De herfst hangt al in de lucht, het uitgelezen moment om ons lichaam te wapenen tegen de koude en kilte van de wintermaanden. Deze twee hartige soepjes met hysop en pimpernel zijn snel te maken en kunnen je een boost geven. Deze twee minder bekende kruiden hebben heel wat weldoende effecten en geven bovendien extra smaak aan je bereidingen.
Hysop: heilbrengend kruid
Dit uit Azië afkomstige pikante wat peperachtige kruid werd door monniken naar West-Europa gebracht. In de literatuur wordt al vroeg het heilbrengend effect van hysop bejubeld, en ook nu wordt er nog vaak in de farmacie gebruikt. Het is een van de bekendste kruiden uit de bijbel, en joden zien in hysop een sterk symbool van vergeving, vandaar dat men het Jezus op Golgotha aan het kruis in een spons op een lans geprikt als verfrissing aanbood.
Hysop in de volksgeneeskunde en de keuken
Van hysop is geweten dat het hart- en maagversterkend werkt, en dat het helpt om de zenuwen te bedaren en om diarree te bestrijden. Het wordt ook als gorgeldrank gebruikt en zou gekookt met vijgen een probaat middel zijn tegen tandpijn.
In de keuken kan je met hysop alle kanten uit. Het is een opmerkelijke smaakbrenger bij zowel vis- als vleesbereidingen, slaatjes, bonen, zachte kazen, witte sauzen en soepen. Hysop is een dankbaar bijkruid in likeuren zoals bijvoorbeeld Grand Marnier en fruitsap. Het komt goed tot zijn recht in cocktails en gebak zoals fruittaarten, in vruchtensaus en bij veenbessen. Het vormt een goede combinatie met abrikozen en perziken.
Aardappelsoep met hysop uit grootmoeders tijd
Ingrediënten
1 kg aardappelen . klontje boter of een lepel olie. 1 l water . 1/2 l melk . 1 dl kippen- of groentebouillon . 3 grote uien . 2 eetlepels hysopblaadjes . 50 g oude kaas . 1 plak spek (of sojagehakt) . peper en zout
Bereiding
Bak het spek (of voor de vegetariërs het sojagehakt) in de boter of de olie. Schil de aardappelen, spoel ze en snijd ze pas nadien in stukken, dit om het bindende zetmeel in de aardappelen te behouden. Laat alle ingrediënten behalve de kaas drie kwartier op een zacht vuurtje sudderen. Mix met een ouderwetse stamper. Het geeft niet dat er nog wat stukjes inzitten, want zo serveerde grootmoeder deze soep ook…
Dien goed warm op met wat restjes verbrokkelde oude kaas en eventueel nog enkele hysopblaadjes.
Pimpernel: bloedkruid
Ook dit kruid is oorspronkelijk van Azië afkomstig en is vooral in Duitsland bekend waar het ook wel eens de naam bloedkruid meekrijgt omwille van het zuiverende effect. Het vlot in het wild groeiende kruid doet qua smaak enigszins denken aan komkommer en nootjes. Bijzonder aan dit wat ouderwets aandoende kruid is dat het zelfs in sneeuw en bij vrieskou koppig verder kan groeien.
Pimpernel in de volksgeneeskunde en de keuken
Zowel medisch als culinair vindt pimpernel tal van toepassingen. Onze grootmoeders gebruikten het sap tegen zomersproeten en maakten er een koele drank mee die ze aan hun man meegaven op weg naar het veld. Volgens een oud volksgeloof zou pimpernel de werking van de hersenen bevorderen, en het komt dan ook vaak voor in alternatieve middeltjes om studenten bij hun examens te helpen. Het kruid groeit veelvuldig in boerentuinen en wordt door de homeopathie gebruikt in tincturen tegen heesheid.
In de keuken kunnen pimpernelblaadjes hun nut bewijzen in mediterrane slaatjes, kruidenolie, azijn, als toekruid bij tomaten, aardappelen, champignons, komkommers, witloof, asperges, vis, selderij en prei. Ook kan je het mengen in zure sauzen, in mayonaise, in cocktails en gekoelde dranken. Let wel, pimpernel mag je niet meekoken want dan verliest het kruid zijn smaak.
Witloofroomsoep met pimpernel
Ingrediënten
. 1 kg witloof . 3 uien . het wit van 2 preien . klontje boter of een lepel olie . 1,5 kippen- of groentebouillon . 2 dl (soja)room . 1 teentje knoflook . enkele takjes pimpernel . eventueel een snuifje suiker of stevia . nootmuskaat, peper en zout . handjevol noten naar keuze
Bereiding
Stoof het fijngesneden witloof en de prei samen met de uien en look in wat hete boter of olie. Voor wie het witloof wat te bitter is: voeg een snuifje suiker of stevia toe. Laat lichtbruin bakken, leng aan met de bouillon en laat een half uurtje sudderen tot ingrediënten gaar zijn. Mix naar keuze grof of fijn. Voeg nu de room en de versnipperde pimpernel toe. Schep de soep in diepe borden en geeft bij wijze van versiering bij elk bord een takje pimpernel en wat versnipperde nootjes, een blaadje witloof, wat pimpernelboter,… Laat je inspiratie maar werken!
Auteur: Stefaan Van Laere
Foto’s: www.seniorennet.be