De Vlaamse boekenmarkt kende een stabiel verloop in de eerste helft van 2019. Hoewel de afzet kromp, kende de globale omzet een lichte stijging. Voor de tweede jaarhelft wordt een gelijkaardig verloop verwacht.
Van januari tot juli 2019 genereerde de Vlaamse boekenmarkt een totale omzet van 81,1 miljoen euro. Vergeleken met de eerste jaarhelft van 2018 is dit een lichte stijging van 1%. Evenwel vond er een daling in afzet plaats: in totaal werden er 5,77 miljoen exemplaren verkocht in 2019 ten opzichte van 6,06 miljoen in 2018.
In de top drie van meest verkochte boeken staat de jeugdboekenklassieker Kruistocht in spijkerbroek (Thea Beckman) op de eerste plaats. Verder tekenden Bart Van Loo’s De Bourgondiërs en het stripverhaal De Kiekeboes 152 Niet van gisteren een indrukwekkende verkoop op.
Zoals deze top drie illustreert, blijft de markt in 2019 trouw aan Nederlandstalige producten (90,2% van in de totale afzet). De verkoop van anderstalige boeken (zoals Engelse boeken) stagneerde.
De boekhandels
De onafhankelijke boekhandels presteerden bijzonder goed in de eerste jaarhelft. Zo verkochten zij 5,9% meer exemplaren dan vorig jaar en steeg hun omzet met 12,1%, in vergelijking met vorig jaar.
Het marktaandeel van de boekenketens bleef stabiel en maakt nog steeds ongeveer de helft uit van de totale omzet en afzet. Groothandelaars daarentegen verkochten beduidend minder boeken, met een daling van 20,8% in afzet en 16,1% in omzet.
Daarnaast zet e-commerce in de boekensector zijn sterke opmars verder. De online verkoop van (fysieke) boeken steeg zowel in omzet als in afzet, waardoor reeds meer dan 21% van de verkoop via online transacties verloopt.
Genres: niet het kookboek maar het geschiedenisboek schiet de hoofdvogel af
Lucinda Riley’s succesvolle reeks De zeven zussen overheerst tot op vandaag de top 20 van fictie, maar ook Een handvol geluk, de nieuwste roman van Santa Montefiore, enGrand hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer verkochten goed. Naast vertaalde fictie – zoals De zeven zussen – stegen fantasy en literaire thrillers in omzet. Met name fantasyboeken uit populaire reeksen deden het goed, zoals De opkomst van het huis Targaryen van Westeros van George R.R. Martin, in het Game of Thrones-universum, enDe drietand, de heks en de draak van Christopher Paolini, in het Eragon-universum. Voor de literaire thriller was vooral de Laatste weduwe van Karin Slaughter een succes.
In totaal kende de omzet van fictie een stijging van 4,1%, terwijl strips, kinderboeken en non-fictie vrije tijd licht daalden. De categorie non-fictie informatief steeg dan weer fors, zowel in omzet als in afzet, met dank aan De Bourgondiërs, maar ook het populaire No-nonsense meditatieboek van Steven Laureys en Matthieu Riccard en Over identiteit van Bart De Wever konden rekenen op goede verkoopcijfers.
Binnen de categorie non-fictie vrije tijd moesten de Belgische koks Pascal Naessens (met Nog eenvoudiger met 4 ingrediënten) en Jeroen Meus (met Zomerkost) plaats maken voor Yotam Ottolenghi met zijn kookboek Simpel op nummer 1 in de top 3. Sandra Bekkari stond met het meest aantal titels in de top 20. Ook de verkoop van lifestyleboeken deed het goed in 2019 (met een toename van 10,8% tegenover 2018): zowel #Fitbody van Delphine Steelandt en #kleingelukske van Lynn Van Royen waren populair bij de consument.
Naast de gevestigde waarden De Kiekeboekes, Suske en Wiske en Jommeke veroverden de strips van De buurtpolitie enkele plaatsen binnen de top 20 van de strips. Daarnaast bleven F.C. De Kampioenen en De Rode Ridder populaire stripverhalen.
Kinderboeken maken jaarlijks een groot aandeel uit van de totale boekenverkoop: gemiddeld meer dan 20% van de gehele omzet en afzet. Dit jaar springt één opvallend fenomeen in het oog binnen deze categorie, namelijk de poëzieverkoop. De verkoop van kinderboeken met poëzie is doorgaans beperkt, maar dit jaar kende de categorie een stijging van 85%. In 2018 was het marktaandeel van poëzie binnen kinderboeken 0,1% en in 2019 steeg dit naar 0,2%. De poëziebundel Jij & ik en al het moois om ons heen en het bijhorende posterboek van Riet Wille verkochten beide goed.
Ook prentenboeken, leren lezen en non-fictie 12+ waren succesvolle categorieën. Internationale kinderboeken zoals De waanzinnige boomhut met 104 verdiepingen en Het leven van een loser bleven prominent aanwezig in de kinderboeken top 20. Ook boeken gebaseerd op tv-programma’s zoals #LikeMe het verhaal van Caro en Nachtwachtverkochten goed.
Cijfers en info
De analyse van de boekenmarkt is gebaseerd op de marktontwikkelingen die door GFK Belgium worden opgetekend m.b.t. de verkoop van papieren boeken in de Vlaamse markt via de reguliere marktkanalen (boekenketens, boekhandels, warenhuizen, speelgoedwinkels, online verkooppunten). Het boekenverkooppanel van GFK Belgium heeft een dekkingsgraad van 89%. Bepaalde verkopen van fysieke boeken (bijv. via nichekanalen zoals museumshops) zitten evenwel niet vervat in deze cijfers.
Naar de toekomst toe bekijkt Boek.be vzw samen met haar ledenverenigingen (GAU, GEWU, VVB), GFK Belgium en andere partners hoe de cijfers in zowel de fysieke als de digitale boekenmarkt nog beter in kaart kunnen worden gebracht.