We associëren de Italiaanse keuken vooral met pizza en lasagne, maar dat is nog maar een tipje van de ijsberg. Eén feit is zeker: Belgen houden van Italiaanse producten, en je kan er eindeloos mee variëren. Van het hapje vooraf over een rijkelijke menu of een snelle schotel tot het (zoete) dessert: Italië heeft culinair heel wat te bieden.
Het Italiaanse schiereiland herbergt een ware schatkamer aan inheemse kookkunst. De keuken is er bijzonder gevarieerd en bij uitstek seizoensgebonden. We kennen allemaal het typevoorbeeld van de Italiaanse ‘mamma’ die met heel veel liefde gerechten vol verse ingrediënten kookt.
Italiaanse keukengeheimen
Om het geheim van de Italiaanse keuken te omschrijven komen we op enkele belangrijke punten die voor de thuiskok kunnen zijn. Zo staat Italië op culinair vlak borg voor niet te uitgesproken smaken van tal van verse ingrediënten met veel koolhydraten die zorgen voor een blij makend buikgevoel. Deze gerechten zijn eenvoudig te bereiden en aan verschillende omstandigheden aan te passen. Ingrediënten zoals tarwebloem, water en een vleugje zout (de basis voor zowel pizza als pasta) zijn overal en in verschillende kwaliteiten terug te vinden. Vind je geen guanciale (het typische Italiaanse wangspek van varkens dat in een klassieke carbonara gebruikt wordt), dan is een stukje gezouten of gerookt spek van bij ons zeker een goed alternatief.
De Italiaanse keuken is ondanks de koolhydraten ook een behoorlijk lichte keuken. Gebruik je geen overdaad aan rijke sauzen, dan zijn de gerechten vlot verteerbaar.
Sterk regionaal
Spreken van de ‘Italiaanse keuken’ is trouwens niet echt correct. Het land is pas in 1861 een geworden en de keuken is er sterk regionaal verdeeld. Elke streek in Italië heeft dan ook zijn eigen specialiteiten en lokale smaken. De term ‘Italiaanse keuken’ is weliswaar internationaal een begrip, maar wordt wereldwijd eigenlijk vaak verkeerd gebruikt. Overal vind je pizzeria’s die uitpakken met authentieke recepten, maar al te vaak is dit slechts een schaamteloze en smakeloze imitatie van het origineel.
Ga op zoek naar authenticiteit
De Belg houdt van Italiaanse gerechten. Italië blijft een van onze favoriete vakantiebestemmingen, we koken thuis vaak pasta en we eten op restaurant graag Italiaans. Anderzijds is er bij de consument ook een steeds grotere drang naar beleving en naar het juiste verhaal.
Het plezier van goed eten
Wie de ware ziel van de Italiaanse keuken in zijn geheel wil vatten kan te rade gaan bij Pelegrino Artusi. Hij legde in zijn intussen als standaardwerk erkend kookboek ‘La scienza in cucina d l’arte di mangiare bene’ de krijtlijnen van de klassieke keuken van het Italiaanse schiereiland tot in alle uithoeken vast. Met dit boek probeerde de auteur de aloude keuken van zijn land vast te leggen en vooral nieuw leven in te blazen.
In het boek pleit Artusi voor het gebruik van traditionele ingrediënten die doorheen de eeuwen hun waarde hebben bewezen. Artusi was van oordeel dat zelfs een arm Italië van het plezier van goed en gezond eten kon genieten. Hij werd hierbij beïnvloed door de beweging van de ‘cucina povera’, de keuken van de armen. Deze kookstijl is gericht op het ten volle benutten van liefst lokale ingrediënten die in hun puurste vorm gepresenteerd worden en is meteen de basis van de Italiaanse keuken.
Dit moet elke rechtgeaarde kok als muziek in de oren klinken. Vrij vertaald komt het er immers op neer dat je kiest voor een minimum aan ingrediënten, die je op een eenvoudige manier bereidt en ook zo presenteert. Het maximum halen uit een minimum aan inspanningen en kosten: is dit niet het basisrecept voor elke succesvolle onderneming?
Typische thuiskeuken
Nog een troef die je volop kunt uitspelen: de Italiaanse keuken is een typische thuiskeuken. Waar in de Franse keuken het accent vaak ligt op culinaire hoogstandjes die ook zo worden geserveerd, dan draait het in de Italiaanse keuken vooral rond familie, traditie en gezelligheid. Italianen eten hun gerechten graag thuis aan de keukentafel, lachen er veel bij en drinken een glas. Verse, lokale ingrediënten, eenvoudige smaken en veel kruiden zoals basilicum, oregano, tijm, salie: Italiaans eten is een ware ode aan het leven. Vertaald naar jouw keuken betekent dit maximaal inzetten op aspecten als gezelligheid, sfeer en beleving.
Olijfolie, (gedroogde) pasta en tomaten
Een van de belangrijkste ingrediënten van de Italiaanse keuken is olijfolie. Voor het koken gebruik je best een milde olijfolie met niet al uit uitgesproken smaken, want een te karaktervolle olijfolie kan de bereiding overheersen. De duurdere, smaakvollere extra vergine olijfolie dient slechts druppelsgewijs gebruikt te worden om salades en andere gerechten mee af te werken.
Verse pasta is een product om mee uit te pakken, maar ook gedroogde pasta wordt in Italië zeker niet als een minderwaardig product beschouwd. Wel is het belangrijk om voor een goede fabrikant te kiezen, want minderwaardige droge pasta heeft de neiging om tijdens het koken zijn structuur te verliezen en papperig te worden.
Tomaten zijn een relatief nieuwerwetse toegeving van de Italiaanse keuken. Pas einde 18de eeuw ontdekten de Europeanen massaal de tomaat, die bij de ontdekkingsreizigers uit Amerika mee aan boord kwamen. Sindsdien hebben de Italianen de tomaat in hun hart gesloten met de San Marzanotomaat, geteeld op de zonnige heuvels van de Vesuvius, als de meest in het oog springende soort.
Auteur: Stefaan Van Laere
Foto’s: www.seniorennet.be