De stad maakt van Het Steen hét toeristisch onthaalcentrum van Antwerpen waar bewoners en bezoekers terechtkunnen voor informatie, tickets, boekingen en exposities. In mei 2018 zijn de bouwwerken aan het oudste gebouw van de stad gestart.
Na de restauratie- en renovatiewerken wordt Het Steen de toeristische toegangspoort tot Antwerpen met een cruiseterminal, onthaalcentrum en stadswinkel. Daarnaast vertelt een interactief belevingsparcours bezoekers en bewoners meer over de geschiedenis en de identiteit van de stad en het gebouw zelf. Er komt bovendien een nieuw ponton van 350 meter waaraan zee- en riviercruises kunnen aanmeren. Passagiers zullen onthaald worden in de nieuwe cruiseterminal in Het Steen.
Schepen voor toerisme Koen Kennis: “Deze historische parel krijgt een volwaardige rol als de toeristische toegangspoort tot onze stad. Onze ambitie is hier in de toekomst meer dan 300.000 bezoekers per jaar te ontvangen.”
Restauratie en nieuwbouw
In het oude deel van Het Steen zijn er al heel wat restauratiewerken uitgevoerd. Aan de binnenzijde zijn houten balken en spanten hersteld. Het grootste deel van de glas-in-loodramen is hersteld en opnieuw geplaatst. Na een bouwhistorisch onderzoek is het bepleisteren nu opgestart.
Aan de buitenkant is het schrijnwerk hersteld en gevernist. Bij de helling aan de inkom is er steenherstel uitgevoerd en werd de balustrade teruggeplaatst. Bepaalde historisch incorrecte delen zijn verwijderd. Het vernieuwen en aanpassen van de daken is grotendeels achter de rug. Onder de daken zijn er 
voorzieningen getroffen voor gierzwaluwen. Enkele neststenen zijn inmiddels in gebruik genomen door deze beschermde vogelsoort. De restauratie van de spits van de boekentoren is momenteel nog in uitvoering.
Een nieuwe toren en dakterras vervangen de aanbouw uit de jaren ’50. Dit deel is inmiddels verdwenen en de aanpassingen aan de funderingen voor het nieuwbouw gedeelte zijn klaar. In de bouwput zijn de werken aan de betonplaat van de ondergrondse verdieping -2 te zien.
Architectenbureau noAarchitecten begeleidt het volledige project. Voor de inrichting van het gebouw en de scenografie zijn intussen Ontwerpbureaus Opera Amsterdam en Studio Louter aangesteld.
Ponton
Ook aan de ponton wordt volop gebouwd. De oude kaaimuur wordt gestabiliseerd door middel van grondankers en een profilering van de Scheldebodem. Op de bodem van de Schelde werd een bodembescherming aangebracht met asfaltmatten waarop een steenbestorting komt. Deze dient om uitspoeling door schroefwerking van schepen te voorkomen. In deze bodembescherming werden wachtpalen voorzien op de locaties waar later de geleidepalen van de cruiseponton zullen komen. De cruiseponton wordt momenteel gebouwd in een atelier en zal in delen langs het water naar de definitieve ligplaats aan Het Steen worden gevaren.
Archeologie
Op de plaats waar het gebouw uit de jaren ‘50 werd afgebroken, voerde de archeologische dienst van de stad afgelopen voorjaar opgravingen uit op 3 meter diepte. Naast middeleeuwse bewoningssporen zijn ook sporen uit de Gallo-Romeinse tijd tevoorschijn gekomen. Deze nieuwe vondsten maken duidelijk dat de Antwerpse nederzetting zich op dat moment tot aan de Schelde-oever uitstrekte. Tijdens het onderzoek zijn enkele greppels, paalkuilen en kuilen aangetroffen. Het aardewerk dateert uit de eerste drie eeuwen van onze jaartelling. Eén greppel dateert mogelijk zelfs van vóór het begin van onze tijdrekening.
Foto’s: Ruddy Berghmans