Gisteren keurde het college de gunning goed van de ontwerpteams die, in het kader van De Grote Verbinding, de vier noordelijke Ringparken verder gaan vormgeven. Het gaat om de ontwerpteams voor het Ringpark Noordkasteel, Ringpark Groenendaal, Ringpark Lobroekdok en Ringpark Het Schijn. Deze parken komen op en langs de Oosterweelverbinding op de rechteroever van de Schelde en strekken zich uit van aan de Schelde ter hoogte van het Noordkasteel tot aan de aansluiting met de E313/E34.
Tussen september 2017 en mei 2018 zijn zes ontwerpteams binnen ‘Over de Ring’ aan de slag gegaan om projecten voor te stellen die de leefbaarheid rond de Antwerpse Ring verhogen. Dit deden ze samen met heel wat Antwerpenaren, stakeholders en partners, waaronder de Vlaamse overheid, de stad, de haven, de burgerbewegingen, Lantis en de intendant. Hieruit zijn 18 leefbaarheidsprojecten geselecteerd, goed voor een bedrag van 1,250 miljard euro. Samen vormen deze projecten zeven Ringparken en een Scheldebrug.
Met de aanstelling van de ontwerpteams voor de Ringparken in het noorden kunnen de toen voorgestelde concepten verder uitgewerkt worden naar uitvoerbare plannen. Net zoals bij ‘Over de Ring’ gaan de ontwerpteams bij hun voorbereidingen nauw samenwerken met de buurten, wijken en gebruikers. In het najaar van 2020 vinden de eerste startmomenten met de buurten plaats.
De realisatie van de vier Ringparken volgt pas na de realisatie van de Oosterweelverbinding, pas dan kunnen de overkapping en de (werf)zones langs de Ring ingericht worden. Zowel de stad als Lantis hebben echter de ambitie om, ook tijdens de werken aan de Oosterweelverbinding, daar waar mogelijk al delen van de Ringparken uit te voeren.
“De noordelijke Ringparken zullen stadsdelen met elkaar verbinden die afgesneden zijn van elkaar,” zegt burgemeester Bart De Wever. “Ze zullen daardoor niet alleen een nieuwe groene long zijn voor Antwerpen, ze zullen ook wijken opwaarderen die het vandaag socio-economisch moeilijk hebben. De Ringparken geven buurtbewoners ruimte en zuurstof, en versterken het sociale weefsel.”
Schepen voor mobiliteit Koen Kennis: “In Antwerpen liggen een betere mobiliteit, een concurrentieel economisch weefsel en een verhoogde leefbaarheid in elkaars verlengde. Het ene kan niet zonder het andere.”
Intendant Alexander D’hooghe: “Deze teams worden medeauteurs van de Ringparken. Zij hebben inzichten waarmee de verschillende plekken op de Ring telkens anders kunnen transformeren. De Ring en haar kap worden zeker geen groen biljartlaken! Maar juist een ketting van telkens andere open ruimtes, wild soms rustig, soms braaf of stout, donker en licht.”
Ringpark Noordkasteel
Het team TV Studio Paola Viganò – Grafton Architects – TV MAARCH, het vroegere team Zuidoost, mag de verdere uitwerking van het Ringpark Noordkasteel opnemen. Vandaag is het Noordkasteel een relatief onbekend en weinig toegankelijk, maar erg groen gebied op de grens van de haven en de stad. Er zijn onder andere een zeevaartschool en een zeilclub gevestigd en in de zomer komen Antwerpenaren zich ontspannen aan de grote vijver. De Oosterweelverbinding – die de Antwerpse Ring rond maakt – voorziet in een nieuw op- en afrittencomplex aan het Noordkasteel: de Oosterweelknoop. Door de knoop deels te overkappen, komt er ruimte voor een ecologisch park: het Ringpark Noordkasteel. Ook het historische erfgoed, zoals de restanten van het Noordkasteel, de 19de-eeuwse SAMGA-silo en de Oosterweelkerk, krijgt hier een plek. Het ontwerpteam staat in voor de bovengrondse inrichting op en langs de nieuwe infrastructuur en overkapping.
Ringpark Groenendaal
Hier mag het team BUUR – Latz – Greisch – SWP aan de slag. Dit team, beter gekend als team Noord, was ook tijdens ‘Over de Ring’ actief in dit deel van de stad. Een groene overkapping ter hoogte van het station Luchtbal en de Groenendaallaan zal zorgen voor een uitgestrekt park dat Merksem-Lambrechtshoeken en Luchtbal verbindt, tot aan het Albertkanaal. Het Ringpark loopt aan beide kanten van de Ring verder door langs de bermen van de snelweg tot aan de Masurebrug. Rond dit park ontstaan kansen voor nieuwe stadsontwikkelingen zoals woningen, voorzieningen en bedrijvigheid.
Met de bouw van de Oosterweelverbinding komt de snelweg, ook waar er (nog) niet overkapt wordt, een pak lager te liggen. Ook de Groenendaallaan wordt deels verlaagd, met een gedeeltelijke overbrugging voor het Ringpark. Het openbaar vervoer blijft over het kruispunt gaan, maar fietsers en voetgangers door het park. Het station Luchtbal kan zich ontpoppen tot een echt mobiliteitsknooppunt en het gebied een stedelijk karakter aanmeten. Verhoogde bermen langs de Ring kunnen de wijken bovendien beter afschermen van de snelweg. Het ontwerpteam staat in voor de bovengrondse inrichting op en langs de nieuwe infrastructuur en overkapping.
