De Antwerpse galerie IBASHO, gespecialiseerd in Japanse fotografie, presenteert begin september hun tweede solotentoonstelling van de Japanse kunstenaar Toshio Shibata. De werken die in de tentoonstelling zijn opgenomen weerspiegelen Shibata’s carrière van 1996 tot 2019. Er zijn ook werken te zien uit de twee nieuwste boeken ‘Painting’ en ‘Falling Water’.

Shibata begon zijn carrière als schilder na een studie beeldende kunst in Japan. In 1976 vroeg hij een beurs aan om te studeren aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Gent, België. Een professor aan de Academie vroeg Shibata om deel te nemen aan de pas opgerichte fotoklas, wat Shibata deed. Al voordat hij ervoor koos om fotografie in België te gaan studeren, voelde Shibata zich aangetrokken tot de fotografische zeefdruk en tot het werk van Pop Art kunstenaars, zoals Robert Rauschenberg en Andy Warhol. Tijdens zijn verblijf in België en Europa maakte Shibata kennis met het werk van de invloedrijke fotografen Edward Weston en Joel Meyerowitz en was hij verbaasd over het feit dat in Europa fotografie werd gezien als een kunstvorm, eerder dan een manier van het documenteren of reproduceren van de werkelijkheid. Bij zijn terugkeer naar Japan was Shibata ervan overtuigd dat hij zich als kunstenaar alleen nog maar op fotografie hoefde te richten.

Het feit dat Shibata begon als schilder is een omstandigheid die zijn werk als fotograaf ongetwijfeld heeft beïnvloed: hij streeft ernaar beelden te maken die elementair zijn in vorm en thema.
“Mijn doel is om met elke foto een zelfstandig werk te creëren dat een ‘tableau’ wordt genoemd. Het is niet mijn doel om een voorstelling te maken om uit te leggen, noch om beelden te maken ter illustratie van een essay; het is om de mogelijkheid van nieuwe expressie na te streven door middel van fotografie.” — Toshio Shibata

Bijna al Shibata’s werken tonen civieltechnische projecten in natuurlijke landschappen. Deze kunstmatige constructies, alomtegenwoordig in de velden en heuvels van Japan, worden gebouwd met de nadruk op hun functie, zoals het voorkomen van aardverschuivingen, het beheersen van overstromingen en het mogelijk maken van doorgang door bergen, en zouden daarom volledig gescheiden moeten zijn van het streven naar figuratief plezier en schoonheid. Shibata gebruikt echter de geometrische vormen van de door de mens gemaakte structuren in de natuur, om het landschap dat zich voor hem bevindt, los te maken van plaats en tijd en dus van de werkelijkheid, wat lijkt op de effecten van een schilderij.

Als je zijn hele oeuvre bekijkt, lijkt het erop dat Shibata een voorkeur heeft om water in zijn tableaus op te nemen. Water speelt een belangrijke rol binnen de Japanse cultuur en religie. Water is bijvoorbeeld een van de vijf elementen van het Japanse Bhuddisme (Godai: Aarde, Water, Vuur, Lucht en Leegte) en belichaamt de kwaliteit van flexibiliteit. Water vertegenwoordigt de vloeiende, stromende en vormloze dingen in de wereld. Shibata’s gebruik van lange belichtingen toont de kracht, flexibiliteit en aangeboren gratie van het water als het over dammen, sluizen en kanalen stroomt, botst en glijdt. Zelfs als men zich het bulderende geluid voorstelt van de neerstortende watervallen van de imposante civieltechnische werken, heerst de rust in Shibata’s visie. Het opnemen van water in zijn tableaus geeft Shibata’s werk ook een zachtheid die een mooi evenwicht creëert met de stijfheid van de menselijke structuren.

Toshio Shibata is een van de bekendste en meest gerespecteerde Japanse landschapsfotografen. Zijn werk is op grote schaal internationaal tentoongesteld. In 1992 ontving hij de Kimura Ihei Award en in 1995 kreeg hij van het Museum of Contemporary Art van Chicago de opdracht de Verenigde Staten te fotograferen, een project dat leidde tot zijn foto’s van de Grand Coulée Dam, waarvan ook werken zijn opgenomen in zijn tentoonstelling in IBASHO.
Vanaf het begin van de jaren 2000 heeft Shibata zijn landschapsfoto’s naar het rijk van de kleur verplaatst. In 2009 werd een grote overzichtstentoonstelling van Shibata’s werk, ‘Landscape’, gehouden in het Tokyo Metropolitan Museum of Photography. In 2012 was er een uitgebreide twee-persoonstentoonstelling van zijn werk, samen met de schilder Toeko Tatsuno, in het National Arts Center in Tokio. In 2017 was er in het Japanmuseum ‘Sieboldhuis’ in Leiden een uitgebreide solotentoonstelling ‘Het gemaakte landschap’ van Shibata’s werken.

De tentoonstelling ‘Painting/Falling Water’ loopt van 2 september – 10 oktober 2021 bij IBASHO.

Foto’s: www.clubparadis.be