45 meesterwerken verspreid over Vlaanderen
Vlaamse Meesters in Situ toont, van 1 juni tot 30 september 2019, 45 meesterwerken niet alleen in de steden Antwerpen, Brussel en Gent maar ook in kleinere steden en in dorpjes verspreid over Vlaanderen. Vaak onbekende werken van Vlaamse meesters uit de vijftiende, zestiende en zeventiende eeuw. Te bewonderen op hun oorspronkelijke plaats in kerken, kapellen, kloosters, begijnhoven, kastelen en stadhuizen.
Leen Huet, kunsthistorica en filosofe: “Wat we in een museum niet te zien krijgen, is de functie van oude kunsten, de wijze waarop de eerste toeschouwers ermee omgingen. Wat is de omgeving van het oude kunstwerk. Waar bevond zich dit beeld van de heilige Maria Magdalena in een kerk? En waarom stond het uitgerekend in die kerk en niet in een andere?”
Toelichtingen in woord en beeld kunnen worden ingesteld via interactieve aanraakschermen in vier talen en maken de oude meesters, vaak topstukken van de Vlaamse Gemeenschap, bijzonder toegankelijker. Het OVK – Openbaar Kunstbezit Vlaanderen stelde een rijk geïllustreerd ‘pelgrimboek’samen. Het vergezelt niet alleen de nieuwsgierige bezoeker, het verzekert ook de toegang in alle locaties en biedt uitgewerktedagtrips met wandel- en fietsroutes.
Sfeerbeeld inSint-Pauluskerk Antwerpen
In de provincie Antwerpen biedt OKV een bijzonder uitgewerkt programma: de wandelroute Antwerpen, en drie Kempische fietsroutes met bezoek aan meesterwerken via de fietslus Lier, de lus Hoogstraten, Turnhout en Oud Turnhout en de lus Herentals, Tongerlo en Geel.
Wandelroute Antwerpen: Vlaamse Meesters in Situ aan de stroom
Sint-Pauluskerk,
Het Dispuut der kerkvaders over het heilig Sacrament, Pieter Paul Rubens. Op de wandelroute Antwerpen bezoeken we het topstuk van Pieter Paul Rubens Het Dispuut der kerkvaders over het heilig Sacrament in de Sint-Pauluskerk. De oorspronkelijke kloosterkerk van de Dominicanen is uitgevoerd in Brabantse hooggotiek het interieur geïnspireerd door de Contrareformatie volgens de geest van de predikherenorde met als resultaat gotiek en barok in perfecte symbiose. Naast hetRozenkransaltaar,met het schilderij ‘Madonna van de Rozenkrans’ een exacte kopie van het door keizer Josef II opgeëiste werk van Caravaggio, hangt tussen twee kleinere schilderijen ‘De geboorte van Christus’,ook een Vlaams topwerk van Rubens. Boven de indrukwekkende biechtstoelen van Peeter Verbruggen de Oude hangt desuite van 15 schilderijen, respectievelijk de Vijftien Mysteriën van de Rozenkrans. Een cyclus werd uitgevoerd met onder meer Hendrik Van Balen, David Teniers de Oude, Peter Paul Rubens, Antoon van Dyck en Jacob Jordae
Sint-Pauluskerk, Hoofdingang Veemarkt, Antwerpen. Openingsuren: Maandag t/m zondag van 14u00 tot 17u00
Den Wolsack, Hofkamer, Goden op de Olympusberg, Anoniem
Op amper 5 minuten wandelen staat aan de Oude Beurs het herenhuis Den Wolsack met achterin de binnentuin de Hofkamer. HuisDen Wolsackduidt op de14de-eeuwse wolhandel die er was gevestigd, de Hofkamer aan het onlangs gerestaureerde 18de-eeuwse pronkgebouw. Bij het betreden overvalt je de aanblik van de Goden op de Olympusberg een schitterende en de grootste plafondschildering op doek in Europa. Een trap leidt naar de verdieping en verder naar de zolder met een prachtig gebinte en het drijfwerk van het geveluurwerk dat door het zelfde atelier als het uurwerk op de kathedraal- toren is gemaakt. Op de verdieping creëerde Koen Van den Broeck in 2017 muurschilderingen, die verwijzen naar het verleden. In de hoek is het unieke boekentoilet te bezichtigen.
