Het War Heritage Institute (WHI) is de nationale instelling voor militair erfgoed en herinnering. Sinds 2010 is een deel van het militair domein in Brasschaat door zijn voorganger, het Koninklijk Legermuseum, ingenomen als bewaarsite voor de collectie rollend materiaal vanaf het einde van de Tweede Wereldoorlog. Een deel van dit materiaal was daarvoor in Kapellen ondergebracht. De site heeft zowel een depotfunctie als een museale functie. Ze wordt momenteel gerund door een opdrachthouder van het WHI en twee groepen vrijwilligers (tanks en artillerie).
In de komende jaren wordt de depotfunctie in Brasschaat afgebouwd ten voordele van een nieuwe site in Ieper, waar Defensie het WHI 20.000 m² aan moderne loodsen ter beschikking stelt. Deze maken deel uit van CCMP Ieper dat in 2023 de deuren sluit.
De huidige loodsen op Gunfire-Brasschaat zijn te klein om alle voertuigen binnen te zetten, waardoor er veel onbeschermd buiten staan. Op één loods na verkeren ook alle gebouwen in slechte staat. Defensie wil niet in de aftandse gebouwen op de site investeren en het WHI heeft er niet de middelen voor. Met de optie Ieper krijgt het WHI voor het eerst uitzicht op een structurele oplossing voor haar depotproblematiek.
Het depot in Ieper ligt op minder dan 8 km van de Commandobunker van de Kemmelberg, een andere site van het WHI gewijd aan de Koude Oorlog. De kazerne in Ieper werd in de Koude Oorlog gebouwd in functie van deze Commandobunker. Beide hebben dus een sterke historische link en kunnen ook rond hetzelfde thema ontwikkeld worden, in een regio die al van nature een belangrijke toeristische aantrekkingspool is voor militair erfgoed.
Inzake de museale functie van Gunfire heeft het WHI aangeboden om met de gemeente Brasschaat mee te werken aan de ontwikkeling van een nieuw museaal project. In 2016-2017 werd hiervoor nagedacht over een concept rond militaire technologie in een nieuw te bouwen museum, maar de gemeente is hier toen niet verder op door gegaan. Defensie onderhandelt sindsdien ook met de gemeente over de verkoop van de site.
Op 27 april 2020 nam het College van Burgemeester en Schepenen kennis van een nota van het WHI, waarin de instelling te kennen gaf de site te zullen verlaten indien de gemeente er geen museaal-toeristische toekomstplannen voor heeft.
Op 21 oktober 2020 werd de opdrachthouder van het WHI met enkele vrijwilligers door de directie gebriefd over de verhuis van de depotfunctie naar Ieper en ook over het einde van de museale functie indien er geen verdere initiatieven vanuit het gemeentebestuur ontwikkeld worden.
Op 8 december 2020 vond een onderhoud plaats tussen het WHI en het College van Burgemeester en Schepenen waar door het WHI het aanbod tot samenwerking herhaald werd. Ook een mogelijke samenwerking met regionale actoren kwam ter sprake.
Indien dus op de site met de gemeente, met andere regionale of private partners geen toekomstgericht museaal project kan ontwikkeld worden, dan zal het WHI effectief in de loop van 2024 de site in zijn geheel verlaten hebben.
Verschillende vrijwilligers hebben gelukkig al aangegeven de verhuis naar Ieper een goede zaak te vinden en tonen bereidheid mee naar de nieuwe site te gaan. Een aantal (oudere) vrijwilligers uit de directe omgeving van Brasschaat hebben – begrijpelijkerwijs – aangegeven dit niet te zullen doen. Bij een beperkter museaal project zouden zij hier wel aan de slag kunnen blijven.
Het WHI is in ieder geval alle vrijwilligers erkentelijk voor de inspanningen die zij de voorbije jaren voor ons patrimonium geleverd hebben en hoopt in de één of andere vorm ook op een goede verdere samenwerking.
Foto: www.warheritage.be