Het Aartsbisschoppelijk Paleis en de bijhorende tuin werden in 1818 in beheer gegeven aan de provincie Antwerpen. Daartoe trad een nieuw beheersplan voor de komende 20 jaar in voege. De provincie Antwerpen treedt op als aanbestedende en coördinerende overheid en investeert 7,5 miljoen euro. De restauratie van het gebouw en de tuin maken hier deel van uit. Voor de publieke openstelling van de tuin werkten het aartsbisdom Mechelen-Brussel, de provincie Antwerpen en de stad Mechelen samen. Iedereen kan tot rust komen in de tuin op woensdagnamiddag, zaterdag en zondag.
Gedeputeerde Luk Lemmens, bevoegd voor Erfgoed: “De openstelling van de tuin is een mooi voorbeeld van hoe we door de goede zorg voor erfgoed niet alleen een gedeeld verleden in stand houden, maar ook bijdragen aan een algemeen welzijn. De restauratie van de tuin beperkt zich niet tot een verbetering van de leefomgeving in het centrum van Mechelen, maar breidt zich uit tot een verbetering van de leefkwaliteit in deze mooie stad.”
Burgemeester beaamt dit volmondig: “Dit project kadert natuurlijk ook in het parkenplan van onze stad. De voorbije jaren kwamen er in Mechelen liefst negen parken en tuinen bij. Deze opening bijt de spits af van het tweede groot parkenplan. Ook de volgende jaren gaan we nieuwe parken en tuinen aanleggen en bestaande parken uitbreiden. Net als hier zijn het groene longen, vaak in dichtbevolkte stadswijken. Zij bieden ontspanning, speelruimte of letterlijk een plek om op adem te komen. Ontpitting door het creëren van publiek groen is een surplus bij de stedelijke beleving waarvoor Mechelen geldt als voorbeeld voor andere steden in Vlaanderen.”
Aartsbisschop Jozef De Kesel herkent de nood van de Mechelaars om tot rust te komen: “In onze soms zo jachtige samenleving hunkeren velen naar wat rust, stilte en ongedwongen eenvoud. In de tuin behorend bij het Aartsbisschoppelijke Paleis zijn die nog volop te vinden. Ik ben dan ook echt verheugd dat we die voortaan toegankelijk kunnen maken voor het grote publiek. Het behoort tot het DNA van de katholieke geloofsgemeenschap om bij te dragen aan een leefbare samenleving. Dat doen we hier in Mechelen o.a. via onderwijs, zorg, jongerenwerking, opvang van migranten enzovoort. En nu dus ook via het openstellen van deze groene long in het hart van de stad.”
Samenwerking tussen de provincie Antwerpen en stad Mechelen
De provincie Antwerpen investeert in de restauratie van het paleis en de tuin 7,5 miljoen euro. Inmiddels zijn de conciërgewoning en westelijke paleisvleugel reeds gerestaureerd. Ook de tuinmuren en –bergingen, Lourdesgrot en het bidpaviljoen zijn met de steun van de stad Mechelen aangepakt. De stad maakte hiervoor 391.000 euro vrij. De restauratie van het paleis ontvangt ook subsidies van Onroerend Erfgoed van 60% op de subsidieerbare werken. De komende jaren worden de gevels alsook andere vleugels van het paleis aangepakt. Tenslotte staat dus ook de heraanleg van de tuin op de planning. Mechels schepen van Parken en Tuinen Patrick Princen spreekt van een nieuwe stilteplek in Mechelen en versterkt de heraanleg het parkenplan van de stad Mechelen: “Anderhalf jaar geleden stelde ik, toen nog als gemeenteraadslid, voor om alle stilteplekken in Mechelen in kaart te brengen. Ondertussen hebben onze inwoners al meer dan 50 openbare plaatsen geregistreerd als luwteplek in de online luwteatlas. Naast kerken, musea, pleinen en de vele andere parken is deze prachtige tuin opnieuw een schitterende oase van rust te midden van onze dynamische stad.”
Tuinaanleg
Volgens het provinciale beheersplan dat loopt van 2018 tot 2038 wordt de historische tuinaanleg hersteld en dit met oog voor het stille en besloten karakter van de tuin. Ook na de openstelling blijft de tuin een groene stilteplek voor de Mechelaar. Om de toegankelijkheid te verhogen werd een extra toegangspoort in de Schoutestraat voorzien. Oorspronkelijk sneed de Melaan de tuin in twee delen, tot deze in 1914 gedempt werd. Na een grondig onderzoek bleek een openlegging van de vliet onmogelijk gezien de hoofdriolering zich in de historische bedding bevindt en 100-jarige bomen gekapt moesten worden.
Als historische verwijzing is er daarom geopteerd voor de latere aanleg van een HA-HA-muur tussen het publieke en private deel van de tuin. Dit is een muur verzonken in een gracht, een landschappelijk element dat voorkomt in landschapstuinen. Enerzijds biedt dit een afscheiding zonder het doorzicht in de tuin te verstoren, anderzijds is er een visuele verwijzing naar de Melaan.
De tuin is open voor publiek op woensdagnamiddag, zaterdag en zondag.
Foto: Burgemeester Bart Somers, aartsbisschop Jozef de Kesel en gedeputeerde Luk Lemmens in de tuin