Het Antwerpse college keurde het schetsontwerp goed voor het centrale deel van de Scheldekaaien, tussen het Zuiderterras en Noorderterras. Het schetsontwerp wil de geschiedenis van de stad opnieuw zichtbaar maken, Het Steen als toeristisch onthaal verankeren in de omgeving, de kaaivlakte door middel van trappen verbinden met de wandelterrassen, het vervoer over water op deze plek bestendigen, er een centraal mobiliteitsknooppunt van maken, ruimte bieden voor kleinschalige evenementen en activiteiten, en de kaaivlakte vergroenen. Als alles vlot verloopt, wordt het voorontwerp voor het centrale deel van de Scheldekaaien verwacht tegen de zomer van 2022.
Het centrale deel van de Scheldekaaien in Antwerpen is het deel tussen de 2 paviljoenen: het Zuiderterras en het Noorderterras. Daartussen bevinden zich aan weerszijden van het Steenplein de Noorder- en Zuiderhangar, met aan beide een wandelterras gekoppeld. Het pas goedgekeurde schetsontwerp heeft 7 grote ambities voor dit deel van de Scheldekaaien:
· Geschiedenis van de stad zichtbaar maken onder de hangars
Onder de hangars wil het schetsontwerp het verhaal van de stad en haar ontstaansgeschiedenis opnieuw tot leven wekken. Bovengronds is nu enkel Het Steen nog zichtbaar. De gelaagdheid van de geschiedenis kan ook opnieuw zichtbaar gemaakt worden door archeologische vondsten van de middeleeuwse burcht, de middeleeuwse kaaimuur en de napoleontische kaai bloot te leggen. Er kan met hoogtes en laagtes gespeeld worden die de archeologische resten blootleggen en als podium en speelaanleidingen kunnen dienen.
· Het Steen als het toeristisch onthaal over land en water
Het Steen wordt stevig verankerd in de omgeving. De herinrichting van het openbaar domein, de herstelling van de Antwerpse rede met watertoerisme en watervervoer en het restaureren van de hangars dragen hier alle aan bij. Er worden nieuwe zichtlijnen op Het Steen gecreëerd en de historische relatie met het Vleeshuis wordt terug hersteld.
· Trappen als verbinding tussen kaaivlakte en wandelterras
Het schetsontwerp wil de kaaivlakte beter laten aansluiten op de binnenstad door de bestaande betonnen waterkeringsmuur te vervangen door een nieuwe mobiele waterkering dicht bij het water. Zo kan ook de ruimte onder de hangars continu benut worden. Deze nieuwe mobiele waterkering zit voor een deel verzonken in een verhoging. Die verhoging kan ook dienst doen als zitplek langs de Schelde, enigszins beschut door het wandelterras erboven. Het schetsontwerp stelt voor om in een trap of enkele trappen te voorzien als verbinding tussen de kaaivlakte en het wandelterras.
· Vervoer over water optimaal organiseren en faciliteren aan het Steenplein
Het ponton aan het Steenplein is de aanlegplaats voor het Sint-Annaveer en de Waterbus. Samen met de stadshavenmeester en partners in watermobiliteit wordt onderzocht hoe het vervoer over water op deze plek zo optimaal mogelijk georganiseerd en gefaciliteerd kan worden.
· Centrale plek en verknoping van mobiliteit
Naast de centrale plek voor watervervoer komt er ruimte voor deelmobiliteit en openbaar vervoer. Ook is er aandacht voor toegankelijkheid voor de hulpdiensten.
· Mogelijkheden voor activiteiten op de kaaivlakte
Het schetsontwerp wil de kaaivlakte nieuw leven inblazen door in nieuwe mogelijkheden voor activiteiten te voorzien. Onder de hangars is er ruimte voor kleinschalige evenementen. De noordelijke hangar speelt een rol in het toeristische onthaal doordat hij aansluit op de cruiseterminal en Het Steen. Een route door de hangars, parallel aan de Schelde, leidt langs de plek waar de Sint-Walburgiskerk stond. Paviljoenen onder de hangars kunnen dienen voor voorzieningen of als archeologische stopplaatsen voor een blik in de ondergrond. In de zuidelijke hangar is er ook in ruimte voorzien voor kleinschalige evenementen, zoals marktjes, film, voordracht …
· Kans grijpen om te vergroenen
Het centrale deel van de Scheldekaaien is momenteel nog een verharde vlakte, waar geparkeerde auto’s en kasseien overheersen. Schepen voor stadsontwikkeling en voorzitter AG Vespa Annick De Ridder: “Het schetsontwerp wil de kaaivlakte met groen verzachten. Op het Steenplein worden de bestaande bomen zo veel mogelijk behouden en aangevuld met nieuwe bomen zodat een groen plein ontstaat. Ook de ondergrond wordt voorzien van een groene plantenlaag. Zo zetten we met dit schetsontwerp verder in op de vergroening van onze Scheldekaaien. Ook de wandelterrassen worden vergroend.” De parking verdwijnt, het Flandria-paviljoen blijft. Er wordt ook onderzocht of er een stadstuin kan komen in de zuidelijke hangar. Het unieke Scheldezicht blijft behouden.
Coördinatie, ontwerpteam en timing
AG Vespa, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert de heraanleg van de Scheldekaaien. Tractebel Engineering en Palmbout Urban Landscapes vormen samen het ontwerpteam voor het centrale deel van de Scheldekaaien. Als alles vlot verloopt, wordt het voorontwerp van het centrale deel van de Scheldekaaien verwacht tegen de zomer van 2022.
Masterplan Scheldekaaien
Stad Antwerpen is bezig met een grootschalige heraanleg van de Scheldekaaien. De Scheldekaaien zijn een strook van 6,7 kilometer van het Droogdokkeneiland in het noorden tot Blue Gate Antwerp in het zuiden. De volgende jaren veranderen ze grondig van uitzicht. De 7 verschillende deelgebieden worden heraangelegd volgens het masterplan Scheldekaaien. Het masterplan is opgemaakt in opdracht van stad Antwerpen, AG Vespa en De Vlaamse Waterweg nv. De Vlaamse Waterweg nv neemt de stabilisatie van de kaaimuur en de aanleg van een verhoogde waterkering voor zijn rekening. Stad Antwerpen en AG Vespa zijn verantwoordelijk voor de heraanleg van het openbaar domein. De werken gebeuren in fases en nemen een 15-tal jaar in beslag. In 2019 openden de Belvédère in het Droogdokkenpark en de heraangelegde kaaivlakte ter hoogte van Sint-Andries en Zuid. Momenteel wordt ook nog gewerkt aan de voorbereiding en het ontwerp voor de realisatie van de volgende deelzones: omgeving Loodswezen, de tweede fase voor de kaaivlakte ter hoogte van Sint-Andries en Zuid, en de kaaivlakte Nieuw Zuid.
Foto’s: Tractebel_Engineering_Palmbout_Urban_Landscapes / www.antwerpen.be