“Loenhoutse boeren hielden roodbonte koeien en de Wezelse boeren hielden zwartbonte koeien. Ze waren er beiden van overtuigd dat hun koeien de beste waren”, weet Karel Bruegelmans uit Wuustwezel. Wat die koeien kunnen vertellen over een huishouden lees je in het Beestig Bladerboekje.
Het jaarlijks hoogfeest van het cultureel erfgoed duurt in de Kempen een heel weekend, van 21 tot en met 23 april. Het wonderlijke dierenrijk is met Beestig! het centrale thema van Erfgoeddag. Als warmmaker trakteren de vier Kempense erfgoedcellen vanaf 27 maart de Kempenaren op een Beestig Bladerboekje.
Welk dier heeft een speciale betekenis voor jouw gemeente? Misschien staat er een dier op het wapenschild of verkregen alle inwoners wel een spotnaam die verwijst naar een dier. Voor Erfgoeddag 2023 brengen erfgoedcellen Erfgoed Noorderkempen, Erfgoed Voorkempen, Kempens Karakter en Stuifzand dierenverhalen uit 43 gemeenten samen in het Beestig Bladerboekje.
Ter voorbereiding van de Erfgoeddag werden er heel wat anekdotes, verhalen en legendes opgezocht. Wat is een weerwolf in het Reties dialect? En hoe gaat een kampioenschap hanenkraaien te werk? Kom te weten wat een koe vertelt over de relatie van een echtpaar en hoe je muizen kan verjagen met zand uit Vorst (Laakdal), maar wees gewaarschuwd voor de Vlamper! De verhalen werden verzameld met de hulp van de lokale gemeentebesturen, erfgoedverenigingen, musea, erfgoedliefhebbers en vrijwilligers.
Via kleurrijke vormgeving willen de erfgoedcellen de oude volksverhalen en historische weetjes aantrekkelijk maken voor lezers vanaf 10 jaar. De jeugdige illustraties en frisse lay-out werden verzorgd door Leerbedrijf Ocyaan. De studenten van 7 Publiciteit en Illustratie van het Heilig Graf in Turnhout werkten van oktober tot februari aan de vormgeving van de brochure; hun grootste opdracht van dit schooljaar.
Met dit bladerboekje willen de erfgoedcellen dit beestig erfgoed delen met alle Kempenaren. De verhalen kunnen aanleiding geven om herinneringen op te halen of dienen als voer voor gesprekken tussen verschillende generaties, want vroeger was de relatie tussen mens en dier soms anders.
Het “Beestig bladerboekje. Kempense dierenverhalen.” kan je vanaf deze week vinden bij de gemeentehuizen, toeristische punten en bibliotheken in de gemeenten Arendonk, Baarle-Hertog, Balen, Beerse, Berlaar, Brasschaat, Brecht, Dessel, Essen, Geel, Grobbendonk, Heist-op-den-Berg, Herentals, Herenthout, Hoogstraten, Hulshout, Kalmthout, Kasterlee, Laakdal, Lier, Lille, Malle, Meerhout, Merksplas, Mol, Nijlen, Olen, Oud-Turnhout, Putte, Ranst, Ravels, Retie, Rijkevorsel, Schilde, Schoten, Turnhout, Vorselaar, Vosselaar, Wijnegem, Wommelgem, Wuustwezel, Zandhoven, Zoersel.
Op www.erfgoeddagkempen.be vind je alle Erfgoeddagactiviteiten in de Kempen.
“Vele mensen dachten dat de vlamper (ook wel ‘klamper’ genoemd) zich schuil hield in een boerderij langs de dreef van de Heizijde richting het Zwart Water. Daar stond een hoeve van een boer die God noch gebod kende.” Zo vertelt Françis Deckx uit Turnhout. Lees het hele verhaal in het Beestig Bladerboekje.
“In een houten loods van Salvo in Putte centrum vonden de eerste hanenkraaien wedstrijden plaats.” Hoe zo’n wedstrijd verloopt legt Robby Goovaerts je uit in het Beestig Bladerboekje.
“Geboren in de 8e eeuw in Scheps (nu in Balen), wou de jonge Odrada haar leven graag volledig aan God wijden. Haar liefdeloze stiefmoeder had daar jammer genoeg andere ideeën over.” Hoe dit afloopt, vertelt Annelies Vanherck je in het Beestige Bladerboekje.
“Ik was verwonderd dat er zoveel verhalen over dieren in de Kempen bestaan en dat elke gemeente wel verbonden is aan een dier. Dieren op het wapenschild, straffe griezelverhalen, jeugdherinneringen van op den buiten,… het is een heel diverse verzameling geworden”, Leen Dierckx (Erfgoed Voorkempen).
Foto: Provincie Antwerpen / Erfgoed Voorkempen