In maart liep het knotseizoen ten einde, tijd om de balans op te maken van ‘Goed Geknot’, een initiatief van de Vlaamse Regionale Landschappen. In de provincie Antwerpen alleen al werden 663 bomen geknot en 1,2 km houtkanten gesnoeid. Zo werken de Antwerpse Regionale Landschappen mee aan het behoud van onze landschappen en aan de biodiversiteit.
Knotbomen en houtkanten (rijen bomen en/of struiken) hebben een grote cultuurhistorische waarde in het landschap. Ook voor de biodiversiteit zijn ze van groot belang: in een oude wilgenknot kunnen tot 200 verschillende plantensoorten leven. Talrijke dieren zoals uilen, de torenvalk, de grote bonte specht en vleermuizen zoeken beschutting in de spleten en holtes van een knotboom. Toch worden de bomen en houtkanten amper onderhouden, waardoor takken scheuren, de biodiversiteit en natuurwaarde verdwijnen en heel wat hout verloren gaat.
 
663 bomen geknot door 112 vrijwilligers

Om dit verlies tegen te gaan, werd het online platform goedgeknot.be gelanceerd, waar knotboomeigenaren en houtzoekers elkaar vinden. In de provincie Antwerpen werden afgelopen winter op die manier 663 knotbomen onderhouden en 1,2 km houtkant gesnoeid door 112 houtzoekers. “Dit project stimuleert de biodiversiteit, beschermt de landschapswaarde en zorgt ervoor dat een kostbare grondstof als hout niet verloren gaat. Dergelijke win-winsituaties met ecologische en economische waarde, waarbij vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd, kunnen we alleen maar toejuichen”, aldus Jan De Haes, gedeputeerde bevoegd voor Milieu en Natuur. Hij hoopt dat in de toekomst meer mensen gebruik zullen maken van het online platform. 

Volgens knotboomdeskundige Foeke Van Weverberg vormen knotbomen en houtkanten al eeuwenlang een vertrouwd beeld in de provincie Antwerpen. “Ze zijn het resultaat van een ingenieus samenspel tussen natuur en cultuur. Het zijn niet alleen prachtige elementen in het landschap, ze herbergen ook een grote variatie aan plant- en diersoorten. In de holten leven vogels en vleermuizen en in het vroege voorjaar vinden bijen het eerste stuifmeel in de katjes van knotwilgen. Ze zorgen bovendien voor de versteviging van slootkanten en zijn een welgekomen beschutting voor het vee tegen wind en regen”. Het hout werd vroeger gebruikt als grondstof voor bezemstelen, klompen, vlechtwerk en het aanmaken van broodovens. Vandaag is, door de stijgende energieprijzen, voornamelijk het gebruik als brandhout interessant. Een deel van het snoeihout wordt ook gebruikt voor de inrichting van spelelementen zoals wilgenhutten en wilgentunnels in de Antwerpse speelbossen.
 
Antwerpse Regionale Landschappen
 
De Antwerpse Regionale Landschappen zetten zich in voor de natuur en het landschap in de provincie Antwerpen. Ze behouden en versterken de natuur en het landschap en werken aan erfgoed, streekidentiteit, recreatie, natuureducatie en draagvlakverbreding. Hiervoor worden ze door de provincie financieel ondersteund in hun basiswerking. Door de samenwerking met de Regionale Landschappen, vertaalt de provincie Antwerpen haar bovenlokale beleid in concrete acties op het terrein. Meer info op www.regionalelandschappen.be.

Foto: Links: Een knotter in actie (© Ian Segal) – Rechts: Een knotbomenrij in het landschap