Twee Antwerpse projecten zijn genomineerd voor de prestigieuze Prijs Publieke Ruimte 2020. Het gaat om de vernieuwde Scheldekaaien ter hoogte van Sint-Andries en Zuid en het Rozemaaipark in Ekeren. Bovendien maken beide projecten ook nog eens kans op de Publieksprijs. Vanaf vandaag tot en met 16 maart om 12 uur, kan iedereen stemmen op deze projecten via www.congrespubliekeruimte.info/publieksprijs/.
Schepen voor haven, stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Annick De Ridder doet alvast een oproep aan alle Antwerpenaren om zich te verenigen: “Alle Antwerpenaren mogen trots zijn op deze nominaties en ik doe een warme oproep om te stemmen voor de publieksprijs. Dit is een kans om te bewijzen dat we als Antwerpenaar er met kop en schouders bovenuit steken. De Schelde is onze levensader en het project van de Scheldekaaien is daar een prachtige ode aan. Laat dit het begin zijn van een nieuwe Gouden Eeuw voor onze stad.”
Schepen voor openbaar domein Claude Marinower sluit zich hier bij aan: “Het is een mooie prestatie dat we met twee projecten bij de laatste vijf inzendingen zijn voor deze gerenommeerde prijs. Met het Rozemaaipark realiseren we niet minder dan zestien hectare natuur. Het park is er gekomen dankzij een sterk doordacht Masterplan waardoor we een kwalitatieve manier van wonen en samenleven voor deze wijk mogelijk maken. Ik kijk dan ook uit naar fase 2 van het Masterplan, die we deze legislatuur zullen uitvoeren.
Districtsburgemeester Koen Palinckx vult aan: “Deze nominatie bevestigt dat de aanleg van het Rozemaaipark een voorbeeld is van een toekomstgericht park waar ruimte voor natuur, ecologie en water samengaan met leefbaarheid, met plaats om te spelen en te ontspannen en dat alles met veel zorg voor het landschappelijk erfgoed.”
Prijs Publieke Ruimte
Met deze prijs moedigt Infopunt Publieke Ruimte opdrachtgevers aan om werk te maken van kwalitatieve en duurzame publieke ruimten en aangename leefomgevingen. De uitreiking van de Prijs Publieke Ruimte 2020 en de Publieksprijs Publieke Ruimte 2020 vindt plaats op 17 maart tijdens het Congres en Forum Publieke Ruimte in het ICC, Gent.
Achtergrondinfo Scheldekaaien
Masterplan Scheldekaaien
Het masterplan Scheldekaaien telt zeven deelgebieden. Sint-Andries en Zuid is daar een van. In totaal wordt een zone van zo’n zeven kilometer kaaien aangepakt. In elk van die kaaizones wordt een oplossing op maat gemaakt om de historische kaaimuur te stabiliseren, de waterkering hoger én aantrekkelijker te maken en de publieke ruimte een nieuw gezicht te geven. Sint-Andries en Zuid is de eerste zone in de stad waar die drie pijlers nu gerealiseerd zijn. De Vlaamse Waterweg nv, de stad Antwerpen en AG VESPA werkten hiervoor nauw samen.
1 kilometer nieuwe publieke ruimte langs de Schelde
In augustus 2014 startten de werken voor de stabilisatie van de historische kaaimuur op de Scheldekaaien, ter hoogte van Sint-Andries en Zuid: een gebied van 1 kilometer tussen de Goedehoopstraat en de Namenstraat. Het was meteen de allereerste zone langs de Scheldekaaien waar deze grootscheepse stabilisatiewerken van start gingen. Na de stabilisatiewerken volgden in augustus 2017 de werken voor de heraanleg van de publieke ruimte. De waterkering werd verhoogd en geïntegreerd in het nieuwe openbaar domein, dat begin juli 2019 opende.
De waterkering verdeelt de kaaien in een droge stadszijde en een overstroombare rivierzijde. De droge zijde en de natte zijde onderscheiden zich van elkaar in uitzicht, materialen en gebruik. De zone achter het historische havenhekwerk, dat behouden en gerestaureerd werd, is volledig heraangelegd. Langs stadszijde is een lineair park aangelegd met een dijk, een speeltuin, een hondenloopzone, en een was- en overslagplaats voor veegwagens ter hoogte van de Namenstraat.
