Het Ruimtekompas geeft voor 400 locaties de huidige situatie qua ruimtelijke ordening én mobiliteit eenvoudig weer. Het is een uniek instrument ontwikkeld door de provincie Antwerpen. Het Ruimtekompas geeft een objectieve basis om beleidskeuzes voor ruimtelijke ordening en mobiliteit aan elkaar te koppelen. De provincie Antwerpen gebruikt het niet alleen voor het eigen beleid maar ondersteunt er ook de gemeentebesturen mee in de opmaak van hun gemeentelijke beleidsplannen.
“Keuzes in ruimtelijke ordening en mobiliteit aan elkaar koppelen, het klinkt logisch maar met het Ruimtekompas wordt het nu ook echt mogelijk”, stelt gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Ruimtelijke Ordening en Mobiliteit. “De provincie Antwerpen ontwikkelde samen met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO) en studiebureau BUUR dit unieke instrument. Het Ruimtekompas geeft op basis van objectief cijfermateriaal een visueel en uitgebreid overzicht van de huidige ruimtelijke ordening en mobiliteit van een locatie. De provincie Antwerpen is de eerste die met het Ruimtekompas een uitgebreid en cijfermatig onderbouwd instrument ontwikkelde om beleidskeuzes voor ruimtelijke ordening en mobiliteit aan elkaar te koppelen.”
Eenvoudige weergave
Het Ruimtekompas plaatst vier elementen op een cirkel:
1. de knoopwaarde, zijnde de bereikbaarheid met openbaar vervoer, auto en fiets;
2. de plaatswaarde, die een indicatie geeft van het soort en aantal voorzieningen (bijvoorbeeld een school of een ziekenhuis);
3. de gebruiksintensiteit op basis van het inwoners-, tewerkstellings- en bezoekersaantal;
4. de ruimtelijke context volgens de bebouwingsdichtheid, de nabijheid en de verhouding tot omliggende kernen, en de voorwaarden uit de sectorale wetgeving (bijvoorbeeld erfgoed of natuur).
De ruimtekompassen baseren zich op objectief cijfermateriaal uit verschillende bronnen zoals de inwonersaantallen uit het rijksregister, de tewerkstellingsaantallen via de Verrijkte Kruispuntbank Ondernemingen (VKBO), de dienstregelingen van De Lijn en de NMBS, de locaties van voorzieningen volgens het Agentschap Informatie Vlaanderen (AGIV),… Het is de eerste keer dat een instrument zoveel verschillende cijfers van zoveel verschillende bronnen eenvoudig weergeeft.
Het netwerk
De provincie Antwerpen maakte een hele reeks ruimtekompassen aan en ging daarvoor verder dan haar 69 gemeenten. Voor haar grondgebied bestaan er maar liefst 400 ruimtekompassen: voor elke stads- en dorpskern, voor attractiepolen en voor bedrijventerreinen. Bovendien zijn de ruimtekompassen onderling met elkaar verbonden. Logisch, want de gemeenten en hun kernen vormen onderling een netwerk. Wijzigingen in bijvoorbeeld mobiliteit voel je over gemeentegrenzen heen. Komt er een nieuwe fietsostrade, dan beïnvloedt dat de mobiliteit in de naburige kernen en gemeenten. Dat effect zie je in de betrokken ruimtekompassen.
Uniek instrument
De provincie Antwerpen gebruikt het Ruimtekompas onder andere bij de voorbereiding van het Provinciaal Beleidsplan Ruimte Antwerpen of PBRA. Dat PBRA bereidt een nieuwe visie op ruimtelijke ordening voor. Willen we in de toekomst voor iedereen ruimte om te wonen, te werken, te leven en zich duurzaam te verplaatsen, dan moeten we daar nu al afspraken over maken. De bevolking groeit immers terwijl de beschikbare ruimte niet toeneemt. De provincie Antwerpen stelt de ruimtekompassen ook ter beschikking van haar gemeentebesturen. Beleidskeuzes voor ruimtelijke ordening en mobiliteit aan elkaar koppelen is immers ook voor hen noodzakelijk. De gemeentebesturen krijgen hun Ruimtekompas en de nodige informatie tijdens een infosessie op 25 juni 2019.
Meer informatie op www.provincieantwerpen.be, zoek op ‘Ruimtekompas’.