Malta ligt op een kruispunt in Zuid-Europa. Volgens H. E. Ray Azzopardi, de ambassadeur van Malta in België hoor je dit ook zeer goed in het taalgebruik. Een mengeling van Oud-Arabisch, Italiaans en Engels gecombineerd met Venetiaanse invloeden uit de geschiedenis maken niet alleen de taal van de Maltezers uniek, maar ook hun cultuur, geschiedenis en erfenis. De trots van Malta is haar hoofdstad Valletta. Nergens in de wereld is een stad met zoveel paleizen, musea en kerken op zo’n kleine oppervlakte te vinden als in Valletta. Een stad ook waar je bijna alles te voet kunt doen of met een ouderwetse paardenkoets. In de verborgen hoeken en gaten van de stad wordt haar ziel zichtbaar.
Publiekstrekkers zijn buiten het Waterfront aan de haven de verschillende gebouwen die teruggaan naar de Maltezer Ridderorde, die vanaf de 16de eeuw zijn stempel drukte op het eiland. Zo is er de barokke pracht van de St. John’s Co-Cathedral met o. a. een prachtig schilderij van de beroemde Caravaggio, die Italië was ontvlucht en verder is er ook het Grandmaster’s Palace waar tot eind 1700 ongeveer 21 grootmeesters van de Orde resideerden. Kortom, voor Malta en voor Valletta in het bijzonder zijn gedachtenis en cultuur enorm in elkaar verweven. Bijna elke grote beschaving liet haar sporen na op dit eiland: Feniciërs, Grieken, Romeinen en Arabieren. Door de geografische ligging, midden in de Middellandse Zee op ongeveer 90 km van Sicilië kijkt het eiland in alle richtingen wat een subtiele invloed heeft op de rijkdom naar cultuur, kunst, mentaliteit en zeker ook culinair. Zelfs de Tweede Wereldoorlog ging hier niet ongemerkt voorbij. Buiten de blootstelling aan zware bombardementen door de Duitsers was het ook de springplank voor de invasie en bevrijding van Sicilië.
Dit alles heeft ertoe geleid dat de hoofdstad van Malta in 2018 samen met Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa 2018 wordt. Vanaf januari 2018 gaan er meer dan 140 culturele projecten door in Valletta. Er zal intensief gebruikgemaakt worden van alle openbare gebouwen en musea samen met de 4 grote pleinen. Ontmoeting en feest in een culturele context een heel jaar lang! Het programma van Valletta 2018 beperkt zich niet tot Valletta, maar spreidt zich uit over Malta en Gozo. Naast de 140 projecten zijn er nog ongeveer 400 evenementen. Een rijk en gevarieerd programma dat op een actieve manier interageert met een divers publiek, vormgegeven door lokale en internationale kunstenaars, acteurs, makers, curatoren, kunstcollectieven, schrijvers, filmmakers, muzikanten en designers.
Alle nuttige informatie over het volledige programma is te vinden op www.valletta2018.org.
Toch willen we er lukraak enkele in het oog springende evenementen uithalen.
De operavoorstelling Orfeo & Majnun is een combinatie van twee gelijke verhalen over het tijdloze thema van verlaten liefde, een uit een Midden-Oostenlegende, een uit de Griekse mythologie. Dit stuk wordt in twee delen gebracht deels met een optocht door de stad, deels in het theater.
Nachtschade: ‘Aubergine’ is dan weer een theatraal concert waaraan ook het Vlaamse Muziektheater Transparant meewerkt. In deze voorstelling zijn er drie belangrijke ingrediënten: muziek, reisverhalen en het culinaire. De iconische ster in heel het verhaal is de aubergine, een eeuwenoude vrucht die er ondanks haar enorme migratie altijd in geslaagd is zich aan te passen aan de culinaire omgeving zonder haar identiteit te verliezen. Kortom, een muzikale reconstructie met recepten en melodieën uit heel Europa.
Nog met betrekking tot het culinaire is er bv. Cantina, waar theater en eten gecombineerd zijn én met medewerking van lokale vissers en handelaars.
Alle evenementen zullen doorgaan tegen zeer democratische prijzen. De infrastructuur werd ook grondig aangepakt in Valletta: enkele pleinen en musea werden gerestaureerd. Ook de oude, overdekte markt zal tegen het begin van 2018 volledig gerenoveerd zijn.
Naast de uitleg van de ambassadeur kregen we ook informatie over Valletta 2018 van de Vlaamse professor dr. Ann Laenen, lid van de organisatie Valletta 2018, die zelf op het eiland woont. Culinair trakteerde de ambassadeur ons nog op Maltese pastizzi, een lekker gebak met o.a. ricotta in verweven.
Tot slot nog een nuttig weetje dat we vernamen: vanaf volgend jaar zal Air Malta, de voornaamste luchtvaartmaatschappij op het eiland, tweemaal per dag Malta aandoen via Brussel.
Tekst en foto’s: A. Charrin