Fragment plafondschildering ‘Goden op de Olympusberg’
Ruimere omgeving.
In de onmiddellijke omgeving bevinden zich het Museum Vleeshuis, het Letterenhuis, het museum Snijders&Rockoxhuis,het charmante Hendrik Conscienceplein met de barokke en indrukwekkende Sint-Carolus Borromeuskerk en de Nottebohmzaal, de historische parel van de Erfgoedbibliotheek, de Onze-Lieve-Vrouwkathedraal, het diamant en zilvermuseum DIVA, het historisch en bekoorlijk steegje de Vlaaikensgang en het museum Plantin-Moretus. Op 15 minuten wandelafstand bevinden zich de Sint Jacobskerk, het Rubenshuis, het museum Mayer van den Bergh en het Maagdenhuis. Eveneens op 15 minuten wandelen van de Sint-Pauluskerk bevindt zich het pittoreske‘Eilandje’met zijn historische dokken, het Felix Pakhuis, het Museum aan de Schelde (MAS) en het Red Star Line museum.
Boekentoilet, Hofkamer, Den Wolsack
Frank Van Dessel
Foto’s: Christiane Jennis
Vlaamse Meesters in Situ– De Kempische route 1,
Bij het plannen van de uitstappen, nog tot 30 september 2019, vergewis je degelijk van de openingstijden en de bezienswaardigheden in de ruimere omgeving. Het Peligrimsboekof de URL van de Vlaamse meesters in setubiedt voortreffelijk uitgewerkte informatie voor dagtrips of voor sportievelingen met fietslussen tussen 35, 60 of 65 km.
Daguitstappen en fietslus Lier
De fietslus Lier bedraagt 35 km en toert langs Emblem, Nijlen, Gestel en Berlaar. Haal de brochure met kaart op bij de toeristische dienst Lier.
Lier, Sint-Gummariskerk; de Calibranttriptiek(1516) van Goossen van der Weyden, kleinzoon van Rogier, staat op het Sint-Hubertusaltaar in de Sint-Barbarakoorkapel. Het is erkend als Vlaams topwerk en de triptiek is geïnspireerd op de zeven vreugden en de zeven smarten. Op het centraal paneel wordt het huwelijk van Maria met Jozef afgebeeld. De bouw van de huidige kerk, aanvang in 1378, kent een groot aantal blikvangers waardoor het als een van de belangrijke (Brabantse) gotische kerken van de Lage Landen mag worden beschouwd. Meteen bij het binnentreden valt het koordoksaal op met zijn uit witte steen in distelvorm gekapte kantwerk, bovenaan de balustrade en een kruisweg met zestien staties. Bewonderenswaardig is het zilveren reliekschrijn dat tijdens de jaarlijkse Sint-Gummarusprocessie wordt rondgedragen, het neo-gotische hoofdaltaar, de barokke preekstoel, uitgevoerd door Artus Quellin en Peeter Verbruggen de Oude en de Lierse kopie van de Lijkwade van Turijn.Onder de vele schilderijen vermelden we slechts: de Heilige-Geest triptiek van Otto van Veen, de Sint-Franciscus triptiek, atelier P.P. Rubens, het ‘Laatste avondmaal’ door Maarten De Vos, ‘Wonder van de boom’ van Frans Francken II. Maar uniek mogen de 15de- en 16de-eeuwse glasramen worden benoemd en een bezoek aan de schatkamer met een uitstekende kopie van de Lijkwade van Turijn is een must.
Ruimere omgeving.
Het 13de-eeuws begijnhof met 11 straten en 162 huisjes is zeker bezoekwaardig evenals het Stadsmuseum Lier, het stadhuis, de Zimmertoren en –museum. Zoek vooral Gestel op, het kleine schilderachtig dorpje aan de Nete, erkend als stiltegebied.
Frank Van Dessel
Foto’s: Christiane Jennis
Vlaamse Meesters in Situ– De Kempische route 2
Bij het plannen van de uitstappen, nog tot 30 september 2019, vergewis je degelijk van de openingstijden en de bezienswaardigheden in de ruimere omgeving. Het Peligrimsboekof de URL van de Vlaamse meesters in setubiedt voortreffelijk uitgewerkte informatie voor dagtrips of voor sportievelingen met fietslussen tussen 35, 60 of 65 km.
