Speciaal naar aanleiding van de allereerste overzichtstentoonstelling ooit over de Zuid-Nederlandse barokschilder, ondergingen enkele belangrijke werken een grondige restauratiebeurt.. De werken onthullen vandaag opnieuw hun oorspronkelijke luister en kleurenpracht. Te ontdekken dit najaar in Brussel van 10 oktober 2018 tot 13 januari 2019.

Theodoor van Loon was een van de eerste schilders uit de Zuidelijke Nederlanden die zich verregaand liet beïnvloeden door de kunst van Caravaggio. Net als zijn tijdgenoot Rubens vond hij inspiratie bij de meesters uit Italië en ontwikkelde hij een krachtige, unieke stijl. Van Loon was een van de belangrijkste schilders van zijn generatie, die prestigieuze opdrachten uitvoerde voor het hof van de aartshertogen Albrecht en Isabella en verschillende religieuze ordes in Brussel en omstreken. Zijn oeuvre raakte echter mettertijd overschaduwd. Vandaag is het werk van de Brusselse meester buiten kunsthistorische milieus weinig gekend bij het brede publiek. Door de handen in elkaar te slaan willen BOZAR en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België daar verandering in brengen. Deze allereerste tentoonstelling ooit rond Van Loon toont zijn opmerkelijke talent en wil de bezoekers deze bijzondere kunstenaar laten (her)ontdekken.

Opdat het publiek de schilderijen van Theodoor van Loon in volle glorie kan bewonderen, werden speciaal voor deze tentoonstelling verschillende doeken gerestaureerd. Het Fonds Baillet Latour heeft via welwillende bemiddeling van de Koning Boudewijnstichting de restauratie gefinancierd van vijf doeken van Van Loon, uitgevoerd door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK, Brussel). De schilderijen zijn topwerken van het Brusselse kunstpatrimonium: vier werken zijn afkomstig van de Sint-Jan Baptist ten Begijnhofkerk (waar een brand woedde in 2000), en één werk komt uit het Karmelietenklooster van Brussel.

Vier restaurateurs van het KIK werkten een jaar lang aan de restauratie, bijgestaan door een multidisciplinair team van fotografen, beeldvormingsspecialisten en scheikundigen. Vermits de vijf werken dateren uit verschillende periodes uit het leven van de schilder, lenen ze zich uitstekend om van Loons creatieve proces te typeren. Dankzij de inbreng van onder meer infrarood reflectografie, röntgenfotografie, macro-XRF en de analyse van verfstalen werden de materialen en werkwijze van de schilder grondig in kaart gebracht. Opmerkelijk is het grote aantal compositiewijzigingen, zowel in het stadium van de ondertekening als bij het schilderen. Zo bleef Van Loon zijn compositie ook tijdens de uitvoering op doek nog aanpassen en verfijnen.

Na restauratie verbazen de schilderijen door hun gevarieerde, lumineuze kleurenpracht. De conservatiebehandeling van de doeken legt bovendien de basis voor een duurzame bewaring van deze opmerkelijke Brusselse schilderijen.

Theodoor van Loon (1581/82-1649) was een succesvolle Zuid-Nederlandse schilder voornamelijk actief in het Brusselse. Hij verbleef lang in Rome en introduceerde bij het begin van de 17de eeuw – net als Peter Paul Rubens – de nieuwste Italiaanse beeldtaal in de Zuidelijke Nederlanden: de kunst van Caravaggio, Barocci, de Carracci’s en Domenichino. Hij werd door de toenmalige elite gewaardeerd en werkte voor het hof van aartshertogen Albrecht en Isabella. Het oeuvre van Van Loon is hoofdzakelijk religieus van aard en net zoals Rubens stelt Van Loon zijn kunst ten dienste van de contrareformatie. Hij voerde o.a. opdrachten uit voor kerken in en rond Brussel, maar ook voor de Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel.

De krachtige barokstijl van Van Loon maakt vandaag nog indruk vanwege haar majestueuze, haast gebeeldhouwde figuren, geboetseerd door licht en schaduw. In navolging van Barocci en Caravaggio ensceneert hij forse levensgrote personages met brede gebaren en volle gezichten. Zoals de kunstenaars uit Bologna houdt Van Loon zijn composities ordelijk en helder van kleur, maar zoals de schilders uit het Noorden blijft hij gehecht aan de detaillering van texturen en ornamenten.

De tentoonstelling verzamelt in totaal een 50-tal werken waaronder representatieve schilderijen, gravures en tekeningen van Van Loon alsook een selectie van werken van schilders die hem beïnvloed hebben: Barocci, de Caracci’s en verschillende caravaggisten, of kunstenaars die hij op zijn beurt heeft geïnspireerd. De werken zijn afkomstig van internationale musea (Louvre, Gallerie degli Uffizi, Kunstmuseum Basel…), Belgische musea (Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, M-Museum Leuven…) en van verschillende internationale private collecties en kerken.

Na Brussel reist de tentoonstelling in een kleinere vorm naar het Musée national d’histoire et d’art in Luxemburg.

Theodoor van Loon
Een caravaggist tussen Rome en Brussel
10.10.2018 – 13.01.2019

BOZAR Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, 1000 Brussel
Open: van dinsdag tot zondag, 10u > 18u (donderdag: 10u > 21u)
Gesloten: maandag

Tickets: € 16 – 14

Info & tickets
+32 (0)2 507 82 00 – info@bozar.be – www.bozar.be

Curator: Sabine van Sprang (KMSKB)
Coproductie: BOZAR & Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in partnership met MNHA Musée national d’histoire et d’art Luxemburg
Steun: Fonds Baillet-Latour, Kanselarij van de Eerste Minister, FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, Vlaamse Overheid, Vlaamse Gemeenschapscommissie, Nationale Loterij
In het kader van 2018 Europees jaar van het cultureel Erfgoed

Foto top:
Theodoor van Loon, Drie-eenheid met Maria, Johannes de Doper en engelen: voor en na de restauratie (c) KIK/IRPA, Brussel

Foto tekst: Theodoor van Loon, Le Martyre de Saint-Lambert, 1617 © KIK-IRPA, Brussel