Onderzoek naar herkomst van kunstwerken
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden vele kunstwerken cultuurgoederen uit openbaar en uit privébezit achtergelaten, geroofd en/of gestolen. Ook in België. Er ontstond, voornamelijk in West- en Centraal Europa, een grote kunsthandel. Een groot aantal cultuurgoederen werd na de Tweede Wereldoorlog opgespoord, teruggevonden en teruggegeven aan de rechtmatige eigenaars, erfgenamen of staten. Maar niet van alle teruggevonden cultuurgoederen was de herkomst even duidelijk, of ze geroofd waren en wie de vooroorlogse eigenaars waren. Sommige van deze cultuurgoederen belandden in openbare of in privéhanden na de bezettingsjaren en de bevrijding.
Tijdens de Conferentie van Washington in 1998 onderschreef België de principes over de onder het nationaalsocialisme geroofde en verdwenen cultuurgoederen. De musea en culturele instellingen werkten mee met de Studiecommissie joodse goederen en de Commissie voor Schadeloosstelling om de herkomst van deze cultuurgoederen uit te klaren. Het ging om kunstwerken die mogelijk voorwerp uitmaakten van de nationaalsocialistische roof of- aankopen, evenals de naoorlogse restitutie in en door België.
Het onderzoek nam een aantal jaren in beslag. Na deze enquêtes, en om meer transparantie te creëren, werd besloten om kunstwerken met een 
ongeïdentificeerde of onvolledige herkomst onder te brengen in een databank met als doel meer informatie te bekomen over de verwervingsgeschiedenis. Deze databank legt voornamelijk de nadruk op schilderijen en beeldhouwwerken die in de museale verzamelingen terechtkwamen na de Tweede Wereldoorlog. Dit onderzoek is een nauwe samenwerking tussen de Gemeenschappen, de federale overheid en de betrokken instellingen en musea.
Alle informatie die de herkomst van onderstaande schilderijen kan verduidelijken, meer bepaald over de vooroorlogse periode en de oorlogsjaren, is zeer welkom! Heb je meer info? Neem dan contact op met musea@lier.be of tel. 03 490 40 65. De info en afbeeldingen van de schilderijen vind je ook op www.lier.be, zoek op ‘herkomst’.
Jacob de Backer, Het laatste oordeel(foto top)
(olieverf op paneel, 69 cm x 55 cm)
collectie Stedelijke Musea Lier, inventarisnummer 0076
Herkomst:
in 1944 aangekocht voor 50.000 BEF bij een Belgisch privé-verzamelaar door het veilinghuis Dorotheum, Wenen (Dorotheumnr. 217.519/33); doorverkocht voor een bedrag van 7.000 RM op 31 mei 1944 aan A. Hitler voor de Linzverzameling; verzonden naar de zoutmijnen van Alt-Aussee, Monsberg (Ausseenr. 8767); teruggevonden door de Amerikaanse Monuments, Fine Arts & Archives-divisie; overgebracht naar het Collection Point München (Munichnr. 33859); gerestitueerd aan België (Dienst Economische Recuperatienr. A.105); afgestaan in 1952 aan het Stedelijk Museum/Museum Wuyts, Lier
Zuid-Nederlandse school, 17de eeuw, Zelfportret van een schilder(foto tekst)
(olieverf op doek, 148 cm x 104 cm)
collectie Stedelijke Musea Lier, inventarisnummer: 0199
Herkomst:
aangekocht tijdens de oorlogsjaren in België door de kunsthandelaar Maurice Lagrand, Brussel; via Kajetan Mühlmann, Den Haag doorverkocht voor 8.000 RM aan Heinrich Hoffmann, München, ‘hoffotograaf’ van A. Hitler en de NSDAP; teruggevonden door de Amerikaanse Monuments, Fine Arts & Archives-divisie in zijn privé-woning Guffelham nr. 13, München; overgebracht naar het Collection Point München (Munichnr. 1777); gerestitueerd aan België (Dienst Economische Recuperatienr. A.345); afgestaan in 1952 aan het Stedelijk Museum/Museum Wuyts, Lier
Foto’s: Musea Lier