Daguitstappen en fietslus Turnhout – Hoogstraten – Oud-Turnhout.
De fietslusTurnhout, Beerse, Merksplas, Hoogstraten, Wortel, Ravels, Oud-Tunhout, Turnhout bedraagt 60 km.Haal de brochure met kaart op bij de toeristische diensten van Turnhout,Hoogstraten of Oud-Tunhout.
Turnhout, Sint-Pieterskerk; Preekstoel met De Roeping van Petrus en Andreas, Hendrik Peeters – Divoort. Bij het binnenkomen van de oudste 
kerk van Turnhout, de vroeg gotische kerk, dateert uit de 13de en 14de eeuw, vallen de monumentale preekstoel, het hoogaltaar met het koorgestoelte afkomstig van de priorij van Corsendonken de zeer mooie glasramen op. De prachtige kansel, gecreëerd door het Tunhoutse atelier Hendrik Peeters-Divoort was geïnspireerd door de preekstoel van de Antwerpse Sint Andrieskerk, die rond de het thema van de ‘wonderbare visvangst van de apostelen Petrus en Paulus’ was bezield. Het magistrale barokke hoogaltaar is ontworpen door Walter Plompe evenals het zijaltaar ter ere van O.-L.-Vrouw. Van de vele schilderijen dient zeker te worden vermeld: het 16de-eeuwse Triptiek van de Heiligen Apolloniaen Agatha,en van de Antwerpse barokschilders David Teniers, Pieter van Lint en Jan Erasmus Quellinus respectievelijk de schilderijen ‘Heilige Clara en Heilige Franciscus’, ‘Jacob en Esau en Heiligen Sebastiaan’, ‘Lucia en Rochus’. Even opmerkzaam bezit de kerk een orgel, gebouwd in 1662 door de vermaarde Gentse orgelbouwer Jean le Royer en werd aanzienlijk gerestaureerd in 1997. Gegeerd zijn de gratis wekelijkse zomerse aperitiefconcerten.
Sfeerbeeld Hoogkoor, Sint-Pieterskerk
Ruimere omgeving.
Turnhout bezit ook een door Unesco beschermd Begijnhof, met barokke kerk en Begijnhofmuseum. In het Taxandriamuseumheeft Hotel Taxandria een vaste plaats gekregen. Voorname families hebben er hun vaste stek en nodigden voorname dames uit. Cultuur en de geschiedenis van Turnhout en de Antwerpse Kempen worden onderzocht. Het Nationaal museum van de speelkaart toont niet alleen de geschiedenis en het gebruik van de speelkaart. Het bezit ook een collectie drukpersen van de 17de eeuw. In de zomervakantie toont men elke donderdag namiddag de werking van de verschillende druktechnieken. Raadpleeg het agenda van het cultuurcentrum de Warande. Vaak lopen er tentoonstellingen of bijzondere activiteiten. Op een steenworp staat Kasteel van de hertogen van Brabant,het huidige gerechtshof.
Op de weg van Turnhout naar Hoogstraten, in het bezoekerscentrum Kolonie 5-7 te Merksplas (Kapelstraat 10), kan je het verhaal van de landloperskolonies van Wortel en Merksplas meemaken,of een lokaal biertje of iets lekkers nuttigen, maar ook in de monumentale dreven wandelen.
Fragment van Kansel in Sint Pieterskerk
Sint Pieterskerk, Grote Markt, Turnhour.Openingsuren: Dinsdag t/m zaterdag 9 tot 17uur. Zon- en feestdagen 8-10 en 13-17uur
Hoogstraten, Sint-Katharinakerk; Taferelen uit het leven van de heilige Jozef,
De Tafelelen uit het leven van de heilige Jozej (16de eeuw) van een onbekende meester geïnspireerd op de school van Flémalle en is erkend als Vlaams topwerk. Het betreft een zeldzame voorstelling van het Leven van Jozef, die in de kunstgeschiedenis een tweede rangrol wordt toebedeeld. Bij het bezoek aan de kerk, met de hoogste in rode baksteen gemetste toren van Benelux, dienen zeker de koorbanken te worden vermeld: het Breughleliaans aanvoelend ‘groot gestoelte’met verrukkelijk zeldzame misericordiae (1532-1554) en het ‘klein gestoelte’,een 15de-eeuwse gotische koorgestoelte met meesterlijk ’nae het leven’ gesculpteerde figuren. Opvallend zijn de glasramen uit de 16de-eeuw, waaronder het ‘Laatste Avondmaal’,ontworpen door Pieter Coecke Van Aelst, de renaissancistische wandtapijtenover het leven van H. Anthonius en H. Elisabeth; het grafmonumentvan Graaf Antoon en Elisabeth voor het hoogaltaar; de belangrijke schilderijen van ondermeer Cornelus Schut, Ambrosius Francken, J. E. Quellinus en prachtige beeldenin witte steen, albast, marmer, hardsteen en hout.
