Soms heb je gewoon een reis door de Hooglanden nodig. Het zit in ieders bloed. Voor zo’n reis heb je de volgende dingen nodig:
1. Een treinkaartje naar de Hooglanden
2. Kloven, pieken en meanderende wandelpaden
3. Geschikte kleding
4. Een hart voor romantiek
Het zijn niet alleen de Schotten die de Hooglanden kennen; miljoenen anderen hebben het landschap d.m.v. boeken, televisieseries en films gezien. Van Braveheart tot Brigadoon; de Hooglanden zijn de locatie voor een eclectisch aantal producties geweest. Het spreekt dan ook vanzelf dat veel mensen Schotland bezoeken vanwege hun favoriete boek of film. En daar zijn we blij mee!
Een van de meest succesvolle romans van de afgelopen jaren waar de Hooglanden in voorkomen is de boekenreeks Outlander. Het verhaal speelt zich grotendeels in 18e-eeuws Schotland af, en is zo succesvol dat er wereldwijd al meer dan 20 miljoen exemplaren zijn verkocht. Dit liefdesverhaal, dat de kern van Outlander vormt, is niet verlegen om romantisch te zijn. Het is het levende bewijs dat hoofse liefde voor de moderne lezer nog steeds aantrekkelijk is. Als populaire tv-serie, volgt dit epische verhaal ook politieke strubbelingen van de Jakobitische Opstanden tot aan de Amerikaanse Revolutie.
Om je op weg te helpen met een paar van de historische gebeurtenissen die de inspiratie voor de boeken vormden, is hier een korte geschiedenisles.
WIE WAREN DE JAKOBIETEN?
Outlander vindt rond de tijd van de Jakobitische Opstand van 1745 plaats. We volgen de tocht van Claire Randall, een zuster die op mysterieuze wijze van 1946 terug in de tijd naar 1743 reist. Claire, ogenschijnlijk vast in het verleden, ontmoet de knappe Schot Jamie Fraser. Hij is een dappere krijger die goed met een zwaard overweg kan, onderricht in Frankrijk en een edelman die trouw aan de Jakobieten is. Je vraagt je nu waarschijnlijk af: “wie waren de Jakobieten?”.
Een Jakobiet is iemand die trouw is aan Jacobus. De Jacobus in kwestie is Jacobus VII van Schotland, de laatste Rooms-Katholieke monarch die over Engeland, Schotland en Ierland heerste. Hij werd in 1688 door zijn Calvinistische schoonzoon, de Nederlandse stadhouder Willem III, van de troon gestoten, waarop hij naar Frankrijk vluchtte. In de zestig hierop volgende jaren probeerden de aanhangers van Jacobus in een aantal opstanden om hem zijn nazaten terug op de troon te krijgen.
De Jakobitische Opstanden, soms geromantiseerd, kwamen met vele slachtoffers op het slagveld ten einde. Ondanks het bloedbad is men de inspirerende verhalen en figuren waaronder Bonnie Prince Charlie, te zien in Outlander, niet vergeten.
WIE WAS BONNIE PRINCE CHARLIE?
Prins Karel Eduard Stuart, ook wel bekend als “de jonge pretendent”, was de kleinzoon van koning Jacobus VII. Hij groeide in ballingschap in Rome op. Zijn verlangen voor militair success en zijn geloof in het recht van zijn familie op de troon leidde tot een plan om Engeland binnen te vallen en zichzelf te kronen. Na een korte periode in Frankrijk, waar hij steun voor zijn onderneming probeerde te vergaren, landde hij in 1745 in Schotland.
De prins verwierf de steun van een aantal clans en andere machtsblokken en was redelijk succesvol op het slagveld. Hij viel uiteindelijk Engeland binnen, waarna hij en zijn troepen gedwongen werden om terug te keren. De prins werd in 1746 tot slot in de tragische Slag bij Culloden definitief verslagen. Hij vluchtte na Culloden met behulp van de Jakobitische heldin Flora Macdonald terug naar het Europese vasteland, waar hij voor de rest van zijn leven in ballingschap verbleef. Het verhaal van zijn ontsnapping is inmiddels een Schotse legende geworden. Wie Skye bezoekt kan in het informatieve Skye Museum of Island Life meer over dit hoofdstuk uit de Schotse geschiedenis leren.
In Outlander raakt Bonnie Prince Charlie met Jamie Fraser bevriend. We zien de prins in Frankrijk aan het lobbyen om de troon te bemachtigen en de beslissende veldslagen in Schotland waaronder zijn laatste nederlaag. Leer meer over Bonnie Prince Charlie.
WAT GEBEURDE ER BIJ DE SLAG BIJ CULLODEN?
De Slag bij Culloden werd op 16 april 1746 net ten oosten van Inverness beslecht. Bonnie Prince Charlie vocht met een leger van 5000 Jakobieten tegen 8000 roodrokken, aangevoerd door de hertog van Cumberland. De veldslag bracht een einde aan jaren van spanningen en politieke strubbelingen, waarbij de troon van het Verenigd Koninkrijk op het spel stond. Wie waarom vocht is ingewikkeld. Het was het resultaat van uitgestrekt web van allianties en geloftes.
Wat met zekerheid over Culloden kan worden gezegd is dat het een duidelijke nederlaag voor de Jakobieten was. In minder dan een uur lieten ongeveer 1500 man het leven, onder wie meer dan 1000 Jakobieten. Het was de laatste veldslag op Brits grondgebied en een beslissend moment in de geschiedenis. Na de veldslag werden velen gearresteerd voor hoogverraad. Op de lange termijn betekende de nederlaag het einde van de privileges van de Schotse clans.
Een bezoek aan Culloden is een emotionele ervaring. Er zijn grafstenen die de laatste rustplaats van honderden gevallen Schotten markeren, en er valt vaak een dodelijke stilte over de Drummossie Moor.
KOM IN SCHOTLAND MEER OVER OUTLANDER TE WETEN
Fans van Outlander hebben de historische plekken in de romans al bezocht sinds de boeken voor het eerst zijn uitgegeven, maar dankzij de tv-serie hebben de filmlocaties voor Outlander recordaantallen bezoekers gezien.
Foto’s: Sony Pictures / www.visitscotland.com