Overal in Noord-Europa word je op Vikingen en hun woeste levenswijze geattendeerd. In Nederland op het voormalige eiland Wieringen (informatiecentrum van de West-Friezen over Vikingen), in de Deense havenstad Roskilde in het Vikingeskibsmuseet (museum en werf met Vikingschepen) en op het Deense platteland in Jelling, de grote Viking-nederzetting die van 950 tot 970 de basis vormde van een groot Viking-rijk en het Deense koningshuis. En 19 oktober 2019 gaan in het Fries Museum in Leeuwarden de deuren open van de tentoonstelling ‘Wij Vikingen’.
“Net te leauwen” (Fries voor “niet te geloven’’): Uit studies blijkt dat er ook Friese Vikingen waren, inwoners van Frisia, zo ruig en bloeddorstig als de Friese boef nummer 1, Grutte Pier (1480-1520). Dit is de legendarische Kimswerder boer die zonder vierwielaangedreven trekker, maar met een gigantisch zwaard (ook in het Fries Museum!) Hollanders halveerde om de onafhankelijkheid van Friesland te verdedigen. In feite knokte hij tegen landgenoten, want de Hollanders zijn van origine ook Friezen, inwoners van Frisia. Zo heette de streek langs de Noordzee, van de rivier het Zwin in Brugge (Vlaanderen) tot de monding rivier de Weser bij Bremen (Duitsland) ten tijde van de Romeinen (0-500) en later de Vikingen (800-1050). Er was toen helemaal geen sprake van een Fries volk, maar van op terpen, eilanden en in duinen bivakkerende stammen. Het moerassige achterland, de delta van de rivieren Rijn, Maas en IJssel, was moeilijk begaanbaar terrein, zowel voor de Romeinen als voor de Vikingen. De laatsten roofden en moordden in het Friese kustgebied tot het hen te modderig werd onder de voeten en sloten dan pas een deal met de bewoners, de stamhoofden. De Vikingen waren overigens actief in het hele Noordzeegebied en trokken, al vorderingen makend, zelfs richting Turkije en Canada. Friesland deden ze met zo’n 200 schepen aan, waarvan een replica te zien is op de nieuwe tentoonstelling ‘Wij Vikingen’ in het Fries Museum.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Bonifatius
De Vikingen, eigenlijk stropende en verkrachtende boeren, ambachtslieden en handelaren, hielden lange tijd de christianisering van Friesland tegen. Ze waren fanatiek in het om het leven brengen van priesters. Naar alle waarschijnlijkheid hebben zij de door de Frankische koning naar Friesland gestuurde missionaris Bonifatius in 754 in Dokkum vermoord. Of met de Vikingen samenwerkende Friezen, ook zo heidens als maar kan, hebben dat op hun geweten.
Jannewietske
Het kan niet anders zijn dan dat de Friezen aardig wat Scandinavische genen hebben door de brute levensstijl van de Vikingen. Albert Hendriks, directeur van het bureau voor toerisme Friesland Holland: “Ik zag in het zeer moderne Deens nationaal museum Kongernes Jelling, naast de overblijfselen van het eerste grote fort van de Vikingen in Jelling, sinds 1994 UNESCO Werelderfgoed, een digitale tekening van Thyra Danebot, de eerste Viking koningin. Sprekend Jannewietske de Vries, de burgemeester van de gemeente Súdwest-Fryslân!”
Thyra
Thyra (Wessex, ca. 895 – Jelling, ca. 935) was de echtgenote van Gorm de Oude, de eerste koning van Denemarken. Gorm liet ter ere van haar een gedenksteen met runenschrift (letters, bestaande uit rechte en hoekige lijnen) maken. De zwerfkei met gebeitelde teksten bevat de oudste aanduiding van het woord Denemarken. Naast de kleine runensteen staat een veel grotere, vervaardigd in opdracht van Gorms en Thyra’s zoon Harald. Beide stenen staan naast de Middeleeuwse kerk van Jelling, buiten, in een vitrine om ze te beschermen tegen weersinvloeden en betasting door bezoekers.
OLYMPUS DIGITAL CAMERA
www.friesmuseum.nl/te-zien-en-te-doen/tentoonstellingen/wij-vikingen/ (tentoonstelling ‘Wij Vikingen’)
www.friesnieuws.nl/rodulf-de-viking-speciaalbier-van-grutte-pier-voor-tentoonstelling-fries-museum/ (over de leefstijl van Vikingen en Viking-bier)
www.vikingen.nl (Informatiecentrum Vikingen in Den Oever op Wieringen)
www.vikingeskibsmuseet.dk (Vikingmuseum Roskilde, Denemarken)
www.visitvejle.com/ln-int/jelling-monuments-unesco-gdk607895 (UNESCO Werelderfgoed)
www.natmus.dk/museer-og-slotte/kongernes-jelling/ (Kongernes Jelling, de bakermat van de eerste Viking-koningen Gorm de oude en Harold Blauwtand)
www.rug.nl/news/2017/11/medieval-frisia-more-_viking_-than-supposed (Proefschrift van dr. Nelleke IJssennagger)
Vakantieland Friesland:
www.provinciefriesland.frl
Friezen hadden en hebben meer met de Vikingen dan lange tijd werd gedacht.
Jannewietske de Vries, de burgemeester van de gemeente Súdwest-Fryslân (Sneek e.o.) lijkt sprekend op Viking koningin Thyra, zoals digitaal afgebeeld in het Deense Nationaal Museum in Jelling in Jutland.
Foto’s: www.friesnieuws.nl