Hoogkoor Sint-Catharinakerk
Ruimere omgeving.
Verlaat Hoogstaten niet zonder een bezoek aan door Unesco erkende stemmig begijnhof met barokke kerk en Stedelijk Museum, en iets te nuttigen in één van de oude herbergen aan de Vrijheid, de hoofdstraat van Hoogstraten. In Minderhout, gehucht van Hoogstraten, staat de prachtige kapel O-L.V van den Akker, ontworpen door Waltman Van Dyck de broer van Antoon..
Fragment’Klein Gestoelte’
Sint- Catharinakerk, Hoogstraten, Vrijheld 153
Openingsuren: Dinsdag t/m zaterdag 13 tot17uur, zondag 13-16uur
Oud-Turnhout, Sint-Bavokerk, ‘Laatste avondmaal’ vanJan Erasmus Quellinus. Oorspronkelijk had Jan Erasmus Quelinus ‘Laatste Avondmaal’in 1696 voor het hoofdaltaar van de kloosterkerk van de Augustijnen- priorij van Corsendonck gecreëerd. In uitvoering van het edict van de verlichte despoot Keizer Jozef II, moesten de kanunniken het klooster in 1783 verlaten en werden tijdens een openbare verkoop, uitgezonderd het hoofdaltaar, de altaren met inboedel verkocht. Onder het daarop volgend Frans regime werden de resterende inboedels en kerkelijke gebouwen als Nationaal goed geconfisqueerd. In 1817 werd de kloosterkerk van de priorij afgebroken. In de 19de-
Fragment omlijsting- Laatste avondmaal
eeuw werd ook voor het eerst gewag gemaakt de aanwezigheid van het ‘Laatste Avondmaal’van Quellinus in de Sint-Bavokerk. De schilder had zich thematisch laten inspireren door het evangelie. Plastisch en ruimtelijk heeft Quelinus zich wellicht laten beïnvloeden door de interpretatie van Paolo Veronese’s Laatste Avondmaa,ldat hij tijdens zijn verblijf in Venetië zeker heeft gezien. Quellinus accentueert niet alleen het ogenblik waarop Jezus aan de apostelen meedeelde dat één van hen hem zou verraden. Hij integreert ook het ogenblik waarop hij de Eucharistie instelt door het brood en de rode wijn te zegenen met de woorden “Neemt, dit is mijn lichaam’ en ‘Dit is mijn bloed van het verbond’. Bovenaan het schilderij in de omlijsting verwijzen de korenaren naar het brood, de druiven naar de wijn. De centraal geplaatste ramskop symboliseert het offer van Abraham, die zijn zoon wou doden als bewijs van zijn trouw aan het geloof.
Buiten het opmerkelijk kunstwerk van J.E. Quellinus bezit het eenvoudig gotische kerkje nog zes schilderijen, drie gepolychromeerde houten beelden, waarvan een voortreffelijk aangekleed O.- L.- V.- beeld, en een neogotisch hoofdaltaar, voorzien van een retabel met gepolychromeerde beeldfragmenten uit het passieverhaal.
Ruimere omgeving.
Hofke van Chantraine, voormalige pastorie van de Sint-Bavoparochie, het huidige Infokantoor Toerisme. De priorij Corsendonk, gesticht in 1395,is in jaren ’70 gerestaureerd tot conferentiecentrum en hotel.Het beeld van Karel Van Miertis een bijzonder sculptuur. De politicus wordt vereeuwigd staande in een hoge boom, waarbij de liefde voor zijn boomgaard wordt uitgedrukt. Het beeld is van de hand van de beeldhouwer P. Aguirre y Otegui.
