De stad wil van de noordoostkant van het Eilandje en het aansluitende Steenborgerweert een ‘innovatieve stadshaven’ maken. Vandaag keurde het college de visie en strategie voor de ontwikkeling van dit gebied goed.
Deze zone omvat de Asiadok-Oostkaai, het Kempeneiland en het Mexico-eiland. Steenborgerweert ligt aan de andere kant van de Noorderlaan tussen de IJzerlaan, Noorderlaan en het Albertkanaal. In dit overgangsgebied tussen stad en haven zit vooral veel bedrijvigheid die in de stad moet kunnen blijven. Ook een verhoogde interactie tussen land en water is een belangrijke krachtlijn van de ontwikkelingsstrategie, net als het inspelen op de mogelijkheden van de nieuwe tramlijn.
De noordoostelijke zone van het Eilandje en Steenborgerweert zijn zeer divers qua uitstraling maar hangen functioneel en geografisch aan elkaar. Ze hebben allebei een ‘eilandkarakter’: ze zijn afgesneden van hun omgeving door water en/of infrastructuurbundels. De haven van Antwerpen situeert zich meer en meer ten noorden van de stad. Dat schept enorme kansen om nieuwe, leefbare wijken te ontwikkelen. Maar de stad wil ook een gezonde mix met bedrijvigheid behouden. Die krijgt haar plaats in een innovatieve stadshaven. In het gebied ziet Antwerpen groeikansen voor bedrijven in 4 specifieke richtingen:
Logistiek 2.0: logistiek die meerwaarde toevoegt aan het product, die de werkgelegenheid in de stad stimuleert en die mee de stedelijke mobiliteit ontlast;
Havengerelateerde dienstverlening met een duidelijke relatie tussen stad en haven;
Test- en makerspaces: innovatieve startende en opschalende maakbedrijfjes die water-, haven- of maritiemgebonden zijn en/of sterk technologie-gedreven;
Maakindustrie: focus op bedrijven die zich specialiseren in technologie en ‘mass-customisation’, een combinatie van het beste van maatwerk en massaproductie.
9 krachtlijnen voor nieuwe ontwikkelingen
Volgens de visie van de stad kan de ontwikkeling van het gebied gebeuren aan de hand van 9 krachtlijnen. Die bepalen hoe het gebied ontsloten wordt, welke extra bruggen eventueel noodzakelijk zijn, waar er ruimte is voor groen en waterbuffering, … Door te kijken naar de kansen en knelpunten van elke deelzone is er achterhaald welke functies daar het best thuishoren. In een volgende stap, in 2019, zal de stad met proefprojecten uitzoeken wat werkt en wat niet, kijkt ze naar bestaande initiatieven en zal ze er ook zelf nieuwe opstarten. Dit zijn de 9 krachtlijnen voor nieuwe ontwikkelingen:
1. Ruimte voor bedrijvigheid op de grens stad-haven: dit gebied is bedoeld voor bedrijvigheid. Er wordt geen ruimte omgezet naar woongebied.
2. Interactie tussen land en water verhogen: de kaaien op het Mexico-eiland en de noordzijde van het Asiadok zijn voor lokale belevering en watergebonden overslag. De zuidzijde van het Asiadok kan een innovatiedok worden voor bedrijven of instellingen die experimentele toepassingen willen ontwikkelen voor de maritieme of mariene sector. Ook de mogelijkheden voor personenvervoer over water kunnen benut worden.
3. Inspelen op de mogelijkheden van de nieuwe tramlijn: haltes strategisch inpassen en korte en aangename voetgangersverbindingen realiseren is een must voor het woon-werkverkeer.
4. Het Singel- en Ringfietspad sluiten: de stadshaven moet uitstekend bereikbaar zijn per fiets om het woon-werkverkeer met de auto te reduceren. Daarvoor is een fietsbrug over het Asiadok en het Kempisch dok noodzakelijk, om het Singelfietspad in het verlengde van de IJzerlaan door te trekken.
5. De routes voor het vrachtverkeer optimaliseren: de ontwikkeling van ruimte voor bedrijven maakt een goede ontsluiting voor vrachtverkeer noodzakelijk, maar de impact op het omliggende (woon)weefsel moet worden beperkt. De eilanden worden niet onderling ontsloten met bruggen voor vrachtverkeer, maar wel via een aparte lus die rechtstreeks aantakt op het stedelijk hoofdwegennet. Het aanpassen van de infrastructuur zal stap voor stap moeten gebeuren, in samenhang met andere infrastructuurwerken zoals de Oosterweelverbinding.
6. Groene en blauwe ruimtes: de innovatieve stadshaven moet een aangename werkomgeving en een toonbeeld van duurzaamheid worden. Daarom wordt op elk eiland een groenstructuur voorzien die meteen ook een antwoord moet bieden op de uitdagingen van de klimaatverandering door onder andere waterbuffering te voorzien.
7. Een percelering op maat van een compacte stadshaven: het ruimtelijk rendement moet verhoogd worden door stap voor stap te streven naar een compact ruimtelijk organisatiemodel. Daarbij is bouwen in de hoogte en functies stapelen een uitgangspunt.
8. Het waardevol patrimonium integreren en opwaarderen: het bestaande karaktervolle patrimonium moet worden bewaard en herbestemd. Waar nieuwbouw aan de orde is, moeten er architecturale kwaliteitseisen zijn.
9. Aanbevelingen over zoneringen: om de doelstellingen qua modal shift en innovatieve bedrijvigheid te realiseren, worden de kaaien langs het Albertkanaal gereserveerd voor bedrijven die gebruik zullen maken van watergebonden overslag. De omgeving rond de geplande tramhaltes zijn het beste geschikt voor bedrijven actief in de dienstensector, met een compact ruimtegebruik en een hoog aantal werknemers. De ruimte rond het zuiden van de Asiadok-Oostkaai moet voorbehouden worden voor bedrijven die sterk inzetten op innovatie, een sterke band zoeken met de binnenstad en gebruik kunnen maken van het innovatiedok.
AG VESPA, het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten Antwerpen, coördineert de ontwikkeling van de innovatieve stadshaven.
Foto: Luchtfoto met het betreffende gebied aangeduid – ©AG VESPA