De dijk is ingericht als een langgerekt groen park dat uitloopt naar de kaaien richting Nieuw Zuid en dat in een latere fase via Blue Gate Antwerp een groene corridor zal vormen tot aan de Hobokense Polder. Bovenop de dijk ligt een wandelpad met een weids uitzicht over de stad en de Schelde. Het pad volgt niet één rechte lijn, maar passeert langs diverse plekken zoals groene zit- en speelruimtes, zittribunes met zicht op de Schelde, een hondenloopzone, een brede fiets- en wandelboulevard en een uitkijkpunt dicht bij de rivier.
Aan de overstroombare rivierzijde behoudt de open ruimte haar maritieme karakter, onder meer door het hergebruik van de bestaande kasseien. De aanwezige kraansporen zijn bewaard en grote zeeschepen kunnen blijven aanmeren aan de bolders langs de blauwe steen. Er werd een plein/strand met een hellend vlak gerealiseerd ter hoogte van de Zuidersluis zodat iedereen dicht bij het water kan komen. Deze zijde kan bij hoge waterstanden nog steeds onder water komen te staan en zal zo soms bij de stad horen en soms bij de Schelde.
Volgende fase
In een tweede fase zal ook het andere deel van Sint-Andries en Zuid, het gebied tussen de Goedehoopstraat tot het Zuiderterras, heraangelegd worden. Het park en de open ruimte langs het water worden dan verder doorgetrokken en voorzien van sportvelden, een tweede speeltuin en een tweede hondenloopzone. De stabilisatiewerken zijn recent gestart in dit deelgebied, daarna kan de heraanleg van het openbaar domein beginnen.
Achtergrondinfo Rozemaaipark
Tot in de jaren vijftig stroomde de voormalige Donkse beek doorheen de buurt Rozemaai en bracht water vanuit Ekeren en de Oude Landen tot in de rivier Het Groot Schijn. Door een ophoging van het terrein was de beek echter grotendeels verdwenen. Nadien is men op het terrein stelselmatig begonnen met de bouw van een sociale woonwijk. De open ruimte bleef als braakland achter en kon zich zo beginnen ontwikkelen tot een bos met voornamelijk populieren, wilgen en berken.
In juni 2016 keurde het Antwerpse college Masterplan Rozemaai goed. Dit brengt een langetermijnvisie voor de hele wijk Rozemaai, gelegen ten zuiden van het centrum van Ekeren. Het schept een stedenbouwkundig kader voor bestaande en nieuwe bebouwing. De visie in het masterplan gaat verder dan het louter renoveren van de flatgebouwen en de herinrichting van de buitenruimte. Doel is een aangename woonwijk met een bijzonder park, mede dankzij het openleggen van de gedempte beek.
In een eerste fase werd nu al een deel van de Donkse beek terug opengelegd, als onderdeel van een landschapspark voor de buurt. Het park ligt vlak naast het natuurreservaat de Oude Landen en vormt een perfecte uitbreiding als ecologisch, recreatieve ruimte. De veelzijdige programmering van het park voor jong en oud, verbetert bovendien de sociale cohesie in de wijk en stimuleert sociaal-culturele bedrijvigheid.
Door de oorspronkelijke beek weer zichtbaar te maken, ontstaat ook een ruimtelijke opbouw van een landschapspark met aan weerszijden twee woonbuurten. Bovendien worden er nieuwe kansen geboden voor natuurontwikkeling, waterberging en recreatie. De beek dient als buffer voor het regenwater van de gehele wijk, fungeert als koelteplek en is een biotoop voor heel wat fauna en flora. Daarnaast is het een belangrijke open ruimte waar mensen rust vinden in een natuurlijke omgeving. Het geheel is nu een waterrijke en groene woonomgeving die uitnodigt tot verblijf en ontmoeting, sport en spel.
Langs het park is ook een nieuw traject van de fietsostrade aangelegd.
Foto’s van boven naar onder: Frederik Beyens / Stad Antwerpen / Jasper Leonard