Frank Van Dessel
Foto’s: Christiane Jennis
De Kempische route 3
Bij het plannen van de uitstappen, nog tot 30 september, vergewis je degelijk van de openingstijden en de bezienswaardigheden in de ruimere omgeving. Het Peligrimsboekof de URL van de Vlaamse meesters in setubiedt voortreffelijk uitgewerkte informatie voor dagtrips of voor sportievelingen met fietslussen tussen 35, 60 of 65 km.
Daguitstappen en fietslus 65km: Herentals, Geel, Westerlo (Tongerlo).
De fietslus Geel, Laakdal, Westerlo, Olen, Herentals, Geel bedraagt 65 km. Haal de brochure met kaart op bij de toeristische diensten van Geel, Herentals of Westerlo.
Herentals, Sint-Waldetrudiskerk, retabel met de heiligen Crispinus en Crispianus, door P. Borreman.
De Sint-Waldetrudiskerk, bestaat uit een sobere Brabantse hooggotiek (14de eeuw) met een koor, kooromgang en zijkapellen uit 15de eeuw. In de volksmond ook Bovenkerkgenoemd, krijgt haar naam naar de eerste kerk of kapel in Herentals, die eigendom was van het kapittel van kanunnikessen van Bergen (Mons), De heilige Waudru of Waldetrudis werd geboren op het einde 7de eeuw, leidde een bijzonder vroom bestaan en stichtte op een heuvel een gemeenschap. Zij overlijdt op 9 april 688 en wordt in 727 heilig verklaard. De klooster- gemeenschap groeit uit tot een adellijk kapittel van 30 stiftsjuffers, die in 1449 de huidige privé kerk van de Heilige Waldetrudis in Bergen (Mons) laat bouwen. Het ambacht van de huidevetters (leerlooiers) en de schoenmakers bestelt in omstreeks 1520 bij de befaamde beeldsnijders Passier Borreman een retabel met de patroonheiligen Crispinus en Crispianus. Twee schoenmakers en christelijk diepgelovige broers waren gevlucht voor het Romeins terreur naar Soisson. Doch ook
Kapel van H. Crispinus en Crispinianus
hier waren ze niet veilig en werden gearresteerd. Het retabel toont de verschillende martelepisodes tot hun dood: geselen, met elzen vingers en tenen bewerken, de rug villen, onderdompeling in kokend lood, doden door onthoofding en de verheerlijking door God. De fragmenten dienen te worden gelezen van links naar rechts en eindigend in het midden. Zeer uitzonderlijk is het Retabel van de Heiligen Crispinus en Crispinianus, opgesteld in de gelijknamige kapel, niet gepolychromeerd. Bovendien is het historisch belangrijk werk geklasseerd als topwerk. De bijzonder artistiek waardevolle kerk heeft een belangrijke verzameling ruim 60 oude meesters: naast een belangrijke verzameling van een veertiental werken van de Herentalse schildersfamilie Francken, waaronder een aantal triptieken, werken van o.a Jan Cossiers, Maarten De Vos, Arthus de Bruyn, Jacob Jordaens, Claes Cornelisz. Moeyaert, Jan Erasmus Quellin, Hendrik van Balen, Maarten Van Heemskerk, Peter van Lint, Theodoor Van Loon en Jan Wildens. Beeldhouwwerken van o.a Jan Brasseur, Peter Verbruggen de Oude, Nicolaas van der Veken.
Het hoofdaltaar verwijst naar de Broederschap der H. Drie-eenheid die streefde naar de Vrijkoop van Christene gevangenen of slaven”uit de handen van de Moslims. De orde was gesticht door Johannes van Maltha, in de nasleep van de Kruistochten in de 12de eeuw onder de naam van Trinitariërs, ten gevolge van een visioen waarin hij een engel twee slaven zag beschermen. Cornelis Kennis en Antoon Vasseur zullen het visioen verbeelden: onder een wereldglobe houdt een engel twee geketenden vast. De bovenzijde van het barokke monumentale retabel wordt begrenst door de symbolische voorstelling van de Drievuldigheid.
