KETELEER GALLERY kondigt met genoegen Die dumme Dänen aan , de eerste solotentoonstelling van de Deense kunstenaar Peter Land (° 1966, Aarhus, Denemarken) met de galerij, bestaande uit een geheel nieuwe reeks werken. Peter Land is een van de toonaangevende hedendaagse kunstenaars in Denemarken. Hij maakt uitvoeringen, schilderijen, tekeningen, video’s, sculpturen en installaties, allemaal met dezelfde kenmerkende tragi-komische flair.
Land studeerde in 1995 af als schilder, maar begon snel video’s te maken. Deze video’s tonen de kunstenaar altijd in belachelijke, trieste of gênante situaties en waren het uitgangspunt voor thema’s die zijn hele oeuvre zouden domineren. De ambities en mislukkingen van de mens als hij worstelt om evenwicht en betekenis te vinden, zijn een constante bron van inspiratie. In de werken van Land ontmoet het alledaagse van het dagelijkse leven het surrealistische en het hyperrealistische. Hiermee confronteert de kunstenaar ons met ons ‘al te menselijke’ karakter en herinnert ons eraan hoezeer we ons bezighouden met onze identiteit en hoe deze misschien meer wordt bepaald door ons falen dan door succes.
Het plan (2020) is een mooie illustratie van hoe de mens altijd het perfecte plan probeert te bedenken, in de hoop dat het onvoorspelbare op de een of andere manier kan worden vermeden. Toeval en ongevallen spelen echter vaak een veel grotere rol bij het vormgeven van onze realiteit. Door geen ruimte te laten voor improvisatie of dingen niet te nemen zoals ze komen, bokst de mens zichzelf in en vervreemdt hij zich van ware creativiteit en ontdekkingen. De reeks sculpturen Selfportrait as a fountain (2020) zijn zelfportretten van de kunstenaar met een stroom water die uit zijn hoofd stroomt, symbool voor de vrije stroom van ideeën. Het publiek beschouwt de kunstenaar vaak als een container met eindeloze ideeën, iets dat zelden het geval is.
Bij het kijken naar een kunstwerk kijkt de kijker – zoals het cliché luidt – in een spiegel, hij zoekt naar kleine aanwijzingen waarin hij zichzelf herkent en die hij al liefheeft of zal leren lief te hebben door de vertaling van het kunstwerk. In de serie portrettekeningen zien we de verschillende soorten mensen die deel uitmaken van de kunstwereld en die zijn getransformeerd in het werk waar ze van houden. De rollen zijn omgedraaid: in plaats van dat de toeschouwer zichzelf op een werk projecteert, wordt de kunst weerspiegeld in de toeschouwer. De kijker neemt ook nieuwe dingen aan, dingen die hij bewondert worden toegeëigend en in zijn persona verweven. In zekere zin word je wat je ziet.
Je bent wat je eet – nog een van die clichés – is niet alleen van toepassing op het individu. De identiteit van een heel volk wordt vaak gekenmerkt door hun vermeende eetgewoonten. Een Amerikaan eet hamburgers, Belgen drinken bier … De werken Die dumme Dänen 1 & 2 (2020) confronteren ons met deze karikaturale profilering. ‘Die dumme Dänen’ – de domme Denen – was wat de Duitse nazi’s de Denen tijdens de oorlog noemden en is een sprekend voorbeeld van de oppervlakkige generalisatie waaraan veel mensen worden onderworpen. Een monument voor de duiven die schijten op monumenten(2020) is een eerste tekening in een reeks ‘voorstellen voor monumenten’ die het eervolle doel van het monument op zijn kop zetten. Wat hier wordt voorgesteld, is een monument voor het beschamende, prestige vernederende gedrag van een gedachteloze – men zou kunnen zeggen domme – vogel.
De goochelaar(2020) is een sculptuur van het lichaam van een jonge jongen die ‘kijkt’ naar zijn eigen hoofd dat aan de andere kant van de kamer ligt en werd geïnspireerd door een van Land’s traumatiserende jeugdervaringen. Tijdens het kijken naar een goochelshow werd een jonge Peter uit het publiek gehaald om deel te nemen aan een van de goocheltrucs. De goochelaar kondigde trots aan: ‘Ik ga je hoofd laten verdwijnen!’ waarop Peter in paniek raakte en het theater uit liep in absolute angst. Het beeld is een vertaling van deze herinnering, de angst van Peter, maar wordt ook een symbool voor het verlies van een duidelijk rolmodel. In de tijd van vandaag is de blanke man verbannen als een rolmodel, het enige dat hij nog heeft is de schuld voor het verantwoordelijk zijn voor elk type discriminatie. Jonge kinderen moeten elders zoeken naar nieuwe rolmodellen, die niets met dit beeld te maken zouden moeten hebben, en moeten, voor het geval ze een blanke jonge man zijn,
Door het hele oeuvre van Land worden het onderbewustzijn en het zelf verkend door de lijnen tussen herinneringen en expressie, kinderspelen en nachtmerries, wanhoop en het idyllische te vervagen … De resulterende werken wekken gevoelens van existentiële vervreemding en verwondering op, en we blijven onrustig maar geamuseerd. Veel van Land’s werken komen voort uit zeer persoonlijke ervaringen, maar zijn tegelijkertijd vrij universeel georiënteerd in hun kritische houding ten opzichte van de door perfectie gedreven samenleving van vandaag. Peter Land gebruikt en waarschuwt ons evenzeer voor clichés en al zijn ogenschijnlijk luchtige werken bevatten altijd een serieuze boodschap. In het geval van Land echter, zorgt het lepeltje suiker er zeker voor dat het medicijn daalt.
Lauren Wiggers, 2020.
De werken van Peter Land zijn te zien geweest in tal van tentoonstellingen in Europa, Noord-Amerika, Azië en Australië, waaronder soloshows in Galleri Nicolai Wallner, Kopenhagen, Denemarken; het New Museum, New York, NY; en het Mori Art Museum, Tokyo, Japan. In 2005 vertegenwoordigde Land Denemarken op de Biennale di Venezia.
Keteleer Gallery, Pourbustraat 3-5, 2000 Antwerpen
Foto: www.keteleer.com