet je niets mee. Ondertussen kent iedereen het principe wel van de cijferpuzzel en wordt hij overal te lande erg gretig ingevuld. Waar komt die puzzel eigenlijk vandaan en wie bedacht ‘m? Verrassend genoeg was het geen Japanner.
Van Latijns vierkant …
In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, ligt de oorsprong van de sudoku niet in Azië. De sudoku heeft zijn bestaan te danken aan het Latijns vierkant,
een uitvinding van de Zwitserse wiskundige Leonhard Euler. In de jaren 1780 ontwikkelde hij er de basis van de sudoku mee. Euler kwam op het idee om in een rooster van 9 bij 9 vakjes de cijfers 1 tot en met 9 zodanig een plaats te geven, zodat elk cijfer slechts één keer in elke rij en kolom voorkomt.
De tafels van vermenigvuldiging, experimenten, foutdetectie … Dat zijn drie voorbeelden van toepassingen waarvoor Latijnse vierkanten worden gebruikt.
… naar Number Place …
Twee eeuwen later transformeerde de Amerikaan Howard Garns, een gepensioneerde architect en freelance puzzelmaker, het Latijns vierkant tot de sudoku die we vandaag kennen. Hij voegde een extra regel toe: in de roosters van 9 op 9 kwamen nu ook kleinere vakjes van 3 op 3, waarin de cijfers van 1 tot en met 9 ook slechts eenmaal mogen voorkomen. Om het puzzelplezier compleet te maken, liet hij ook voor het eerst vakjes leeg. Hij doopte zijn puzzel ‘Number Place’.
… tot sudoku
In het begin kon de nieuwe cijferpuzzel maar weinig mensen bekoren. Pas later, toen de puzzel in 1984 ook in Japan geïntroduceerd werd, barste zijn populariteit uit. Het Japanse puzzelbedrijf Nikoli zette de puzzel in de markt onder de naam ‘Suuji wa dokushin ni kagiru’, wat vertaald kan worden als ‘getallen blijven alleen’. Gelukkig werd de Japanse naam verkort tot sudoku.
Een nieuwe rage
In 1997 ontdekte Wayne Gould, een Nieuw-Zeelander, de sudoku en hij was meteen geïntrigeerd door het systeem. De volgende zes jaar zou hij zijn tijd wijden aan het maken van een computerprogramma dat zelf sudoku’s kan opstellen. Hij verkocht de hele zaak aan de Britse krant The Times, die op 12 november 2004 de puzzels begon te publiceren. Een nieuwe rage was geboren. In 2005 werd de puzzel ook in Nederland en België geïntroduceerd. De sudoku won al snel aan populariteit omdat verschillende kranten dagelijks een sudoku in hun krant opnamen.
Ga zelf aan de slag!
Sudoku’s oplossen, soms is het een hele uitdaging die gepaard gaat met veel weggommen, doorstrepen en opnieuw beginnen. Maar je kan voortaan ook gewoon op het internet puzzelen. Op Puzzelclub.be kan je honderden cijferpuzzels oplossen in verschillende moeilijkheidsgraden.
Kies gratis voor Puzzelclub Light en speel elke dag één puzzel uit het uitgebreide aanbod. Of kies ervoor om Premium te worden: dan kan jij onbeperkt puzzelen én gratis deelnemen aan alle Puzzel & Win-wedstrijden. Voor slechts € 3,95 per maand, de prijs van één puzzelboekje, kan je een hele maand lang alle puzzels spelen die je wilt! Www.puzzelclub.be
Foto’s: www.seniorennet.be