De voorbije jaren stapelden extreme weersgebeurtenissen zich op. Door de klimaatverandering zullen hittegolven, stormen en periodes van droogte steeds frequenter voorkomen. Er is nood aan een ‘klimaatbestendig’ Vlaanderen, en dit vergt een herontwerp van de ruimte. “Landbouwgronden zijn dé oplossing”, stelt Jeroen De Waegemaker in zijn doctoraatsonderzoek in samenwerking met de Universiteit Antwerpen.
“Vlaanderen moet zich voorbereiden op een toename aan overstromingen en watertekorten, bijkomende (stedelijke) hittestress en bodemerosie, een kustverdediging onder druk en verzilting”, vertelt onderzoeker Jeroen De Waegemaker in zijn doctoraat. “Vaak wordt er vooral naar de natuur gekeken. Extra bossen en natuurgebieden, of meer bomen in de stad zijn inderdaad belangrijke adaptatiemaatregelen. Maar in het versnipperde Vlaanderen bekleden ook de landbouwgronden een sleutelrol in de ontwikkeling van een klimaatbestendige ruimte.”
Dit blijkt uit zijn doctoraatsonderzoek ‘Climate-proof through Design’, een samenwerking tussen de Universiteit Antwerpen en het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). “Mits een aangepast ontwerp en beheer kunnen zowel akkers als velden diverse extreme weersomstandigheden opvangen. Ze kunnen onder meer het stedelijke hitte-eiland temperen en overstromingen bufferen”, aldus De Waegemaeker.” Hij schetst een eerste reeks ideeën aan de hand van ontwerpend onderzoek.
Klimaatdiensten
“Het ruimtelijke beleid stuurt aan op de aanleg van natuur om klimaatimpacten te bufferen. Landbouwgrond beslaat evenwel de helft van Vlaanderen en vangt ook mee extreem weer op. De klimaatverandering is dermate ingrijpend dat we ook dit ‘landbouwpotentieel’ moeten aanboren.” De onderzoeker stelt voor om landbouwers te concipiëren als leveranciers van ‘klimaatdiensten’. “Door een juiste inrichting en beheer van landbouwgronden bouwt de sector zo mee aan een klimaatbestendig Vlaanderen. In ruil moet het ruimtelijke beleid maximaal inzetten op het behoud van deze waardevolle landbouwgronden en de financiering van de geleverde klimaatdiensten.”
Jeroen De Waegemaker werkt de komende jaren dit concept verder uit binnen zijn onderzoek aan het Expertisecentrum Landbouw en Klimaat (ELK), een ILVO-kenniscentrum dat multidisciplinair onderzoek voert naar het complexe klimaatvraagstuk.
