Natuur kent geen grenzen en in het noorden van Limburg mag je dat letterlijk nemen. Het Hageven-De Plateaux spreidt zich uit over België en Nederland. Het is een oase van 600 hectare met heide, vennen, bossen en graslanden, waar de Dommel zich kronkelend een weg baant langs het prachtige landschap. Wat wil je nog meer? Ontmoetingen met spectaculaire vogels? Check!

Toegankelijkheid
Het hele jaar vrij toegankelijk op de paden. Laarzen of stevig schoeisel zijn aangeraden bij regenweer.
Vanuit een nieuw beheerplan is de zonering voor natuurgericht wandelen vergroot. Een aantal terreinaanpassingen, nieuwe attractie- en uitkijkpunten maken verschillende wandelroutes mogelijk. In het Hageven-De Plateaux zijn vijf wandelingen uitgestippeld, varieërend van 1,5 tot 9,7 km. Het Hagevenpad of het Tweelandenpad geeft je het beste overzicht van het gebied.
Het Hubert Lehaenpad (1,5 km) is toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens.

Beschrijving van het gebied
Het Hageven is een mozaïek van verschillende soorten natuur. De flanken en de toppen van de duinen zijn de droogste gronden van het gebied. Het zand verstuift nu niet meer zoals in vroegere tijden. Buntgras en ruig haarmos hebben het zand grotendeels gefixeerd. Het Turfven is een restant van een ringven, een uiterst zeldzaam type ven, waar hoogveenontwikkeling als een dik tapijt op het wateroppervlak ligt. Door zandontginning vlak voor het ven is er een tweede plas ontstaan, die in verbinding staat met het oorspronkelijke ven. Jarenlang zijn beide waters gebruikt als visvijver, maar sinds de aankoop in 2004 is het beheer gericht op het herstel van de hoogveenontwikkeling. De omliggende hooilanden worden omgevormd naar heischrale graslanden, waar libellen en vlinders zich snel thuisvoelen.

Hoogtepunten op de wandelroutes
Wandelaars komen er tot rust in een wonderlijk gevarieerd landschap waar het ieder seizoen genieten is. Heide en bos, landdduinen en beekdalen, vennen en vijvers wisselen elkaar af. In het gebied Turfven is er een ecopicknickplaats die wandelaars de kans biedt om te genieten van de rust en de natuurpracht. Via een vogelkijkwand sla je ongemerkt de pleisterende vogels gade.

Dieren en planten
Insecten zoals graafwespen, tapuit, korstmossen en zandloopkevers. Vlindersoorten zoals de heivlinder en het heideblauwtje profiteren van de uitbreiding van Hageven-De Plateaux. Ook botanisch interessante soorten van de natte heide: beenbreek, snavelbies, klokjesgentiaan en het gentiaanblauwtje en zonnedauw. In het Hageven-Plateaux vind je Kempense heidelibel, bandheidelibel, beekoeverlibel en bronlibel terug.

Natuurbeheer
Met enkele beheermaatregelen creëren we open zandvlaktes. Zonder dat beheer zou er binnen decennia geen heide meer staan in het natuurgebied. Op de droge en natte zandgronden groeit de heide, maar lang niet zo massaal als de bezoeker zou verwachten van een heidereservaat. Grassen zoals bochtige smele en pijpenstrootje eisen de meeste ruimte op. Enkel doorgedreven begrazing door gallowayrunderen en maaien kan de grassen in toom houden.
Vanaf 2006 werden enkele grootschalige beheerswerken uitgevoerd in kader van het LIFE-project Dommeldal om de heide opnieuw meer kansen te geven. Grote oppervlakten zijn geplagd (wegnemen van de toplaag) met als resultaat een kale, voedselarme bodem waarop de heide opnieuw kan kiemen. Als eerste teken van verbossing vind je in het Hageven de gagel. Hij bloeit in het voorjaar met de donkerrode opvallend aangenaam geurende katjes. Het Gageleerbier dat je in het bezoekerscentrum kan drinken, heeft dit als ingrediënt i.p.v. Hop. Typisch voor het Hageven zijn de talrijke vennen. Het LIFE-project maakte het mogelijk om een aantal vroeger drooggelegde vennen opnieuw aan te leggen. Dit gebeurde op basis van oude luchtfoto’s. Van dit venherstel zullen vele libellensoorten profiteren.

Geschiedenis van het gebied
In de jaren ’50 van de vorige eeuw werd de Dommel rechtgetrokken om de waterafvoer te versnellen en zo landbouw mogelijk te maken tot tegen de rivieroever. Als gevolg daarvan droogde het volledige gebied uit, zodat de moerassige kern van het Hageven veel kleiner werd. Die ingreep uit vroegere tijden is nu gedeeltelijk hersteld. In 2008 werden 10 meanders uitgegraven. Het water blijft zo langer opgehouden in het natuurgebied, zodat het opnieuw natter blijft, wat de kwaliteit van de natuur verhoogt en de Dommel zelf als biotoop voor vis, planten en macrofauna ook verbetert. Ook landschappelijk is het een hele verbetering. De wandelaar ziet nu een rivier zoals ze er eigenlijk moet uitzien: kronkelend in lange lussen.
Bossen zijn in het Hageven schaars. 200 meter oostelijk van de Verkeerde Lieve Heer ligt nog een laatste restant van een bebossingpoging rond 1890. Een perceel met krom gegroeide grove den. Op enkele kleinere plekken groeit een broekbos met vooral wilgen en elzen. Her en der staan knoestige berken en dennen, die het uitgestrekte landschap een wat verweerde indruk geven. In de winter kan je hier soms de klapekster terugvinden.

Foto’s: www.natuurpunt.be.