MAC’s presenteert de eerste institutionele solotentoonstelling van de Nederlandse kunstenares Fiona Tan (° 1966 in Pekanbaru, Indonesië – woont en werkt in Amsterdam) in Belgi. Tan is een internationaal gerenommeerde beeldende kunstenares die sinds eind jaren 90 onderzoek voert naar tijd, geheugen en identiteit. In 2009 vertegenwoordigde ze Nederland op de Biënnale van Venetië met de video-installatie Disorient, een tweedelige werk gebaseerd op de 13de-eeuwse reisverslagen van de Venetiaanse koopman Marco Polo.
De kern van haar werk bestaat uit de bevraging van de rol van beelden, hun impact en de manier waarop wij ermee omgaan. Maar haar kunst gaat evengoed over beweging en immobiliteit en hoe die weergegeven worden in fotografie en film. De tentoonstelling Schaduw Archief, die in twee delen is opgesplitst, is opgebouwd rond de recente aandacht van Fiona Tan voor de rol van het museum, de beweegredenen van de mens om te verzamelen, te archiveren, te bewaren, en op de kracht van archieven om ‘de geschiedenis en de plaats van de mens daarin te tonen en te interpreteren’.
Fiona Tan zal voor het eerst een belangrijke reeks nieuwe werken presenteren bestaande uit tekeningen, fotogravures en teksten, evenals twee imposante installaties. Daarnaast toont de kunstenares een reeks tekeningen, aantekeningen en ongepubliceerde documenten van Paul Otlet die zij voor deze tentoonstelling geselecteerd heeft. De tentoonstelling is voor Fiona Tan een gelegenheid om nieuwe technieken te verkennen, zoals een film die volledig gemaakt is met door een computer gegenereerde afbeeldingen. Ze creëerde ook een monumentaal werk dat de ruimte van de laatste zaal van het museum inneemt en waarvan de vorm onder meer herinnert aan de zalen met kledingrekken waar mijnwerkers hun kledij ophingen.
De tentoonstelling begint met de werken Depot (2015) en Inventory (2012), vertrekpunten van haar reflectie op musea, collecties en archieven. Voor het eerste werk filmde ze de schatten die opgeslagen liggen in de depots van natuurwetenschappelijke musea in Leiden en Berlijn, voor het tweede de ongewone collectie van de 18e-eeuwse neoklassieke architect Sir John Soane, die honderden voorwerpen uit de Grieks-Romeinse periode verzamelde.
In het verlengde van dit eerste deel legt Fiona Tan vervolgens het resultaat bloot van twee jaar onderzoek dat ze, op uitnodiging van MAC’s, voerde in het Mundaneum in Bergen. Het Mundaneum, ook wel beschreven als het ‘Papier Google’, werd opgericht door Paul Otlet, de ‘vader van de documentatiewetenschap’, en door jurist en Nobelprijswinnaar voor de Vrede Henri La Fontaine. Vandaag worden er nog steeds miljoenen thematische indexkaarten bewaard die de tand des tijds en de oorlogen hebben doorstaan.
De ambitie van Paul Otlet was om alle menselijke kennis te catalogiseren en zo de wereldvrede tot stand te brengen. Hij classificeerde alles met behulp van de UDC, het universele decimale classificatiesysteem waarvan hij de uitvinder is en dat vandaag nog steeds wordt gebruikt. Aangestoken door Otlets visionaire maar excentrieke persoonlijkheid zocht Fiona Tan inspiratie in zijn manuscripten, waarin de cirkel een terugkerend motief is. Ze werd ook geïnspireerd door het universum van Jorge Luis Borges, met name door zijn korte tekst De ronde ruïnes, en door De umbris idearum van Giordano Bruno. Die invloeden verwerkte ze tot een ambitieus en poëtisch project rond herinnering en verhalen op de grens tussen fictie en realiteit.
Fiona Tan werd geboren in 1966 in Pekanbaru, Indonesië en groeide op in Melbourne, Australië. In 1984 verhuisde ze naar Amsterdam, waar ze sindsdien woont en werkt. Solo tentoonstellingen van Fiona Tan hebben wereldwijd plaatsgenomen in de meest prestigieuze galerieën en musea In 2009 vertegenwoordigde ze Nederland op de Biënnale van Venetië. Zij heeft deelgenomen aan Documenta 11, de Yokohama Triennale, de Berlin Biennale, Sao Paulo Biennial als ook de Istanbul Biennial, Sydney Biennial en Asian Pacific Triennial. Haar werken zijn vertegenwoordigd in vele internationale publieke en private verzamelingen onder meer in Tate Modern, London, Stedelijk Museum Amsterdam, Schaulager, Basel, het New Museum, New York en de Centre Pompidou, Paris. In 2016-17 ontving Tan 
het fellowship als artist in residence van het Getty Center in Los Angeles. Ze won in 2019 de Spectrum Internationale Prijs voor Fotografie in Duitsland.
‘Ik kijk naar hoe we kijken, vooral naar foto’s en bewegende beelden,’ schreef ze in een brief aan John Berger, de auteur van het befaamde Ways of seeing (Nederlandse titel:Anders zien). In haar film Kingdom of Shadows (2000) interviewde ze vier mensen over hun omgang met fotografische beelden, en vertelde ze tussendoor dat ze kijken beschouwt als een creatieve daad op zichzelf. Fiona Tan onderzoekt nog steeds onze blik en de status van afbeeldingen, maar haar aandacht is in haar recente werk uitgebreid naar andere vragen. Ze richt zich nu op vragen rond de rol van het museum, de beweegredenen van de mens om te verzamelen, te archiveren, te bewaren, en op de kracht van archieven om ‘de geschiedenis en de plaats van de mens daarin te tonen en te interpreteren’.
Fiona Tan
Schaduw Archief
7 april – 1 september 2019
Foto top: Fiona Tan
Foto rechts: Fiona Tan, Archive, still, 3-D animation, 2019, black & white, silent
© Fiona Tan. Courtesy the artist and Frith Street Gallery, London
Foto links: Fiona Tan, Inventory, HD and video installation, 2012, installation view
Courtesy the artist and Frith Street Gallery, London
Foto’s: Micha Pycke, Club Paradis