Ringpark Lobroekdok en Ringpark Het Schijn
Voor Ringpark Lobroekdok gaat eveneens het team TV Studio Paola Viganò -Grafton Architects – TV MAARCH, het vroegere team Zuidoost, aan de slag. Dit Ringpark vertrekt aan de noordkant van Schijnpoort en loopt door tot aan het Albertkanaal. Door de afbraak van het viaduct, de sanering van het (in de toekomst versmalde) Lobroekdok en de overkapping van een deel van de snelweg, ontstaat een enorm potentieel: groene ruimte in een tot nu toe erg verhard gebied, recreatie, gemengde stadsontwikkeling en nieuwe verbindingen tussen Dam, Merksem en Kronenburg.
Het team COBE ApS – OMGEVING cvba – De Urbanisten BV, het vroegere team West, mag de verdere uitwerking van het Ringpark Het Schijn opnemen. Dit Ringpark vertrekt aan de zuidkant van Schijnpoort en loopt tot aan het Rivierenhof. Centraal in het park ligt het Schijn, de vergeten rivier van Antwerpen. Na de werken aan de Oosterweelverbinding kan het Schijn geïntegreerd worden in een langwerpig landschapspark langs de snelweg. Ter hoogte van Hof Ter Lo vormt een groene overkapping een verbinding tussen Borgerhout en Deurne, en tussen de dichtbebouwde wijken en het ruime Rivierenhof.
Op het scharnierpunt tussen beide Ringparken, het aansluitingscomplex aan Schijnpoort, is door intensief overleg tussen burgerbewegingen, wijkcomités, overheden, Lantis en de intendant een nieuw concept uitgewerkt. Zo wordt de verbindingsweg opgeschoven tot aan de overzijde van de Ring, meer bepaald tussen de Ring en de waterzuiveringsinstallatie, waardoor meer ruimte overblijft voor een park aan de kant van Deurne-Noord. Beide teams zullen dan ook nauw moeten samenwerken voor de verdere uitwerking van dit belangrijke knooppunt.
Volgende stappen
Deze vier Ringparken hangen zeer nauw samen met de realisatie van de Oosterweelverbinding op rechteroever. Alle ontwerpers zullen dan ook nauw samenwerken met Lantis, de bouwheer voor de Oosterweelverbinding, om alle ontwerpen op elkaar aan te sluiten en af te stemmen. Daarnaast is ook de samenhang en aansluiting tussen alle Ringparken van groot belang.
Overige Ringparken
De ontwerpteams voor Ringpark West en Ringpark Groene Vesten zijn al sinds begin 2020 aan de slag in ‘hun’ park. Voor Ringpark West werkt het ontwerpteam toe naar een omgevingsvergunning voor de aanleg van de nieuwe fietspaden en geluidsbermen. Zo kan de uitvoering maximaal worden afgestemd met de lopende werken voor de Oosterweelverbinding op Linkeroever. Het ontwerpteam voor Ringpark Groene Vesten is zo goed als rond met zijn concept voor de inrichting en het verhogen van de leefbaarheid in het volledige projectgebied.
In het najaar van 2020 wordt het ontwerpteam voor Ringpark Zuid aangesteld zodat ook daar de verdere uitwerking van start kan gaan. Ook de studie rond de nieuwe Scheldekruising in het zuiden van de stad, via een brug of een tunnel, wordt dit najaar afgerond. Aan de hand daarvan wordt er een finale keuze gemaakt zodat een multidisciplinair ontwerpteam ook hier aan de slag kan gaan.
De Grote Verbinding
Met ‘De Grote Verbinding’ bouwt Antwerpen aan zijn internationale reputatie als stad waar het goed is om te wonen, te werken, te ondernemen en op bezoek te komen. De Oosterweelverbinding maakt de Ring rond en de overkapping stuurt de auto’s onder de grond. Zo wordt gezorgd voor een betere mobiliteit voor stad en haven, meer groen en schonere lucht en worden bestaande en nieuwe wijken aan beide kanten van de Ring verbonden.
De volgende jaren werken alle partners, de burgerbewegingen en de intendant nauw samen om de plannen verder vorm te geven. Lantis, de stad Antwerpen, Agentschap Wegen en Verkeer en de Vlaamse Waterweg nv, die instaan voor de uitvoering van De Grote Verbinding, zetten op hun werven zo veel mogelijk lokaal talent aan het werk. Iedereen uit Antwerpen en omstreken wordt dan ook warm opgeroepen om mee de schouders te zetten onder De Grote Verbinding.
Schepen voor stadsontwikkeling en ruimtelijke ordening Annick De Ridder: “De verschillende zones krijgen met de Ringparken cruciale groenvoorzieningen. De Grote Verbinding zorgt ervoor dat de broodnodige bereikbaarheid van onze stad en haven hand in gaat met een duurzame toekomst. We kijken uit naar de vervolgstappen: namelijk de ontwikkeling van verschillende vooruitstrevende stadsontwikkelingsprojecten langs deze Ringparken die er nog een extra meerwaarde aan zullen geven.”
Claude Marinower, schepen voor openbaar domein: “De Ringparken zijn projecten bij uitstek om het Antwerpse Waterplan uit te rollen. Waterschaarste is een heel actueel probleem, het is dan ook noodzakelijk de wateropslag te verhogen en maximaal in te zetten op ontharding om dit in de toekomst te voorkomen. Meer groenruimte en de mogelijkheid tot wateropslag zorgen voor een duurzame en leefbare stad.”
Foto: www.antwerpen.be