Vanaf Freiburg volgen we verder de Grüne Route. Bestemming: het grensgebied bij de Rijn tussen Duitsland en Frankrijk, met op nauwelijks 5 km van elkaar gelegen de steden Breisach en Neuf-Brisach.
Breisach, met ongeveer 20.000 inwoners, is na de Tweede Wereldoorlog grondig heropgebouwd en is een gezellige stad op mensenmaat. We kwamen hier enkele jaren geleden al met onze Badische Weinstrasse-rondrit (ook verschenen in Globetrotter). Breisach is mooi gelegen tussen het Zwarte Woud en de Elzas en de Rijn vormt hier de grens. Het is strategisch altijd van belang geweest. Op de Münsterberg stond ooit een Romeins fort. Hier vind je nu het oude stadsgedeelte rond de St. Stephansmünster met prachtige vergezichten op de Kaiserstuhl en de wijngaarden. Door het zachtere klimaat is de wijn hier van uitstekende kwaliteit. Een voorbeeld is St. Remigius Weingut in Merdingen, enkele kilometers buiten de stad, een familiebedrijf gesticht in 1988, met ongeveer 8 ha wijngaarden rond de Tuniberg. Ze gaan voor verschillende druivensoorten van Pinot Noir en Merlot tot Chardonnay, Pinot Gris en Müller-Thurgau. Vele van hun rode wijnen worden bewaard in houten of eiken vaten zoals hun Spätburgunder Remigius Auslese. Voor de witte wijn is hun Chardonnay Achkarrer Schlossberg een topper.
Breisach is een bekende stopplaats voor Rijncruises. Toeristen die bv. van Basel naar Nederland varen, kunnen hier eendaagse busreizen maken naar plaatsen in het Zwarte Woud, Freiburg of Colmar. Ook kan je van de aanlegplaats Breisach rondvaarten op de Rijn doen van zo twee uur met BFS Linie. Vooral het zicht op de oude stad Breisach is de moeite waard.
De versterkte stad Breisach was tot in de 17de eeuw in Frans bezit. Door het Verdrag van Rijswijk moesten de Fransen het afstaan aan het Oostenrijkse rijk. Lodewijk XIV besloot dan om zelf dit gat in zijn verdediging op te vullen door juist over de Rijn, op enkele km van Breisach, een versterkende garnizoensstad te laten bouwen. Hier vinden we de illustere naam Sébastien Le Prestre de Vauban of, zoals we hem beter kennen, gewoon Vauban. Deze vestingbouwkundige was gewoon briljant. Kijk maar naar steden als Belfort, Le Quesnoy en vele meer. Lodewijk XIV vroeg hem om in recordtempo een stad te bouwen, een stad als fort of een fort als stad. Deze stad kreeg de naam Neuf-Brisach. De vestingstad uit die baroktijd werd gebouwd tussen 1699 en 1703. In het midden was een roosterpatroon met een groot plein. Het moest immers een garnizoensstad worden. Errond kwam een dubbele vestingwal met loopgraven en metershoge muren. De stad moest 5500 soldaten kunnen herbergen. Huizen werden gebouwd en ook een kerk. Deze kerk, L’Eglise Royale Saint-Louis bevindt zich op het centrale plein. Kenmerkend ook zijn de rechte straten en de wandelgangen tussen de verschillende verdedigingswallen. De grondwerken werden door 4 infanterieregimenten verwezenlijkt. De creatie ‘ex nihilo’ was een speciaal te graven kanaal naar de Vogezen toe om de roze zandsteen te vervoeren. Deze zandsteen is kenmerkend voor de bouw van Neuf-Brisach en kan je nog steeds bewonderen. Het geheel heeft een octogonale vorm.
Neuf-Brisach is nu een rustig stadje met ongeveer 3000 inwoners. Door de specifieke bouw van de fortificaties kan de stad niet uitbreiden en behield ze haar gezellige kleinschaligheid. In 1992 vertrok het laatste garnizoen uit de stad en werd ze een woonstad. In 2008 werd de stad met haar fortificatie Unesco Werelderfgoed.
Je kan het hele jaar door een historische rondleiding volgen. De rondleiding neemt je mee door de stad, langs de wallen en in de fortificaties. De wandeling duurt 90 à 120 minuten en de gids is steevast gekleed in een Vauban-outfit. Je komt met hem door de monumentale Belfortpoort in een klein museum over Vauban. Hier staat ook een enorme maquette van de stad zelf. De gids vertrekt altijd bij het toerismekantoor, 6 Place d’Armes. In de zomer is er ook een toeristisch treintje dat je een rondrit van 30 minuten langs de stadswallen aanbiedt.
In een der kazematten bevindt zich sinds 2018 ook een speciaal museum: MAUSA. Op meer dan 1200 m2 vind je street art en urban art van verschillende kunstenaars, ook van beroemdheden. Er is zelfs een portret van Vauban, gemaakt door een stencilkunstenaar. Soms geven kunstenaars ook een rondleiding. Als toegang voor het museum wordt een kleine vergoeding gevraagd.
MAUSA is de afkorting van Musée d’Art Urbain et de Street Art.
Neuf-Brisach heeft ook genoeg eetgelegenheden om de Franse keuken te proeven. De stad is ook de poort naar zowel Colmar, Vogezen als Elzas met zijn wijngaarden.
L’Isle du Rhin is een stuk natuur, gelegen tussen de twee steden Breisach en Neuf-Brisach, met een vogelreservaat, wandelpaden, camping en eetgelegenheden met mooie panorama’s op de rivier.
www.tourisme-paysrhinbrisach.com
Tekst en foto’s: A. Charrin