Zeker vermeldenswaardig zijn: het vroeg 15de-eeuws albasten beeldje van H. Catharina in de schatkamer, het 13de-eeuwse doopvond, een houten ’Christus op de koude steen’ van een 16de-eeuwse Mechelse beeldhouwer en de prachtige glasramen.
Ruimere omgeving:
het Besloten Hof binnentuinen van het tot voorheen afgesloten klooster, het begijnhof met begijnhofkerk en museum,Domein Le Paige met arboretum, de gotische Lakenhal en Boerenkrijg- monument, de oudste kruisweg van het land en de Toeristentoren tussen het Kempisch natuurschoon.
Hoofdaltaar – Vrijkoop van slaven
Geel, Sint-Dimpnakerk, retabel van Sint-Dimpna, anoniem
De blikvanger van de Sint-Dimpnakerk is ongetwijfeld het 16de-eeuwse imposante Sint-Dimpna retabeldat het hoofdaltaar siert en op de lijst van de Vlaamse Topstukken staat. Het retabel vertelt met meer dan tweehonderd eikenhouten beeldjes, in 21 taferelen die elk op een voetstuk zijn geplaatst, de legende van Sint-Dimpna die leefde einde 7de eeuw. Zij was de dochter van een heidense Ierse koning en een Christene moeder. Toen de koningin stierf wou de koning met haar trouwen. Dimpna weigerde en vluchtte weg, te samen met haar biecht- vader Gerebernus, en belandde in de omgeving van Geel. De koning achterhaalde haar en eiste met haar te trouwen. Na haar uiteindelijke weigering onthoofde hij woedend Dampna.
Reeds begin 13de-eeuw werd de Sint-Dimpnakerk een pelgrimsoord voor geesteszieken. Door de grote toeloop werd er een ‘Ziekenkamer’ aangebouwd. In 1551 werd de Ziekenkamerzelf vergroot tot een heus gebouw. De geesteszieke
Sfeerbeeld koor met Sint-Dimpna retabel
pelgrims ondergingen een geijkt ritueel. Na het biechten en te communie gaan moesten de geesteszieken driemaal per dag rond de kerk wandelen en telkens onder het Ciborium kruipen (de reliekkast met restanten van de oorspronkelijke sarcofagen van H. Dimpna en de H. Gerebernus) terwijl zij baden. Ook moest men negen dagen in de ziekenkamer verblijven en zijn gewicht aan koren, of een geldwaarde, offeren. Wanneer de ziekenkamer volledig was bezet werd een nieuw aangekomen pelgrim aan een familie (tegen vergoeding) uitbesteed.
In de kooromgang in de ‘Kapel van de Twaalf Apostelen’ staat het oudst in Vlaanderen bewaarde Apostelretabelin witte natuursteen(tweede helft 4de eeuw). Het is tevens een Vlaams Topwerk. Het Apostelretabel met twaalf Apostelen is samengesteld uit zeven vakken in de vorm van gotische portalen. Het middelste en grootste portaal bevat de gekruisigde Christus geflankeerd met zijn moeder Maria en de apostel Johannes. Links en rechts van het calvarie portaal bevinden zich drie vakken met in elk vak twee nissen, iedere nis voorzien van een afgebeelde aposte
Apostelretabel in witte natuursteen (tweede helft 4de eeuw)
In de zuiderbeuk staat het Passieretabel(1490-1500), vervaardigd door een Brussels atelier en is tevens een Vlaams Topwerk. In 23 staties beeldt het Passieretabel het passieverhaal uit, beginnende bij de Hof van Olijven en eindigend met Pinksteren waarvan de eerste twee en laatste twee luiken zijngeschilderd, mogelijk door Goswin van der Weyden. De overige 19 staties, bestaande uit gepolychromeerdeikenhouten beeldhouwwerk, verbeelden het passieverhaal vanaf Het verhoor door Calphastot De verrijzenis van Jezus.
De kerk bezit acht retabels waarvan, naast de drie Topwerken, een MechelsBesloten Hofje met Calvarie en beeldjes van zes heiligen uit het eerste kwart van de 16de eeuw en een Retabelfragment met de Bewening van Christusuit een Brussels atelier (1490-1500), de aandacht trekken.
Opvallend zijn zeker het praalgraf van baron Jan III de Merode en zijn vrouw Anna van Gistel uitgevoerd in marmer en albast, naar ontwerp van Cornelis II Floris de Vriendt evenals het Zandstenen torentje van het Heilig Sacrament(16de eeuw) en de prachtige glasramen. Van een twintigtal schilderijen die de kerk rijk is staan twee portretten van de hand van Jan MostaertDe Merodekes(1525) op de lijst van de Vlaamse Topstukken.
Ruimere omgeving
het Sint-Dimpnakerkhof grenzend aan de kerk, het Gasthuismuseum, de Sint-Amandskerk, groepen kunnen bijkomend, na contact met de dienst toerisme, de Sint-Dimpnakapel te Zammel, de kapel van de Groenenheuvel,de Beeldentuin van Hugo Voeten en het Lampenmuseum bezoeken.
Sint-Dimpnakerk, Geel, Sint-Dimpnaplein.
Openingsuren: dinsdag, donderdag, vrijdag, zaterdag en zondag 14 tot 17uur
Westerlo – Tongerlo,Abdijkerk Tongerlo;
Jezus te gast bij Simon de farizeeër en De bruiloft te Kana, Jan Erasmus Quelinus.
Rond 1130 gaf een groot grondbezitter een deel van zijn bezittingen aan de Norbertijnenorde om in Tongeren een abdij op te richten. De abdij was van oudsher bekend voor zijn liefdadigheid. Wekelijks werd er op vastgestelde dagen broden aan de armen uitgedeeld. Normaal boden er zich steeds enkele honderden armen aan maar in tijden van oorlog of oogstmislukkingen liep het aantal op tot duizenden. Tot aan de opheffing van de abdij onder het Franse regime in 1796 vervulde zij deze taak. In 1797 werd de abdij en de inboedel openbaar verkocht. In 1840 kwam de kloostergemeenschap terug naar Tongerlo. In 1847 werd het zuidelijk kloosterpand herbouwd en in 1852 de neo-gotische kerk. Omstreeks 1682 kreeg Jan Erasmus Quelinus de opdacht tot het realiseren van twee schilderijen voor de refter: Jezus te gast bij Simon de farizeeër en De bruiloft te Kana. Quelinusschilderde zeker geen uitstalramen van delicatessen. Het werden taferelen uit het evangelie met duidelijke boodschappen.
Abdijpoort 13de-14de eeuw
Op het festijn van Simon wast en zalft een prostituee Jezus’ voeten waarbij de farizeeërzich verontwaardigd opstelt. Jezus daarentegen vergeeft de vrouw van haar zonden en bewijst hiermee Zijn grote barmhartigheid.
Op de bruiloft van Kana schuiven zowel Jezus, als zijn moeder Maria en zijn leerlingen hun voeten onder de feesttafel. Wanneer blijkt dat de wijn is opgedronken verandert Jezus water in wijn. Het is het eerste openbaar wonder door Jezus uitgevoerd in gezelschap van zijn leerlingen, en zij geloofden Hem.
Naast de aanwezige schilderijen, de houten beelden en glazen ramen stelen de zwart marmeren ambones, ciborium en zijaltaren met het vroeg-Byzantijns mozaïekwerk en uitstralend art deco gevoel, de belangstelling.
Ambones in abdijkerk
Ruimere omgeving
de gekasseide lindedreef aangeplant in 1678, de Abdijpoort 13de – 14de eeuw (in de laatgotische spitsboognissen de beelden O.L.Vrouw, H. Catharina en H. Barbara),de ommuurde abdijsite, de Abdijschuur of abdijmuseum, het bisschopshuis in baksteengotiek (1547), de Hermanstoren (vierkante 17de-eeuwse hoektoren), het Da Vinci-museum met de meest perfecte kopie op canvas (1507) van Da Vinci’s fresco Laatste Avondmaalin Milaan (1498). Leonardo Da Vinci stierf op 2 mei 1519.
Causerie in Da Vincimuseum met op achtergrond laatste avondmaal
Abdijkerk van Tongerlo, Westerlo, Abdijstraat 10
Openingsuren: Maandag t/m zaterdag van 8-11 en 13-17 uur & zondag van 8-10 en 13-17 uur
Frank Van Dessel
Foto’s: Christiane Jennis