In het kader van de campagne ‘Aan tafel met Bruegel: de vlaai van toen, de smaak van nu’ brachten we een bezoek aan bakkerij Hemelsoet in Oostakker. Peter Hemelsoet, een ervaren vlaaienbakker, bakte zijn alom bekende vlaaien en liet ons vanop de eerste rij meevolgen. Hij vertelt over hoe de traditie van vlaaien vandaag de dag in het dorp beleefd wordt.
Meer dan 450 jaar geleden vereeuwigde Bruegel de vlaai op het doek van zijn meesterwerk ‘Nederlandse Spreekwoorden’; het bewijs dat vlaai toen al op het menu stond. Nu verovert de vlaai nog steeds de harten van zoetebekken en ook bakkerij Hemelsoet bakt nog dagelijks vlaai. De dorpelingen komen geregeld hun vlaai halen, maar niet alleen in Oostakker zelf worden deze vlaaien gesmaakt. “De mensen komen van heinde en ver voor onze vlaai”, vertelt bakker Peter. “Mensen uit Aalst en omstreken stoppen hier graag voor een lekkere Oostakkerse vlaai. En ik heb zelfs vlaaien over de toonbank weten gaan die meereisden naar Japan, Amerika en Zuid-Afrika!”
Traditioneel familierecept
Bij bakkerij Hemelsoet bakken ze hun vlaaien nog steeds volgens het oude familierecept. Peter is al vele jaren een erkende vlaaienproducent: “We bakken al vlaaien sinds 1928. Mijn grootouders zijn ermee begonnen en mijn nonkel, die toen samen met mijn vader mee in de zaak stond, leerde mij destijds de kunst van het vlaaien bakken. Vroeger werden vlaaien steevast in een stenen ‘test’ gebakken, een aardewerken kom typisch voor vlaai. Thuis zetten we onze vlaai nog graag zo op tafel.”
Vlaaiendinsdag
In Oostakker leeft de traditie van Bruegelse vlaaien nog heel sterk. Elke dinsdag na de laatste zondag van augustus is het Vlaaiendinsdag. ”We noemen het ook wel de Gentse Feesten van Oostakker”, lacht Peter. “Deze speciale dag om de traditie rond vlaai in ere te houden is ongeveer 40 jaar geleden ontstaan en trekt nu jaarlijks duizenden mensen.”
“Eerst is er een grote rommelmarkt, gevolgd door de Oogststoet. Dat is een boerenstoet met 40 praalwagens helemaal opgetuigd met materiaal van toen en bloemen. De mensen in de stoet dragen oude kleren en brengen de folklore weer tot leven. Nadien kan iedereen op het kerkplein genieten van een lekker stuk Bruegelse vlaai met een goed glas Rodenbach”, vertelt Peter enthousiast.
“Speciaal voor Vlaaiendinsdag bakken we namelijk twee reuzenvlaaien van twee meter op anderhalve meter, elk goed voor zo’n 450 porties”, aldus Peter. “Die passen nog net in onze oven. We hebben hiervoor zelfs speciaal kommen laten maken. Deze reuzenvlaaien gaan ook mee op een kar in de stoet en daarna kan iedereen er samen van smullen.”
Mieke Vlaai
Twintig jaar geleden werd op ongeveer 200 meter van de bakkerij het standbeeld van Mieke Vlaai ingehuldigd. Het standbeeld staat symbool voor de vlaaientraditie en de Oogststoet. Vroeger bereidden huisvrouwen thuis hun vlaaien en brachten ze vervolgens naar de bakker om ze daar te laten bakken. Het standbeeld van Mieke Vlaai herinnert iedereen aan dit gebruik. De vlaaien, die hier nog steeds veelvuldig gebakken en gegeten worden, krijgen zo hun plaats in het dagelijkse straatbeeld.
>>> Volgende week duiken we in de vlaaientraditie met Anniek Chiau uit Appelterre. Met haar project ‘Tafelklap’ schotelt ze (culinaire) ondernemers zowel smakelijke communicatie als heerlijke kookworkshops voor, steeds met zin voor authentieke gerechten. Zij zal ons meer vertellen over de geschiedenis van de vlaai en over hoe de traditie vroeger beleefd werd. Uiteraard bakt ze voor ons ook een heerlijke vlaai of twee. Smaakt de vlaai naar meer? Houd ons dan zeker in de gaten op Facebook en Instagram!
Foto & video: www.streekproduct.be