Aangenomen wordt dat infecties met Salmonella-bloedstroom meer dan 3 miljoen gevallen per jaar in Afrika vertegenwoordigen.
Bloedstroominfecties veroorzaakt door de Salmonella-bacterie in Afrika bezuiden de Sahara vormen een ernstige bedreiging voor de gezondheid. Naar schatting veroorzaken Salmonella-bloedstroominfecties meer dan 600.000 doden per jaar, vooral jonge kinderen lopen risico. Deze worden voornamelijk veroorzaakt door de specifieke Salmonella Typhimurium-bacterie. Een studie gepubliceerd in Nature Communications door een internationaal team van experts beschrijft een nieuwe Salmonella Typhimurium-lijn die zijn oorsprong vond in DR Congo en die ongeziene niveaus van antibioticaresistentie hebben die een effectieve behandeling belemmeren. Deze studie werd gecoördineerd door het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen in nauwe samenwerking met experts van de Universiteit van Cambridge en het Wellcome Sanger Institute, beide gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, en het Institut National de Recherche Biomédicale (INRB), in DR Congo.
De Salmonella Typhimurium-bacterie komt overal ter wereld veel voor als oorzaak van diarree. In Sub-Sahara Afrika is Salmonella Typhimurium echter de belangrijkste oorzaak van levensbedreigende infecties van de bloedbaan. Deze Salmonella-bacteriën in Afrika verschillen van de mondiale stammen en hebben een evolutie ondergaan die specifiek tot ernstige infecties bij mensen leidt. Er wordt aangenomen dat Salmonella-bloedstroominfecties meer dan drie miljoen gevallen per jaar in Afrika vertegenwoordigen, waarvan één op de vijf patiënten aan de infectie sterft. De ziekte komt vooral voor in kwetsbare populaties, zoals kinderen jonger dan vijf jaar oud. Volgens wetenschappers van ITG, INRB, Cambridge University en het Wellcome Sanger Institute, is dit de eerste keer dat Salmonella Typhimurium bloedinfecties veroorzaakt als ‘Extensively Drug Resistant (XDR)’ is ontstaan. Dit betekent dat de opties om ernstige infecties door XDR-stammen te behandelen schaars worden.
ITG en haar Congolese partner INRB hebben in de afgelopen tien jaar toezicht op de infecties van de bloedbaan ingesteld, wat essentieel is gebleken voor de vroege detectie van de uitgebreid resistente Salmonella Typhimurium. “We isoleerden de Salmonella Typhimurium van patiënten in ziekenhuizen in DR Congo tijdens onze bewakingsactiviteiten voor bloedstroominfecties. Het is nu cruciaal dat we de bacteriën en hun progressie nauwlettend volgen, ”zegt prof. Dr. Octavie Lunguya van INRB, DR Congo. “De resultaten van deze studie zijn verontrustend omdat ze aantonen dat antibiotica steeds minder effectief worden bij de behandeling van Salmonella Typhimurium-bloedstroominfecties. De ontwikkeling van nieuwe strategieën om deze ziekte te bestrijden, zal de komende jaren cruciaal zijn.” Waarschuwt prof. Dr. Jan Jacobs van ITG.
Wetenschappers van ITG hebben samen met partners aan de Universiteit van Cambridge en het Wellcome Sanger Institute het Salmonella Typhimurium-DNA en zijn gedrag uitvoerig geanalyseerd om te begrijpen wat deze observaties drijft. Uit hun analyse bleek dat de XDR-bacteriën een nieuw plasmide dragen dat de extreme weerstand veroorzaakt. “Dit is verontrustend omdat een plasmide een mobiel genetisch element is dat kan worden overgedragen op andere bacteriën. Terwijl we meer antibioticaresistentie accumuleerden, ontdekten we dat de nieuwe Salmonella Typhimurium-lijn ook verdere genetische en gedragsveranderingen vertoont die een voortgaande evolutie van de bacteriën in de richting van bloedstroominfecties suggereren, ”zegt ITG Dr. Sandra Van Puyvelde.
Dr. Van Puyvelde werkte nauw samen met Cambridge University en het Wellcome Sanger Institute, wereldautoriteiten op het gebied van invasief Salmonella-onderzoek en genoomanalyses. “Dit soort onderzoeken is uniek omdat we de kloof tussen de belangrijkste gezondheidsproblemen in ziekenhuizen over de hele wereld dichten met diepgaand biologisch onderzoek waarvoor we geavanceerde technologieën toepassen. Dit soort samenwerkingen zijn van cruciaal belang en zullen in de toekomst belangrijk zijn om meer inzicht te krijgen in opkomende ziekten ”, zegt prof. Gordon Dougan van de Universiteit van Cambridge.
Link naar papier: https://www.nature.com/articles/s41467-019-11844-z
Foto: Lokaal team in een ziekenhuislaboratorium in DRC / © Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen