Na 10 jaar is de Ensor-verzameling van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen weer zichtbaar, niet in Antwerpen, maar wel in Oostende, de thuisstad van James Ensor. De afgelopen jaren werd de Antwerpse Ensor-verzameling tentoongesteld in New York, Chicago, Los Angeles, Tokyo, Bazel, Kopenhagen en Utrecht, en nu in Mu.ZEE in Oostende!
Ensor behoort tot het handjevol Belgische kunstenaars die ook internationaal van tel zijn. Wereldwijd is er belangstelling voor zijn grensverleggende kunst. Ensor was een game changer. Toch staat zijn kunst zelf nog te vaak in de schaduw van de populaire legende: die rare, mensenschuwe snuiter achter zijn piano in zijn Oostends schelpenwinkeltje.
Het innovatieve karakter van Ensors schilderkunst, zijn etsen en tekeningen is het rechtstreekse gevolg van zijn wens om haast stelselmatig de meest uiteenlopende technieken, genres en voorstellingswijzen te exploreren. Tot op hoge leeftijd streeft hij naar artistieke diversiteit en zoekt hij naar verschillende stilistische, iconografische of technische alternatieven. Alleen zo zal een kunstenaar er in slagen zijn publiek in vervoering te brengen, en dat is voor Ensor het ultieme doel.
Om gelijktijdig recht te doen aan de grote diversiteit en artistieke samenhang van zijn werken, wordt Ensors oeuvre opgesplitst in drie thematische ensembles.
Landschappen en fantastische composities waarin de kunstenaar op zoek gaat naar sublieme beelden. Quasi-abstracte evocaties van de doorlichte nevels boven de zee, de wriemelende chaos van De opstandige engelen die door het weerlicht worden getroffen, een kinderlijk feeërieke optocht van een muziekkapel in de straten van Oostende, de spectaculaire Uitdrijving van Adam en Eva uit het Aards Paradijs, de mysterieuze stilte over de daken van de huizen in Oostende.
Van 1880 tot 1941 schilderde Ensor ongeveer 700 schilderijen, meer dan een derde daarvan zijn stillevens. Voor Ensors vriend, dichter-criticus Emile Verhaeren, was zelfs De Oestereetster in de eerste plaats een kolossaal stilleven. Dit schilderij staat dan ook centraal in ensemble stillevens van 1880 tot in de jaren 1930.
Ensors tijdgenoten beschouwden zijn voorstellingen van jonge burgervrouwen in interieurs als een hommage aan de intieme charme en huiselijkheid van hun leefwereld zoals het schilderij Het burgersalon. Dit schilderij is nu voor het eerst te zien na restauratie. Daarnaast is “ de vrouw” is ook het hoofdpersonage in groteske maskerades zoals De verbazing van het masker Wouse of De twistende geraamten.
Het Ensor Research Project
In 2013 startte het KMSKA met het Ensor Research Project waarin o.m. met behulp van geavanceerde beeldtechnieken Ensors creatieve processen worden bestudeerd. Het team werd inmiddels uitgebreid met leden van de staf van Mu.ZEE. Tot nog toe werden de schilderijenverzamelingen van het KMSKA, Mu.ZEE, het MSK Gent en een privéverzameling onderzocht. In de nieuwe Ensor-presentatie worden de eerste, tussentijdse resultaten van dit onderzoek voorgesteld.

Praktische informatie
Dromen van Parelmoer
De Ensor-collectie van het KMSKA in Oostende
Waar: Mu.ZEE, Romestraat 11, 8400 Oostende
Wanneer:
Van 12 mei 2018 tot en met 16 juni 2019
Dinsdag – zondag: 10.00u. – 18.00u.
Gesloten op maandag
Meer info: www.muzee.be

Foto’s: Ruddy Berghmans